Dom Anny Hansenowej i Stanisława Bagińskiego w Wilnie, Jan Borowski, 1937-1938, fot. Małgorzata Dolistowska, 2012
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dom Anny Hansenowej i Stanisława Bagińskiego w Wilnie
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001724-P/150041

Dom Anny Hansenowej i Stanisława Bagińskiego w Wilnie

Identyfikator: POL-001724-P/150041

Dom Anny Hansenowej i Stanisława Bagińskiego w Wilnie

Historia budowy 

Budowa domu wielorodzinnego przy ul Portowej 20 rozpoczęła się  w połowie 1937 r. Autorem projektu był wileński architekt Jan Borowski, projektant willi dr. Antoniego Kiakszto, której budowa trwała w tym samym czasie na sąsiedniej posesji przy ul. Portowej 22. Początkowo pracami budowlanymi kierował autor projektu, po krótkim czasie zastąpił go architekt Izaak Smorgoński. W trakcie budowy inwestorzy – Anna Hansenowa i Stanisław Bagiński – wystąpili o zgodę na zwiększenie kubatury budynku o 35% poprzez nadbudowę jednej kondygnacji. Dom zaprojektowano jako wielorodzinny, z sześcioma mieszkaniami. Projekt zamienny uwzględniający ten wniosek, zatwierdzony został przez Wydział Techniczny Zarządu Miasta w styczniu 1938 r.; w listopadzie tego roku budowa została zakończona i obiekt przekazano do użytku. 

Właściciele 

Anna Hansenowa, z domu Zetiłow, z pochodzenia Rosjanka, druga żona doktora Hermana Hansena, wraz z mężem i dziećmi przyjechała do Wilna w 1924 r. Dr Herman Karol Hansen, syn norweskiego milionera Hermana „Appelsina” Hansena, ukończył studia medyczne w Kazaniu i pracował jako lekarz w Rosji i Finlandii. W Wilnie otworzył prywatną  praktykę  lekarską, zmarł w 1928 r. Anna i Herman Hansenowie mieli córkę i czterech synów: Arwida, Erikę, Edgara, Runara, Oskara. Oskar Hansen (1922-2005), wybitny polski architekt, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, ukończył wileńskie gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta, a następnie Wydział Mechaniczny w Państwowej Szkole Technicznej im. Józefa Piłsudskiego (w 1942 r.). 

Mecenas Stanisław Bagiński (1881-po 1941) był ważną  postacią w życiu społecznym i politycznym międzywojennego Wilna. Adwokat i działacz PPS, był posłem na Sejm Wileński z ramienia tej partii oraz posłem Sejmu Ustawodawczego. Aktywnie działał w stowarzyszeniach zawodowych, był członkiem, a w latach 30. prezesem, Rady Adwokackiej.  We wrześniu 1939 r. został Komendantem Straży Obywatelskiej w Wilnie; aresztowany przez NKWD we wrześniu 1939 r., wywieziony w głąb ZSRR, zginął w niewyjaśnionych okolicznościach.  

Architektura 

Dom wielorodzinny przy ul. Portowej usytuowano – z uwagi na ukształtowanie terenu – jako cofnięty w stosunku do linii zabudowy ulicy i poprzedzony podwójnym, niskim murkiem oporowym z kamienia polnego. Analogiczny materiał zastosowano jako okładzinę  cokołu i płaszczyzny wokół drzwi wejściowych. Trójkondygnacyjny budynek składa się z dwóch przenikających się, prostopadłościennych brył, których horyzontalne linie uwydatniają gzymsy wieńczące oraz narożny balkon. 

Dom Anny Hansenowej i Stanisława Bagińskiego tworzy wraz sąsiednią willą dr. Antoniego Kiakszto jednorodny zespół architektoniczny, dobry przykład nurtu modernistycznego w architekturze mieszkaniowej Wilna. 

Adres historyczny: ul. Portowa 20 

Adres współczesny: Pamėnkalnio g. 32 

Czas powstania:

1937-1938

Twórcy:

Jan Borowski (architekt; Wilno, Gdańsk)(podgląd)

Bibliografia uzupełniająca:

Dolistowska M., „Miłe miasto” między tradycją a awangardą. Architektura Wilna w dwudziestoleciu międzywojennym. Zarys problematyki, [w:] Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. VIII, red. W. Walczak, K. Łopatecki, Białystok 2017.; 

Smogorzewska M., Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, t. I, Warszawa 1998. 

Springer F., Zaczyn., O Zofii i Oskarze Hansenach, Warszawa 2018.

Opracowanie:

dr hab. Małgorzata Dolistowska
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Dom Anny Hansenowej i Stanisława Bagińskiego w Wilnie
Dom Anny Hansenowej i Stanisława Bagińskiego w Wilnie, Jan Borowski, 1937-1938, fot. Małgorzata Dolistowska, 2012

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz