Portret Szymona Michała Giedroyća, 54 x 73 cm, olej na płótnie, Muzeum Diecezji Żmudzkiej (Žemaičių vyskupystės muziejų), KAM BMr 427
Licencja: domena publiczna, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dwa portrety biskupa Szymona Michała Giedroycia
Portret Szymona Michała Giedroyća, 100 x 95 cm, olej na płótnie, Muzeum Diecezji Żmudzkiej (Žemaičių vyskupystės muziejų)
Licencja: domena publiczna, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dwa portrety biskupa Szymona Michała Giedroycia
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002476-P/189089

Dwa portrety biskupa Szymona Michała Giedroycia

Identyfikator: POL-002476-P/189089

Dwa portrety biskupa Szymona Michała Giedroycia

W Muzeum Diecezji Żmudzkiej (Žemaičių vyskupystės muziejų) zachowały się dwa portrety biskupa Szymona Michała Tadeusza Giedroyća stanowiące część większego zespołu portretów biskupich znajdujących się w kolekcji muzeum. Oba portrety, chociaż różnią się stylistycznie, nawiązują do konwencji portretów biskupów z XVIII i XIX wieku, w których istotną rolę odgrywały symbole władzy duchownej i świeckiej. Widoczne są wpływy malarstwa realistycznego, szczególnie w dokładnym przedstawieniu rysów twarzy oraz insygniów. Pierwszy portret, bardziej skromny, może reprezentować  bardziej regionalne tradycje malarstwa. Z kolei drugi portret, bardziej rozbudowany i dekoracyjny, czerpie z akademickiej tradycji portretu reprezentacyjnego, popularnej w carskich i europejskich szkołach malarskich.

Szymon Michał Tadeusz Giedroyć herbu Hippocentaurus (1764–1844) był rzymskokatolickim duchownym, biskupem i teologiem, wywodzącym się z książęcego rodu Giedroyciów. Urodził się 30 października 1764 roku w pobliżu Wyłkowyszek na Litwie. Jego życie i działalność przypadły na czas burzliwych zmian historycznych, które wpłynęły na sytuację Kościoła katolickiego w regionie.

Szymon Giedroyć kształcił się w seminarium duchownym w Worniach, gdzie przygotowywał się do kapłaństwa. Święcenia kapłańskie przyjął w 1787 roku, a w tym samym roku uzyskał doktorat z teologii na Akademii Wileńskiej. Choć formalnie nie studiował na tej uczelni, zdobył tytuł dzięki swoim wybitnym osiągnięciom intelektualnym. W 1789 roku został członkiem Litewskiego Trybunału.

W 1804 roku Petrapilis Spiritual College mianował go koadiutorem biskupa Józefa Arnulfa Giedroycia, a papież potwierdził ten wybór dopiero w 1812 roku. W tym samym roku Giedroyć przyjął sakrę biskupią, stając się sufraganem diecezji żmudzkiej. Funkcję tę pełnił do 1838 roku, kiedy to został koadiutorem diecezji żmudzkiej, a po śmierci Józefa Arnulfa Giedroycia objął funkcję jej administratora. Pomimo poparcia kapituły żmudzkiej, papież nigdy nie zatwierdził jego nominacji jako ordynariusza diecezji.

Od 1808 do 1819 roku Szymon Giedroyć reprezentował diecezję żmudzką w Petrapilis Spiritual College, a od 1829 roku pełnił funkcję przewodniczącego tej instytucji. Po stłumieniu powstania listopadowego w 1831 roku przejął faktyczne rządy w diecezji żmudzkiej, pozostawiając swojemu poprzednikowi jedynie funkcje reprezentacyjne. Dzięki swojej pozycji i wpływom zdołał uratować wielu księży przed deportacją na Syberię i innymi karami.

Jako osoba zasłużona dla Kościoła i społeczności, Szymon Giedroyć został odznaczony Orderem Świętego Stanisława oraz rosyjskimi odznaczeniami, w tym Orderem Świętego Włodzimierza II klasy i Orderem Świętej Anny II klasy. Był kawalerem tych zaszczytnych odznaczeń, co podkreślało jego znaczenie zarówno w Rzeczypospolitej, jak i w zaborze rosyjskim.

Szymon Michał Tadeusz Giedroyć zmarł 7 sierpnia 1844 roku w Alsėdžiai (Olsiadach). Został pochowany w krypcie katedry biskupiej w Worniach (obecnie Varnių Šv. apaštalų Petro ir Pauliaus bažnyčia). Jego życie i działalność są świadectwem poświęcenia i trudności, z jakimi musieli mierzyć się duchowni katoliccy w XIX wieku, starając się chronić Kościół i swoich wiernych przed represjami ze strony władz carskich.

 

Portrety z Muzeum Diecezji Żmudzkiej (Žemaičių vyskupystės muziejų) 

Portret 1

Technika i materiał: olej na płótnie
Nr inwentarzowy: KAM BMr 427 

Popiersie, postać zwrócona lekko w lewo, wzrok skierowany na widza. Portretowany ma siwe włosy. Ubrany w czarny mucet z rabatem. Na piersi widoczna biało-czerwona wstęga Orderu Świętego Stanisława oraz krzyż pektoralny. Po lewej stronie widoczna gwiazda orderowa, co podkreśla wysoką rangę duchownego. Tło portretu brunatne i neutralne, bez dodatkowych elementów ozdobnych. W dolnej części obrazu znajduje się inskrypcja:
Simon Michael Princeps GIEDROJC ab an[no] 1812 Ep[isco]pus. Adrami- | ensis Suffrag[anaeus] Samog[itiae] ab a[nno] 1838 Administrans Dioec[esim], Samog[itiae]. | anno 1844 mortus.

Portret 2

Technika i materiał: olej na płótnie
Popiersie, zwrócony lekko w lewo. Wzrok skierowany jest na widza, włosy siwe. Lewa ręka zgięta w łokciu trzyma książkę, a prawa - ozdobiona pierścieniem - wspiera się na stole, na którym znajdują się książki. Ubrany jest w błękitną kurtkę mundurową z wysokim kołnierzem. Na piersi widnieją trzy krzyże, w tym krzyż pektoralny. Dodatkowo postać jest przepasana czerwoną wstęgą z żółtymi pasami, do której przypięto Order Św. Stanisława, Order Św. Włodzimierza i Order Św. Anny. Na piersi widoczna jest gwiazda orderowa Św. Stanisława. Po lewej stronie na wysokości piersi znajdują się trzy gwiazdy: u góry Order Św. Włodzimierza, u dołu Order Św. Anny. W tle widoczna kotara ozdobiona lambrekinem. W górnej lewej części obrazu umieszczony jest herb rodowy Hippocentaurus pod koroną, poniżej zaś inskrypcja:
Princeps Simon Filius […] | Gierojć Episcopus Samogintae | Natus A[nn]o 1764 Obist 1844. 

Osoby powiązane:

Czas powstania:

ok. 1850

Bibliografia i archiwalia:

  • Materiały do korpusu, http://portretstaropolski.uksw.edu.pl/katalog/szymon-michal-giedroyc,1059 oraz http://portretstaropolski.uksw.edu.pl/katalog/szymon-michal-giedroyc,1060.

Bibliografia uzupełniająca:

Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VII, Patavii 1968.

Michał Godlewski, „Szymon Michał Giedroyć,” Polski Słownik Biograficzny, t. VII, 1948–1958.

Publikacja:

28.12.2024

Ostatnia aktualizacja:

28.12.2024

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Dwa portrety biskupa Szymona Michała Giedroycia Fotografia przedstawiająca Dwa portrety biskupa Szymona Michała Giedroycia Galeria obiektu +1
Portret Szymona Michała Giedroyća, 54 x 73 cm, olej na płótnie, Muzeum Diecezji Żmudzkiej (Žemaičių vyskupystės muziejų), KAM BMr 427
Fotografia przedstawiająca Dwa portrety biskupa Szymona Michała Giedroycia Fotografia przedstawiająca Dwa portrety biskupa Szymona Michała Giedroycia Galeria obiektu +1
Portret Szymona Michała Giedroyća, 100 x 95 cm, olej na płótnie, Muzeum Diecezji Żmudzkiej (Žemaičių vyskupystės muziejų)

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz