KONKURS DZIEDZICTWO BEZ GRANIC ZOBACZ

Dziedzictwo za granicą – baza poloników

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA Uwaga, link zostanie otwarty w nowym oknie.
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Przełącz w tryb wysokiego kontrastu
english français polski Українська мова
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000309-P/77737

Francuskie cmentarze – świadectwo polskiego dziedzictwa za granicą

Identyfikator: dok-000309-P/77737

Francuskie cmentarze – świadectwo polskiego dziedzictwa za granicą

Francuskie cmentarze kryją w sobie wiele śladów polskiego dziedzictwa, będąc miejscem spoczynku wybitnych postaci polskiej historii, kultury, nauki i polityki. Nekropolie takie jak Père-Lachaise w Paryżu, Montmartre, Montparnasse czy cmentarz w Montmorency stały się domem wiecznego odpoczynku dla polskich emigrantów i ich potomków. Wśród mogił odnajdziemy groby m.in. Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego (chociaż prochy obydwu poetów przeniesione zostały do Polski), symboliczny pomnik Cypriana Kamila Norwida oraz wielu innych  zasłużonych postaci.

Historia masowej polskiej emigracji do Francji sięga XVIII wieku, ale jej kulminacją były wydarzenia XIX i XX wieku. Po rozbiorach Polski i upadku kolejnych powstań narodowych, Francja stała się jednym z głównych ośrodków polskiej Wielkiej Emigracji. Polityczna i intelektualna elita, w tym przywódcy powstań, artyści i naukowcy, znaleźli schronienie we Francji, gdzie kontynuowali działalność na rzecz niepodległości Polski. Osiedlali się przede wszystkim w Paryżu i jego okolicach, tworząc aktywne społeczności emigracyjne.

W XX wieku kolejna fala emigracji nastąpiła po I i II wojnie światowej, kiedy to Francja przyjęła polskich uchodźców, robotników i intelektualistów uciekających przed represjami i trudami życia w okupowanej lub powojennej Polsce. Polacy osiedlali się w całym kraju, w tym w regionach przemysłowych, takich jak Nord-Pas-de-Calais, gdzie podejmowali pracę w kopalniach i fabrykach.

Polskie ślady można odnaleźć również na cmentarzach poza Paryżem. W Nicei na Cmentarzu Klasztornym (Cimetière du Château) znajduje się grób Józefa Konrada Korzeniowskiego, znanego jako Joseph Conrad, wybitnego pisarza o polskich korzeniach. W Le Mans polskie groby przypominają o losach robotników-emigrantów, którzy osiedlali się w regionach przemysłowych. Na cmentarzu w Lourdes natrafimy na mogiły polskich pielgrzymów i zakonników. W regionach północnej Francji, takich jak Douai czy Arras, znajdują się cmentarze wojenne, na których spoczywają polscy żołnierze walczący podczas obu wojen światowych.

Polskie groby na francuskich cmentarzach to nie tylko miejsca pamięci, ale również świadectwo losów emigrantów, ich wkładu w życie Francji oraz więzi polsko-francuskich. Pomniki i tablice pamiątkowe często upamiętniają zarówno jednostki, jak i całe pokolenia, które wniosły istotny wkład w historię obu krajów.

Ten wpis w bazie Poloników przybliży najważniejsze polskie ślady na francuskich nekropoliach, ukazując ich znaczenie w kontekście historii emigracji oraz wspólnej europejskiej tożsamości. Zapraszamy do odkrywania tych miejsc pełnych symboliki, historii i emocji.

Lista cmentarzy, na których zachowały się pomniki nagrobne Polek i Polaków:

Cmentarze w Paryżu i regionie  Île-de-France - informacje w osobnym wpisie 

Agen (liczba pochowanych osób: 4)
Aigues-Mortes - cmentarz komunalny (liczba pochowanych osób: 2)
Aix-en-Provence (liczba pochowanych osób: 1)
Aix-les-Bains (liczba pochowanych osób: 2)
Alès (liczba pochowanych osób: 15)
Amélie-les-Bains-Palalda - cmentarz komunalny (liczba pochowanych osób: 2)
Aniche (liczba pochowanych osób: 2)
Auxerre (liczba pochowanych osób: 34)
Awinion (liczba pochowanych osób: 2)
Bagnols-sur-Cèze (liczba pochowanych osób: 2)
Bayeux  - cmentarz Est (liczba pochowanych osób: 4)
Bayeux  - cmentarz Ouest (liczba pochowanych osób: 2)
Bayeux - cmentarz Ouest (liczba pochowanych osób: 9)
Bergerac (liczba pochowanych osób: 2)
Bernwiller - cmentarz St. Jean (liczba pochowanych osób: 1)
Bordeaux - cmentarz Chartreuse (liczba pochowanych osób: 55)
Caen - cmentarz Vaucelle (liczba pochowanych osób: 2)
Cernay (liczba pochowanych osób: 4)
Châlons-en-Champagne (liczba pochowanych osób: 6)
Chantilly - cmentarz Bourillon (liczba pochowanych osób: 3)
Cholet - cmentarz Croix de Bault (liczba pochowanych osób: 12)
Cinqueux (liczba pochowanych osób: 1)
Corconne (liczba pochowanych osób: 1)
Corsept (liczba pochowanych osób: 2)
Dijon - cmentarz Pejoces (liczba pochowanych osób: 4)
Dinard - cmentarz Saint- Enogat (liczba pochowanych osób: 3)
Durtal - cmentarz komunalny (liczba pochowanych osób: 3)
Gençay (liczba pochowanych osób: 1)
La Grand-Combe (liczba pochowanych osób: 1)
Guebwiller (liczba pochowanych osób: 2)
Guéthary (liczba pochowanych osób: 2)
Hawr - cmentarz Sainte-Adresse (liczba pochowanych osób: 7)
Hawr - cmentarz Sainte-Marie (liczba pochowanych osób: 7)
Labarde (liczba pochowanych osób: 2)
Lailly-en-Val (liczba pochowanych osób: 47)
Le Cailar (liczba pochowanych osób: 2)
Le Mesnil (liczba pochowanych osób: 8)
Loches (liczba pochowanych osób: 1)
Malicorne-sur-Sarthe (liczba pochowanych osób: 4)
Marsylia - cmentarz Saint Pierre (liczba pochowanych osób: 2)
Melle (liczba pochowanych osób: 2)
Mentona - cmentarz Trabuquet (liczba pochowanych osób: 8)
Mentona - cmentarz Vieux-Château (liczba pochowanych osób: 13)
Mirebeau (liczba pochowanych osób: 1)
Montrésor (liczba pochowanych osób: 74)
Nicea - cmentarz Caucade (liczba pochowanych osób: 44)
Nicea - cmentarz Château (liczba pochowanych osób: 10)
Nicea - cmentarz Cimiez (liczba pochowanych osób: 11)
Nicea - cmentarz Saint-Antoine (liczba pochowanych osób: 3)
Nicea - cmentarz Saint-Barthélémy (liczba pochowanych osób: 2)
Nimes - cmentarz Saint Baudile (liczba pochowanych osób: 2)
Ouarville (liczba pochowanych osób: 6)
Poitiers - cmentarz Chilvert (liczba pochowanych osób: 30)
Poitiers - cmentarz Hôpital des Champs (liczba pochowanych osób: 30)
Ribaute - cmentarz Les Tavernnes (liczba pochowanych osób: 13)
Saint-Jean-du-Gard (liczba pochowanych osób: 1)
Saint-Clar-de-Rivière (liczba pochowanych osób: 2)
Saint-Dyé-sur-Loire (liczba pochowanych osób: 3)
Saint-Gilles (liczba pochowanych osób: 1)
Saint-Quentin (liczba pochowanych osób: 4)
Sauve (liczba pochowanych osób: 3)
Seillans (liczba pochowanych osób: 2)
Sète (liczba pochowanych osób: 1)
Sorgues (liczba pochowanych osób: 10)
Tarbes (liczba pochowanych osób: 1)
Tours (liczba pochowanych osób: 1)
Trouville (liczba pochowanych osób: 6)
Tuluza - cmentarz Rapas (liczba pochowanych osób: 2)
Valençay (liczba pochowanych osób: 1)
Vence (liczba pochowanych osób: 1)
Villevieille (liczba pochowanych osób: 1)
Vitry-aux-Loges (liczba pochowanych osób: 2)

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis)
  • Polskie groby historyczne we Francji, strona internetowa Towarzystwa Opieki nad Polskimi Pamiątkami i Grobami Historycznymi we Francji, http://www.tombeauxpolonais.eu/
  • Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji

Publikacja:

10.08.2022

Ostatnia aktualizacja:

20.01.2025

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz