Jean-François Villain, portret Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, litografia, w: Les Polonais et les Polonaises de la révolution du 29 novembre 1830, Biblioteka Polska w Paryżu, domena publiczna
Źródło: PAU art
Fotografia przedstawiająca Klementyna Hoffmanowa
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: OS-004135-P/135288

Klementyna Hoffmanowa

Identyfikator: OS-004135-P/135288

Klementyna Hoffmanowa

Imię:

Klementyna

Nazwisko:

Hoffmanowa

Nazwisko panieńskie lub używane formy poboczne:

z domu Tańska

Rodzice:

Ignacy Tański i Marianna z Czempińskich

Data urodzenia:

23-11-1798

Miejsce urodzenia:

Warszawa

Data śmierci:

21-09-1845

Miejsce śmierci:

Passy

Wiek:

46

Zawód:

wydawca, pisarz, pedagog, prozaik, redaktor

Biogram:

Klementyna z Tańskich Hoffmanowa (1798-1845), urodzona w Warszawie, córka Ignacego Tańskiego i Marianny z Czempińskich, pedagog i pisarka, uznawana za pierwszą kobietę w Polsce utrzymującą się z pracy literackiej. Dzięki swej pracy literackiej i pedagogicznej zajęła ważne miejsce w polskim piśmiennictwie XIX w., choć często zmagała się z długami związanymi z publikacją swoich dzieł (Lipkowski, s. 203, 254).

W 1829 r. Klementyna wyszła za mąż za Karola Hoffmana, radcę prawnego Banku Polskiego, ale ich małżeństwo nie doczekało się potomstwa. Po klęsce powstania listopadowego, w którym aktywnie uczestniczył jej mąż, para emigrowała na Zachód, a od 1832 r. zamieszkała w Paryżu. Tam Hoffmanowa, mimo trudnych warunków, kontynuowała działalność literacką i pedagogiczną, angażując się w życie polskiej emigracji.

Zmarła 21 września 1845 r. w Passy pod Paryżem na raka piersi. Jej śmierć odbiła się szerokim echem wśród polskiej społeczności emigracyjnej, a pogrzeb, który odbył się 23 września, zgromadził licznych rodaków. Po nabożeństwie w kościele parafialnym w Passy ciało zostało pochowane na cmentarzu Père-Lachaise (Lipkowski, s. 203, 254; Russkij Nekropol, s. 24; nekrologi w DzN z 27.9.1845, DP z 4.10.1845, TM z 4.10.1845).

W 1848 r., dzięki składkom polskiej emigracji, na jej grobie postawiono pomnik z brązowym biustem autorstwa Władysława Oleszczyńskiego, otoczony dwiema rzeźbami dziecięcymi. Biust został skradziony na początku lat 80. XX w., jednak w 2008 r. podczas konserwacji pomnik przywrócono do pierwotnej formy (Inventaire gén., s. 232).

Klementyna Hoffmanowa była nie tylko pisarką, ale także inspiracją dla kolejnych pokoleń. W 1899 r., w setną rocznicę jej urodzin, na cmentarzu Père-Lachaise odbyły się uroczystości upamiętniające jej zasługi. Z tej okazji Seweryna Duchińska, polska poetka i działaczka emigracyjna, zorganizowała ceremonię złożenia wieńca na jej grobie (Biesiada Literacka, T. 47, nr 20, 19 maja 1899, s. 397).

Wielowymiarowa działalność Hoffmanowej sprawiła, że jej serce, zgodnie z wolą, zostało złożone w katedrze na Wawelu - symbolu polskiej tożsamości i patriotyzmu.

Bibliografia i archiwalia:

  • Ferdynand Hoesick, Paryż, Warszawa bd., s. 128-130
  • Polski Słownik Biograficzny, t. 9, s. 573-576

Publikacja:

31.08.2023

Ostatnia aktualizacja:

20.01.2025
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Klementyna Hoffmanowa
Jean-François Villain, portret Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, litografia, w: Les Polonais et les Polonaises de la révolution du 29 novembre 1830, Biblioteka Polska w Paryżu, domena publiczna

Projekty powiązane

2
  • Katalog poloników Zobacz
  • Polonika przed laty Zobacz