Znajdująca się na Rynku Górnym (Horní náměstí) w Ołomuńcu 32-metrowa kolumna jest jedną z najwybitniejszych realizacji barokowych z pogranicza rzeźby i małej architektury w Europie Środkowej. Wraz z pobliskimi barokowymi fontannami oraz Kolumną Mariacką współtworzy jeden z największych zespołów zabytkowych w Czechach. Wśród zdobiących ją figur świętych odnajdziemy, uznawanych w Czechach i w Polsce, Jana Nepomucena oraz Jana Sarkandera.

Historia powstania kolumny

Kolumna Trójcy Przenajświętszej została wzniesiona w latach 1716-1754 jako wotum dziękczynne za zwalczenie jednej z najgroźniejszych epidemii, jakie dotknęły Morawy. Propozycja usytuowania kolumny w tym miejscu wyszła od czeskiego architekta cesarskiego i kamieniarza Wacława Rendera.

W budowie zaangażowani byli kolejno miejscowi artyści: Wacław Render, Franciszek Thoneck, Jan Wacław Rokicki, Augustyn Scholtz. Dopiero jednak Janowi Ignacemu Rokitnickiemu udało się dożyć ukończenia prac. Autorami rzeźb byli Filip Sattler oraz Andrzej Zahner, a za pozłotę miedzianej rzeźby na szczycie odpowiadał  Andrzej Zahner.

W inauguracji kolumny w 1754 r. uczestniczyli cesarzowa Maria Teresa oraz jej mąż Franciszek I Lotaryński. Efekt prac ołomunieckich twórców spotkał się z tak dużą aprobatą mieszkańców Ołomuńca, że podczas oblężenia miasta w 1758 r. przez armię pruską zwrócili się do dowódcy wojsk z prośbą o oszczędzenie kolumny przed ostrzałem. Prośba została spełniona, dzięki czemu kolumnę możemy podziwiać w niemal niezmienionej formie do dnia dzisiejszego. Po wojnie, w jednym z wyłomów osadzono pozłacaną kulę z działa na pamiątkę oblężenia miasta.

Opis kolumny

Monument stanowi schyłkowy przykład panującego w XVII-wiecznej Europie trendu stawiania kolumn morowych, zapoczątkowanego realizacją na placu Santa Maria Maggiore w Rzymie z 1614 r. Kolumna jest trzypoziomowa i ma kształt sześciobocznego, stożkowatego graniastosłupa, utworzonego z bloków kamiennych. Podstawa swą formą przypomina gwiazdę betlejemską. Dekoracja rzeźbiarska budowli obejmuje: 18 figur świętych, 12 figur niosących światło oraz 12 płaskorzeźb z wizerunkami apostołów.

Wśród figur świętych odnajdziemy Jana Nepomucena oraz Jana Sarkandera - czeskich i polskich świętych. W chwili umieszczenia figury tego ostatniego na kolumnie nie został jeszcze nawet ogłoszony błogosławionym. Jednak już wówczas istniało przekonanie, że proboszcz z Holeszowa, pielgrzymujący do Polski, męczennik skazany na śmierć przez protestanckie władze, powinien zostać kanonizowany.

Ponadto, w środkowej części kolumny odnajdziemy wielofiguralną scenę Wniebowzięcie Marii Panny, powyżej grupę Trójcy Przenajświętszej oraz figurę Archanioła Michała z ognistym mieczem, a w jej wnętrzu niewielką kaplicę udostępnianą sezonowo.

Obiekt z uwagi na swoją wartośc historyczną i artystyczną został wpisany na Światową Listę Sziedzictwa UNESCO w 2000 r.