W tekście opisany jest ratusz w Görlitz (Zgorzelcu). Przypomniana jest historia tej budowli, sięgająca XIV w., a także kwestia samego „wnijścia”, czyli schodów wiodących do głównego portyku, które uwiecznione zostały też na towarzyszącej artykułowi rycinie (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1875, Seria 2, T:15, s. 277-278, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu.

Opis bramy w Zgorzelcu (Görlitz)

Starożytny ten gród Piastowski, dziś miasto główne okręgu lipnickiego w Śląsku pruskim, na lewym brzegu rzeki Nysy (Neisse), wśród innych pamiątkowych budowli z epoki łączenia gotyku ze stylem Odrodzenia, posiada wspaniały ratusz, którego kamień węgielny położono prawdopodobnie jeszcze na początku XIV wieku, w czasie, gdy Zgorzelec, wraz z innymi miastami śląskimi, obdarzony został prawem magdeburskim. Już w 1377 roku gmach ten przeszedł częściową przebudowę, która trwała kilka lat. Wzniesiono wtedy sześć szczytów, sześć narożników oraz sygnaturkę z jeźdźcem, którą wielokrotnie później uszkadzały burze. Wzniesiona na początku XVI wieku wielka wieża ratuszowa zachowała jeszcze czysto gotycki kształt, podczas gdy nieco później dobudowano schody prowadzące do głównego portyku, które rycina nasza przedstawia, a które noszą już cechy stylu Odrodzenia.

To piękne dzieło sztuki, odznaczające się zarówno harmonijnym układem całości, jak i wdziękiem ornamentyki, należy niezaprzeczalnie do najcenniejszych zabytków budownictwa wieku XVI. Przy samych schodach wznosi się kolumna z posągiem Sprawiedliwości, misternie rzeźbiona, a jej wykończenie świadczy, że wykonała ją ręka Włocha, lub przynajmniej wykształconego we Włoszech krajowca. Na lewo znajduje się rodzaj balkonu czy mównicy, opartej na dwóch oryginalnego kształtu słupach kamiennych, z syrenami, w otoczeniu bogato rzeźbionych gzymsów. Z tego miejsca ogłaszano niegdyś wszem wobec wyroki i rozporządzenia rady miejskiej. Na prawo widnieje herb miasta, wykonany w 1488 roku przez jakiegoś mistrza czeskiego. W głębi wspaniałe odrzwia.

Jedną jeszcze ciekawostką ratusza zgorzeleckiego, po dziś dzień widoczną, choć już nic nie słyszalną, stanowi zegar wieżowy, odnawiany już w 1386 roku. Tarczę jego tworzy oblicze ludzkie, z ruchomymi oczami. W głębi, za mechanizmem zegara, ukryty był metalowy lew, który przy każdej zmianie kwadransa i w dni uroczystych świąt, za pomocą stosownie urządzonych miechów, wydawał przeciągły ryk. Głos jego miał być tak straszny, że ze względu na nerwy mieszkańców, a zwłaszcza na spokój chorych, musiano tej lwiej symfonii nakazać milczenie.