W tekście opisane jest miasteczko Mindelheim leżące w szwabskim zakątku Bawarii na północ od Alp tyrolskich. Według tekstu w miasteczku tym znajduje się kościół parafialny, na terenie którego znajduje się grobowiec Anny Teck. Przypomniana jest historia związana z ową córka Kazimierza Wielkiego oraz opis samego nagrobka, i napisu na nim się znajdującego (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1869, Seria 2, T:3, s. 167-169, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu.

Grobowiec‎ ‎Anny‎ ‎księżny‎ ‎Teck, 
córki‎ ‎Kazimierza‎ ‎Wielkiego, 
w‎ ‎kościele‎ ‎parafialnym‎ ‎w‎ ‎Mindelheim.

W‎ ‎szwabskim‎ ‎zakątku‎ ‎Bawarii,‎ ‎na‎ ‎północ‎ ‎od‎ ‎Alp tyrolskich,‎ ‎na‎ ‎równinie‎ ‎przerzniętej‎ ‎rzeczką‎ ‎Mindelą, leży‎ ‎miasteczko‎ ‎Mindelheim.‎ ‎Ponad‎ ‎nim,‎ ‎na‎ ‎Wysokiem‎ ‎wzgórzu,‎ ‎piętrzy‎ ‎się‎ ‎opuszczony‎ ‎zamek‎ ‎Mindelburg,‎ ‎siedlisko‎ ‎dawnych‎ ‎panów‎ ‎tej‎ ‎mieściny. Początek‎ ‎Mindelheimu‎ ‎sięga‎ ‎pierwotnych‎ ‎mieszkańców‎ ‎tej‎ ‎ziemi,‎ ‎W‎indelików,‎ ‎ujarzmionych‎ ‎przez Rzymian,‎ ‎którzy‎ ‎założyli‎ ‎w‎ ‎ich‎ ‎kraju‎ ‎kolonię,‎ ‎pod nazwą:‎ ‎Augusta‎ ‎Vindelicorum‎ ‎(Augsburg).
Na‎ ‎wzgórzu‎ ‎które‎ ‎rzeczka‎ ‎Mindela‎ ‎oddziela‎ ‎od mieściny‎ ‎zwanej‎ ‎u‎ ‎Windelików‎ ‎Rostro-nemice,‎ ‎założyli‎ ‎ ‎ Rzy‎mianie‎ ‎zamek,‎ ‎którego‎ ‎szczątki‎ ‎z‎ ‎kamieni w‎ ‎kwadratowe‎ ‎kostki‎ ‎ciosanych,‎ ‎podtrzymują‎ ‎dzisiejszy‎ ‎zamek‎ ‎mindelburski.
Przy‎ ‎schyłku‎ ‎państwa‎ ‎rzymskiego‎ ‎kolejno‎ ‎najeżdżali‎ ‎tę‎ ‎ziemię‎ ‎Gotowie‎ ‎i‎ ‎Hunnowie.‎ ‎Po‎ ‎porażce
ostatnich,‎ ‎za‎ ‎sprawą‎ ‎Ottona‎ ‎I-go‎ ‎cesarza‎ ‎niemieckiego,‎ ‎krainą‎ ‎tą‎ ‎władali‎ ‎książęta‎ ‎szwabscy,‎ ‎aż‎ ‎do‎ ‎roku 1269,‎ ‎w‎ ‎którym‎ ‎zginął‎ ‎Konradin,‎ ‎ostatni‎ ‎z‎ ‎ich‎ ‎rodu. Następnie‎ ‎opanowali‎ ‎miasto‎ ‎Mindelheim‎ ‎sąsiedni‎ ‎rycerze,‎ ‎hrabiowie‎ ‎z‎ ‎Mindelburgu.‎ ‎W‎ ‎roku‎ ‎1363‎ ‎ostatni‎ ‎z‎ ‎tego‎ ‎domu‎ ‎sprzedał‎ ‎je‎ ‎panom‎ ‎von‎ ‎Hohenschlitz, ‎z‎ ‎których‎ ‎jeden‎ ‎był‎ ‎biskupem‎ ‎augsburskim i‎ ‎własność‎ ‎swoją‎ ‎kapitule‎ ‎augsburgskiej‎ ‎darował.
Nie‎ ‎dopuścił‎ ‎tego‎ ‎jednak‎ ‎książę‎ ‎Fryderyk‎ ‎von Teck‎ ‎(z‎ ‎domu‎ ‎książąt‎ ‎Zahringen,‎ ‎panującego‎ ‎dziś w‎ ‎w‎‎.‎ ‎ks.‎ ‎badeńskim).‎ ‎Trzymał‎ ‎Mindelheim‎ ‎w‎ ‎zastawie,‎ ‎a‎ ‎przeniósłszy‎ ‎się‎ ‎tu‎ ‎na‎ ‎mieszkanie‎ ‎z‎ ‎rodzinnego‎ ‎zamku‎ ‎Teck‎ ‎w‎ ‎ziemi‎ ‎wirtemberskiej,‎ ‎panował do‎ ‎roku‎ ‎1389,‎ ‎w‎ ‎którym‎ ‎życie‎ ‎zakończył.‎ ‎Po‎ ‎nim panowali‎ ‎spólnie‎ ‎dwaj‎ ‎synowie‎ ‎jego,‎ ‎Fryderyk‎ ‎II i‎ ‎Ulrych,‎ ‎a‎ ‎po‎ ‎śmierci‎ ‎Fryderyka‎ ‎II-go‎ ‎w‎ ‎r.‎ ‎1413, Ulrych‎ ‎sam‎ ‎jeden‎ ‎do‎ ‎r.‎ ‎1432.‎
Ulrych‎ ‎ożeniony‎ ‎był‎ ‎z‎ ‎córką‎ ‎Kaźmirza‎ ‎Wielkiego,‎ ‎króla‎ ‎polskiego.‎ ‎Dla‎ ‎wyjaśnienia‎ ‎tych‎ ‎stosunków,‎ ‎trzeba‎ ‎nam‎ ‎cofnąć‎ ‎się‎ ‎do‎ ‎połowy‎ ‎XIV‎ ‎wieku. Kaźmirz‎ ‎Wielki,‎ ‎oddaliwszy‎ ‎od‎ ‎siebie‎ ‎drugą‎ ‎małżonkę‎ ‎swoją‎ ‎Adelajdę‎ ‎księżną‎ ‎heską,‎ ‎która‎ ‎w‎ ‎zamku żarnowieckim‎ ‎samotny‎ ‎żywot‎ ‎wiodła,‎ ‎a‎ ‎nie‎ ‎mając potomstwa‎ ‎płci‎ ‎męskiej,‎ ‎postanowił‎ ‎zawrzeć‎ ‎nowe śluby‎ ‎małżeńskie,‎ ‎lubo‎ ‎od‎ ‎dawniejszych‎ ‎uwolnić‎ ‎go wzbraniała‎ ‎się‎ ‎stolica‎ ‎apostolska. Henryk‎ ‎książę‎ ‎na‎ ‎Żeganiu‎ ‎i‎ ‎Głogowie‎ ‎nie‎ ‎odmówił‎ ‎królowi‎ ‎ręki‎ ‎córki‎ ‎swej‎ ‎Jadwigi,‎ ‎urodzonej‎ ‎z‎ ‎arcyksiężniczki‎ ‎rakuzkiej‎ ‎Katarzyny.‎ ‎Gody‎ ‎weselne odbyły‎ ‎się‎ ‎w‎ ‎Krakowie‎ ‎w‎ ‎roku‎ ‎1357.‎ ‎Nie‎ ‎obeszło‎ ‎się‎ ‎bez‎ ‎potwarzy‎ ‎rzuconej‎ ‎na‎ ‎Kaźmirza,‎ ‎o‎ ‎sfałszowanie‎ ‎dyspensy‎ ‎papieskiej‎ ‎codo‎ ‎tego‎ ‎małżeństwa,‎ ‎w‎ ‎czym‎ ‎jednak‎ ‎sam‎ ‎papież‎ ‎Urban‎ ‎V‎ ‎króla polskiego‎ ‎usprawiedliwił.‎ ‎
Dwie‎ ‎córki‎ ‎z‎ ‎tego‎ ‎małżeństwa‎ ‎zrodzone,‎ ‎Anna i‎ ‎Jadwiga,‎ ‎były‎ ‎małoletnie‎ ‎w‎ ‎roku‎ ‎1370,‎ ‎gdy‎ ‎je‎ ‎ojciec‎ ‎odumarł;‎ ‎starsza‎ ‎mogła‎ ‎mieć‎ ‎ledwie‎ ‎lat‎ ‎dwanaście.‎ ‎Kaźmirz‎ ‎Wielki‎ ‎zapisał‎ ‎im‎ ‎testamentem wszystkie‎ ‎domowe‎ ‎sprzęty,‎ ‎nakrycia,‎ ‎ubiory,‎ ‎tkaniny rzadkiej‎ ‎piękności,‎ ‎lśniące‎ ‎purpurą,‎ ‎perłami‎ ‎i‎ ‎kamieniami‎ ‎drogimi,‎ ‎wszystkie‎ ‎czasze‎ ‎złotolite,‎ ‎niemniej‎ ‎połowę‎ ‎naczyń,‎ ‎kosztowności‎ ‎i‎ ‎klejnotów‎ ‎ze srebra;‎ ‎drugą‎ ‎zaś‎ ‎połowę‎ ‎żonie‎ ‎swej‎ ‎Jadwidze.‎ 
Następca‎ ‎Kaźmirza,‎ ‎siostrzeniec‎ ‎jego‎ ‎Ludwik‎ ‎król węgierski,‎ ‎przybył‎ ‎do‎ ‎Krakowa‎ ‎z‎ ‎matką‎ ‎swoją,‎ ‎królową‎ ‎Elżbietą‎ ‎Łokietkówną.‎ ‎Ta‎ ‎z‎ ‎rozkazu‎ ‎królewskiego‎ ‎i‎ ‎stosownie‎ ‎do‎ ‎rozporządzenia‎ ‎brata‎ ‎Kaźmirza,‎ ‎rozdzieliła‎ ‎skarb‎ ‎po‎ ‎nim‎ ‎pozostały‎ ‎pomiędzy córki‎ ‎królewskie,‎ ‎a‎ ‎wdowę‎ ‎po‎ ‎królu‎ ‎Kaźmirzu.‎ ‎Jadwiga,‎ ‎odebrawszy‎ ‎swoje‎ ‎część,‎ ‎ocenioną‎ ‎na‎ ‎333‎ grzywien‎ ‎srebra‎ ‎i‎ ‎1000‎ ‎grzywien‎ ‎szerokich‎ ‎groszy, wróciła‎ ‎do‎ ‎domu‎ ‎i‎ ‎wyszła‎ ‎za‎ ‎mąż‎ ‎za‎ ‎Ruperta‎ ‎księcia‎ ‎lignickiego‎;‎ ‎córki‎ ‎zaś‎ ‎zawiozła‎ ‎królowa‎ ‎Elżbieta‎ ‎do‎ ‎Węgier,‎ ‎ażeby‎ ‎z‎ ‎czasem‎ ‎powychodziwszy za‎ ‎jakich‎ ‎możnych‎ ‎książąt,‎ ‎nie‎ ‎pokusiły‎ ‎się‎ ‎o‎ ‎tron ojcowski.‎ ‎Nadto‎ ‎król‎ ‎Ludwik‎ ‎ustanowił‎ ‎w‎ ‎ich‎ ‎sprawie‎ ‎sąd,‎ ‎który‎ ‎uznawszy‎ ‎iż‎ ‎pochodziły‎ ‎z‎ ‎nieprawego łoża,‎ ‎odsądził‎ ‎je‎ ‎od‎ ‎dziedzictwa‎ ‎ojcowskiego‎ ‎i‎ ‎prawa do‎ ‎korony.
W‎ ‎następnym‎ ‎jednakże‎ ‎roku‎ ‎1371‎ ‎papież‎ ‎Grzegorz XI,‎ ‎na‎ ‎prośbę‎ ‎tegoż‎ ‎samego‎ ‎króla‎ ‎Ludwika‎ ‎i‎ ‎przez pamięć‎ ‎na‎ ‎pobożne‎ ‎stosunki‎ ‎zmarłego‎ ‎Kaźmirza‎ ‎ze stolicą‎ ‎apostolską,‎ ‎osobnymi‎ ‎dyspensami‎ ‎przywrócił sierotom‎ ‎Kaźmirzowym‎ ‎prawowitość‎ ‎urodzenia,‎ ‎z‎ ‎wy łączeniem‎ ‎jedynie‎ ‎praw‎ ‎dziedzicznych‎ ‎do‎ ‎korony‎ ‎polskiej.‎ ‎ Starszą,‎ ‎Annę,‎ ‎wydano‎ ‎za‎ ‎Wilhelma‎ ‎hrabiego‎ ‎cyllijskiego,‎ ‎zapewne‎ ‎przed‎ ‎rokiem‎ ‎1380,‎ ‎gdyż‎ ‎w‎ ‎tym roku‎ ‎królowa‎ ‎Elżbieta ‎Łokietkówna,‎ ‎pisząc‎ ‎testament‎ ‎swój,‎ ‎zapisuje‎ ‎wieniec‎ ‎córce‎ ‎króla‎ ‎polskiego Kaźmirza‎ ‎nieboszczyka,‎ ‎a‎ ‎więc‎ ‎niezamężnej‎ ‎jeszcze Jadwidze.
W‎ ‎owym‎ ‎czasie‎ ‎dom‎ ‎hrabiów‎ ‎cyllijskich‎ ‎nie‎ ‎był‎ ‎jeszcze‎ ‎osławionym‎ ‎późniejszemi‎ ‎zbrodniami‎ ‎członków‎ ‎tej rodziny;‎ ‎nie‎ ‎można‎ ‎zatem w‎ ‎tym‎ ‎związku‎ ‎upatrywać‎ ‎złośliwych‎ ‎zamiarów‎ ‎ze‎ ‎strony Ludwika‎ ‎i‎ ‎Elżbiety.‎ ‎Zresztą niezbyt‎ ‎długie‎ ‎było‎ ‎pożycie małżeńskie‎ ‎królewny‎ ‎Anny z‎ ‎Wilhelmem‎ ‎hrabią‎ ‎cyllijkim,‎ ‎który‎ ‎umarł‎ ‎wr. 1392. Wkrótce‎ ‎potem‎ ‎Anna‎ ‎weszław‎ ‎powtórne‎ ‎związki‎ ‎ślubne z‎ ‎Ulrykiem‎ ‎księciem‎ ‎Teck, panem‎ ‎na‎ ‎Mindelheimie,‎ ‎ale córkę‎ ‎jedynaczkę‎ ‎Annę‎ ‎cyllijską‎ ‎musiała‎ ‎zostawić‎ ‎w Cyllii,‎ ‎pod‎ ‎opieką‎ ‎stryjecznego brata‎ ‎pierwszego‎ ‎męża,‎ ‎Ilermana II-go hrabiego cylijskiego.
Tam‎ ‎przybyli‎ ‎po‎ ‎nią‎ ‎w‎ ‎roku‎ ‎1400‎ ‎posłowie‎ ‎polscy,‎ ‎prosząc‎ ‎o‎ ‎jej‎ ‎rękę‎ ‎dla‎ ‎króla‎ ‎swego‎ ‎Władysława Jagiełły.‎ ‎Jagiełło,‎ ‎straciwszy‎ ‎żonę‎ ‎Jadwigę‎ ‎węgierską,‎ ‎dziedziczkę‎ ‎korony‎ ‎polskiej,‎ ‎szukał‎ ‎wzmocnienia‎ ‎praw‎ ‎własnych‎ ‎do‎ ‎tej‎ ‎korony‎ ‎w‎ ‎związku‎ ‎małżeńskim‎ ‎z‎ ‎wnuczką‎ ‎Kaźmirza‎ ‎Wielkiego,‎ ‎a‎ ‎córką ledwie‎ ‎uprawnionej królewny‎ ‎Anny.
Gdy‎ ‎Anna‎ ‎cyllijska‎ ‎przybyła‎ ‎do‎ ‎Krakowa‎ (16 listopada 1400 roku), matka jej,‎ ‎królewna‎ ‎Anna,‎ ‎księżna Teck,‎ ‎panując‎ ‎w‎ ‎Mindelheimie,‎ ‎słynęła‎ ‎z‎ ‎pobożności‎ i‎ ‎miłosierdzia.‎ ‎W‎ ‎kościele‎ ‎parafialnym‎ ‎w‎ ‎Mindelheimie,‎ ‎spólnie‎ ‎z‎ ‎mężem,‎ ‎fundowała‎ ‎prebendę‎ ‎pod tytułem‎ ‎św.‎ ‎Pawła,‎ ‎i‎ ‎wiele‎ ‎klejnotów,‎ ‎a‎ ‎także‎ ‎ornat perłami‎ ‎szyty,‎ ‎temu‎ ‎kościołowi‎ ‎darowała,‎ ‎sama‎ ‎zaś wystawiła‎ ‎kaplicę‎ ‎św.‎ ‎Sylwestra‎ ‎i‎ ‎funduszem‎ ‎opatrzyła‎.‎ ‎W‎ ‎archiwum‎ ‎miasta‎ ‎Mindelheim‎ ‎zachował‎ ‎się‎ ‎dotychczas‎ ‎przywilej niemiecki‎ ‎pergaminowy‎ ‎z‎ ‎roku‎ ‎1405,‎ ‎na‎ ‎fundacyą‎ ‎mszy porannej‎ ‎w‎ ‎kaplicy‎ ‎św.‎ ‎Sylwestra.‎ ‎Intytulacya‎ ‎t‎ego przywileju‎ ‎tak‎ ‎brzmi‎ ‎po‎ ‎polsku:‎ ‎My‎ ‎książę‎ ‎Ulryk‎ ‎von Teck‎ ‎i‎ ‎My‎ ‎pani‎ ‎Anna‎ ‎jego ślubna‎ ‎małżonka,‎ ‎króla‎ ‎Kaźmirza‎ ‎nieboszczyka‎ ‎króla‎ ‎polskiego‎ ‎ślubna‎ ‎córka‎ ‎it.d.‎
W‎ ‎roku‎ ‎1402‎ ‎król‎ ‎Władysław‎ ‎Jagiełło‎ ‎naznaczył koronacją‎ ‎małżonki‎ ‎swej Anny‎ ‎cyllijskiej,‎ ‎na‎ ‎niedzielę zwaną‎ ‎Quinquagesima,‎ ‎która w‎ ‎tym‎ ‎roku‎ ‎przypadała‎ ‎na 5ty‎ ‎lutego.‎ ‎Na‎ ‎te‎ ‎uroczystość‎ ‎zaprosił‎ ‎król‎ ‎matkę żony,‎ ‎królewnę‎ ‎Annę‎ ‎księżne Teck.‎ ‎Przybyła‎ ‎do‎ ‎Krakowa, po‎ ‎32‎ ‎latach‎ ‎nieobecności w‎ ‎dojrzałym‎ ‎wieku,‎ ‎opuściwszy‎ ‎rodzinne‎ ‎miasto‎ ‎po śmierci‎ ‎ojca,‎ ‎jako‎ ‎dwunastoletnia‎ ‎dziewczynka.‎ ‎Miała‎ ‎pociechę‎ ‎widzieć‎ ‎córkę‎ ‎na‎ ‎tronie,‎ ‎na‎ ‎którym‎ ‎siedziała‎ ‎niegdyś‎ ‎jej‎ ‎matka,‎ ‎a‎ ‎król‎ ‎Władysław‎ ‎uczcił ją‎ ‎wspaniałymi‎ ‎upominkami,‎ ‎gdy‎ ‎odjechała‎ ‎do‎ ‎własnego‎ ‎państwa‎.

Anna‎ ‎królewna‎ ‎polska,‎ ‎księżna‎ ‎Teck,‎ ‎przeżyła‎ ‎córkę‎ ‎o‎ ‎lat‎ ‎dziewięć,‎ ‎umarła‎ ‎bowiem‎ ‎11‎ ‎czerwca‎ ‎1425 roku.‎ ‎W‎ ‎kościele‎ ‎parafialnym‎ ‎w‎ ‎Mindelheimie‎ ‎zachował‎ ‎się‎ ‎dotychczas‎ ‎jej‎ ‎nagrobek,‎ ‎przeniesiony‎ ‎z‎ ‎dawniejszego‎ ‎kościoła,‎ ‎rozebranego‎ ‎w‎ ‎r.‎ ‎1816.
Postać‎ ‎królewny‎ ‎Anny‎ ‎w‎ ‎wypukłej‎ ‎rzeźbie,‎ ‎wykuta‎ ‎jest‎ ‎w‎ ‎twardym‎ ‎piaskowcu;‎ ‎głowa‎ ‎spoczywa‎ ‎na poduszce,‎ ‎ręce‎ ‎na‎ ‎krzyż‎ ‎złożone;‎ ‎pod‎ ‎nogami‎ ‎jest‎ ‎postument,‎ ‎a‎ ‎pod‎ ‎nim‎ ‎orzeł‎ ‎z‎ ‎rozpostartymi‎ ‎skrzydłami‎ ‎i‎ ‎strzępiastym‎ ‎ogonem.‎ ‎Nadobne‎ ‎rysy,‎ ‎szlachetny układ‎ ‎i‎ ‎artystycznie‎ ‎ufałdowane‎ ‎suknie,‎ ‎nadają, temu‎ ‎pomnikowi‎ ‎wdzięk‎ ‎szczególny.‎ ‎Naokoło‎ ‎czytać‎ ‎można‎ ‎wyraźnie‎ ‎napis‎ ‎niemiecki:
Anno‎ ‎Dni‎ ‎MGCCCXXV‎ ‎starb.‎ ‎fro.‎ ‎An.‎ ‎des‎ ‎durchlauchtigsten‎ ‎hochgebornen‎ ‎fursten‎ ‎herrn‎ ‎hr.‎ ‎Kasmiri Saeli. ‎(gen)‎ ‎Kung‎ ‎zu‎ ‎Polen‎ ‎tochter‎ ‎un‎ ‎hercogin.
A‎ ‎mniejszymi‎ ‎literami‎ ‎na‎ ‎krawędzi:
A‎ m‎ ‎montag‎ ‎nach‎ ‎unsers‎ ‎herrn‎ ‎frohleichnamtag vierten‎ ‎tag.
Co‎ ‎po‎ ‎polsku‎ ‎znaczy:
Roku‎ ‎Pańskiego‎ ‎1425‎ ‎zmarła‎ ‎pani‎ ‎Anna,‎ ‎najjaśniejszego‎ ‎wysoko urodzonego‎ ‎księcia‎ ‎i‎ ‎pana‎ ‎Kaźmirza‎ ‎nieboszczyka‎ ‎króla‎ ‎polskiego‎ ‎córka‎ ‎i‎ ‎księżna. W‎ ‎poniedziałek‎ ‎po‎ ‎święcie‎ ‎Bożego‎ ‎Ciała‎ ‎czwartego‎ ‎dnia.
W‎ ‎roku‎ ‎1425‎ ‎wypadało‎ ‎Boże‎ ‎Ciało‎ ‎w‎ ‎dniu‎ ‎7‎ ‎czerwca,‎ ‎a‎ ‎następny‎ ‎poniedziałek‎ ‎(11‎ ‎czerwca)‎ ‎był‎ ‎dniem śmierci‎ ‎królewny‎ ‎Anny. Po‎ ‎jej‎ ‎zgonie‎ ‎książę‎ ‎UIryk,‎ ‎bezdzietny,‎ ‎ożenił‎ ‎się z‎ ‎Urszulą‎ ‎margrabianką‎ ‎badeńską,‎ ‎ale‎ ‎i‎ ‎ta‎ ‎zmarła wkrótce‎ ‎bezpotomnie‎ ‎(w‎ ‎r.‎ ‎1429),‎ ‎a‎ ‎we‎ ‎trzy‎ ‎lata później‎ ‎(w‎ ‎r.‎ ‎1432)‎ ‎umarł‎ ‎i‎ ‎książę‎ ‎Ulryk.‎ ‎Nagrobki księcia‎ ‎Ulryka‎ ‎i‎ ‎jego‎ ‎drugiej‎ ‎żony‎ ‎znajdują‎ ‎sicę ‎obok nagrobka‎ ‎królewny‎ ‎Anny;‎ ‎postacie‎ ‎ich‎ ‎wykute‎ ‎są‎ ‎na czerwonym‎ ‎marmurze.
Ród‎ ‎książąt‎ ‎Teck‎ ‎wygasł‎ ‎w‎ ‎r.‎ ‎1439‎ ‎na‎ ‎bracie Ulryka‎ ‎Ludwiku‎ ‎patriarsze‎ ‎akwilejskim,‎ ‎a‎ ‎Mindelheim‎ ‎odziedziczyli‎ ‎siostrzeńcy‎ ‎ich,‎ ‎hrabiowie‎ ‎von Rechberg.‎ ‎Potomkowie‎ ‎ich‎ ‎w‎ ‎roku‎ ‎1467‎ ‎sprzedali‎ ‎to państwo‎ ‎panom‎ ‎von‎ ‎Freundsberg.‎ ‎Jeden‎ ‎z‎ ‎tych,‎ ‎imieniem‎ ‎Jerzy,‎ ‎wsławił‎ ‎się‎ ‎jako‎ ‎wódz‎ ‎waleczny w‎ ‎wojskach‎ ‎cesarskich‎ ‎w‎ ‎wielu‎ ‎bitwach,‎ ‎a‎ ‎mianowicie‎ ‎pod‎ ‎Pawią,‎ ‎gdzie‎ ‎Franciszek‎ ‎I‎ ‎król‎ ‎francuski wzięty‎ ‎był‎ ‎w‎ ‎niewolę.‎ ‎Jerzemu‎ ‎von‎ ‎Freundsberg miał‎ ‎dostać‎ ‎się‎ ‎wtedy‎ ‎miecz‎ ‎królewski,‎ ‎który‎ ‎dotychczas‎ ‎pokazują‎ ‎w‎ ‎archiwum‎ ‎miejskim‎ ‎w‎ ‎Mindelheimie.‎ ‎Gdy‎ ‎ostatni‎ ‎z‎ ‎domu‎ ‎von‎ ‎Freundsberg‎ ‎zmarł w‎ ‎roku‎ ‎1586,‎ ‎nastąpił‎ ‎po‎ ‎nim‎ ‎siostrzeniec‎ ‎jego‎ ‎Wolf Wit‎ ‎von‎ ‎Maxelrein;‎ ‎ale‎ ‎Fuggerowie‎ ‎sprzeczali‎ ‎się z‎ ‎nim‎ ‎o‎ ‎dziedzictwo;‎ ‎aż‎ ‎w‎ ‎roku‎ ‎1617‎ ‎Maksymilian książę‎ ‎bawarski‎ ‎zdobył‎ ‎zamek‎ ‎Mindelburg‎ ‎i‎ ‎miasto Mindelheim,‎ ‎które‎ ‎po‎ ‎dziś‎ ‎dzień‎ ‎do‎ ‎królów‎ ‎bawarskich‎ ‎należą.

Niejedna‎ ‎klęska‎ ‎dotknęła‎ ‎je‎ ‎przez‎ ‎ten‎ ‎przeciąg czasu,‎ ‎to‎ ‎od‎ ‎Szwedów,‎ ‎to‎ ‎od‎ ‎Anglików‎ ‎pod‎ ‎dowództwem‎ ‎księcia‎ ‎Marlborough,‎ ‎to‎ ‎od‎ ‎Austryaków.
Świadczy‎ ‎o‎ ‎tern‎ ‎opustoszały‎ ‎zamek,‎ ‎wydzierżawiony na‎ ‎skład‎ ‎chmielu‎ ‎z‎ ‎pól‎ ‎przyległych,‎ ‎które‎ ‎w‎ ‎prywatne‎ ‎ręce‎ ‎przeszły.‎ ‎W‎ ‎mieście‎ ‎kaplica‎ ‎św.‎ ‎Sylwestra,‎ ‎fuudacyi‎ ‎królewny‎ ‎Anny,‎ ‎dziś‎ ‎obrócona‎ ‎jest‎ ‎na sale‎ ‎straży‎ ‎ogniowej.‎ ‎Na‎ ‎głównej‎ ‎ścianie‎ ‎błyszczą malowane‎ ‎herby‎ ‎z‎ ‎orłem‎ ‎i‎ ‎pogonią,‎ ‎zabytek‎ ‎z‎ ‎połowy‎ ‎XVII‎ ‎wieku.
Miasteczko‎ ‎Mindelheim‎ ‎ślicznym‎ ‎położeniem‎ ‎swojem‎ ‎z daleka‎ ‎już‎ ‎mile‎ ‎zwraca‎ ‎na‎ ‎siebie‎ ‎oko‎ ‎wędrowca.