W tekście przypomniana jest pokrótce historia Lwowa oraz opis terenów miejskich dawniej, a także w teraźniejszości. Oprócz tego wspomniana jest katedra katolicka pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, która założona została w 1370 r. przez Kazimierza Wielkiego według planu Piotra Stechera. Katedra w 1479 r. została ukończona staraniem Władysława Jagiełły. Oprócz tego wspomniany jest też teatr polski hrabiego Skarbka (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1873, Seria 2, T:12, s. 61-62, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu.

Lwów.

Jakkolwiek Lwów, stolica Galicji, starożytnym jest grodem, istniejącym od sześciu przeszło wieków, zdała przecież i z bliska przedstawia się jako miasto zupełnie nowożytne, więcej nawet niemieckie, niż inne w tym kraju, i pod wielu względami przypomina Wiedeń. Jakoż najozdobniejsze jego części, gmachy, przechadzki, place i t. p., powstały dopiero w latach od 1814–1817 i odtąd corocznie przybywają upiększenia, z korzyścią niemałą tak dla stanu miasta zewnętrznego, jako i wewnętrznego.
Położony w kotlinie i otoczony wzgórzami, które są odnogą gór karpackich, dla przyjeżdżających nie ze wszystkich stron jest widzialnym. Ze wzgórz tych najważniejszym jest zwane Wysokim Zamkiem, od istniejącego niegdyś tutaj zamku; stąd bowiem najpyszniejszy roztacza się widok na miasto i przyległą równinę nadbużańską.
Podobnie pięknego krajobrazu żadne miasto w Europie nie posiada.
Obok niego leżało znacznie niższe wzgórze, zwane Łysą Górą, które w r. 1837 splantowane, zasadzone drzewami, poprzerzynane chodnikami i tarasami, zamieniono w miejsce najprzyjemniejszej przechadzki. Dalej ku wschodowi sterczy ostrokręgowa góra Lwia, za nią Wilcza, ze śladami okopów tureckich, wzgórza lasku Alembekowego, zwanego dziś Cesarskim, od pomnika wzniesionego tu na pamiątkę pobytu cesarza Józefa II w roku 1786. Podobne wzgórza znajdują się i w południowo-wschodniej stronie miasta. Niegdyś koczowali na nich Turcy, stąd zowią się szańcami tureckimi. Z tego samego faktu pamiętne są wzgórza przeciwległe: góra Kalicza, Poznańska i Wronowska.
Teraźniejszy Lwów ma 0,55 mil kwadratowych powierzchni, 4 przedmieścia, placów 18, ulic 150, domów w ogóle 3 401 murowanych i drewnianych, mieszkańców przeszło 100 000. Pod względem administracyjnym podzielony jest na 5 dzielnic, z których jedna obejmuje przestrzeń dawniej murami otoczoną, z czterech zaś pozostałych pierwsza stanowi przedmieście Halickie, druga Gródeckie, trzecia Krakowskie, czwarta Łyczakowskie.
W środku kwadratowego rynku, z czterema wodotryskami, stoi trzypiętrowy ratusz, z wieżą 126 łokci wysoką, zbudowany w miejscu dawniejszego, w latach od 1826–1837. Wszystkie domy wokoło niego stojące są bardzo stare i wąskie, o trzech piętrach.
Z rynku ulica Katedralna prowadzi na plac, na którym wznosi się starożytna katedra katolicka, pod wezwaniem Wniebowzięcia N. P. Marii, założona przez Kaźmirza W., podług planu architekta miejskiego Piotra Stechera w r. 1370, następnie hojnością Władysława Jagiełły i z pobożnych składek mieszczan w r. 1479 z wielką starannością dokończona. Nie ocalała jednak w pierwotnym kształcie, niszczona bowiem przez częste pożary, ostatecznie została przebudowana w r. 1765. Z tym wszystkim należy do najokazalszych gmachów w mieście.
W ogóle jednak kościoły lwowskie nie mogą iść w porównanie ze wspaniałymi świątyniami Krakowa i Warszawy. Najznakomitsze są, oprócz katedry, kościoły: bernardyński, ze wspaniałą kopułą, archikatedralny ormiański, katedra grecko-unicka św. Jerzego w stylu włoskim, w kształcie krzyża, z rotundą pośrodku, która niemało się przyczynia do ozdoby miasta, cerkiew prawosławna, kościół ewangelicki i synagoga, tudzież wiele innych.
Z ważniejszych zakładów naukowych i publicznych Lwów posiada uniwersytet, do którego uczęszcza kilkuset uczniów, zaopatrzony w bibliotekę, fabryki i ogród botaniczny. Ma akademię techniczną, trzy gimnazja, wyższą szkołę realną, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, w którym się mieści najbogatsza do rzeczy polskich biblioteka, muzeum i drukarnia. Istnieje także zakład narodowy rusiński, pod nazwą „Narodny dom”.
Teatr polski, fundacji hr. Skarbka, gmach olbrzymi, stanowi jedną z celniejszych ozdób miasta, podobnież ruski, założony w r. 1864, w którym mieści się zarazem kasyno. Lwów liczy pięć szpitali, między którymi tak zwany pijarski na Łyczakowie odznacza się wspaniałą budową. Oprócz tego znajdują się tu: dom przytułku dla ubogich, instytut głuchoniemych i ociemniałych (oddzielnie), oraz kilka innych zakładów dobroczynnych.
Stowarzyszeń, nie licząc instytucji finansowych, Lwów posiada kilka; ważniejsze z nich są: towarzystwo muzyczne, agronomiczne, stowarzyszenie rękodzielnicze Gwiazda, straż ogniowa ochotnicza, stowarzyszenie młodzieży handlowej i inne.
Do celniejszych miejsc przechadzek należą: ogród pojezuicki, przy ulicy tegoż nazwiska; piękny park Cetnerówka, góra św. Jura, z przecudnym widokiem, plantacje na miejscu dawnych wałów i na Wysokim Zamku.
Do ożywienia i podniesienia handlu i przemysłu przyczynia się znacznie kolej żelazna imienia Karola Ludwika, otwarta w r. 1864, której okazały dworzec niemało upiększa tę stronę miasta, tudzież druga sieć kolei, prowadząca ze Lwowa do Czerniowiec.
Powabne są także okolice Lwowa. Ulubione wycieczki zamiejskie stanowią: o małą milę oddalona wieś Winniki i nieco dalej położona wieś Lubień, słynna źródłami siarczanemi, z pięknym i wygodnym zakładem kąpielowym.