Jeden z najciekawszych przykładów rzeźby sepulkralnej w sztuce europejskiej połowy XIX w., łączący nawiązania historystyczne i realistyczną charakterystykę postaci. Obecnie znajduje się w niszy nawy bocznej, w kaplicy o formach neogotyckich: dwie postaci leżące, ponad nimi stojąca figura anioła. Na tablicy w niszy w jęz. polskim i łacińskim wypisano zasługi zmarłych. Obok herb Rzeczypospolitej.

Pomnik Niemcewicza zamówiło u Oleszczyńskiego Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu 3.07.1841 roku. Było to heroizowane popiersie pisarza. Po jego wykonaniu jednak, w związku ze śmiercią Kniaziewicza w maju 1842 r., koncepcję grobowca zmieniono: wolą generała było bowiem spocząć obok przyjaciela, Niemcewicza. W czerwcu 1842 r. Oleszczyński planował już więc podwójny grobowiec i dokonał wizji lokalnej w Montmorency wraz Janem Koźmianem. Do końca 1843 r. Oleszczyński sporządził trzy różne projekty pomnika (m.in. jeden z postaciami stojącymi, jak sam go określił „heroiczny”). Do realizacji w marmurze wybrano trzeci z projektów, nazwany przez artystę „religijno-monumentalnym”, z figurami leżącymi i stojącym nad nimi posągiem anioła, dobrze harmonizujący z późnogotycką architekturą kościoła. Zmarli zostali przedstawieni w strojach współczesnych, ich upozowanie jednak wskazuje na chęć nawiązania do nagrobków gotyckich, zgodnie z tendencją rysującą się wówczas zarówno w rzeźbie polskiej (Jakuba Tatarkiewicza grobowiec Potockich w Wilanowie), jak francuskiej. J.I. Kraszewski pisał w 1867 r. we wspomnieniu o zmarłym artyście, że grobowca w Montmorency „pomysł jest prosty i piękny. Dwaj przyjaciele spoczywają jakby snem ujęci jeden obok drugiego, a nad głowami ich czuwa anioł zmartwychwstania”. Postacie zmarłych, mimo iż przedstawione z dużym podobieństwem, bez idealizacji, wpisane są w symboliczną koncepcję pomnika, mającego jednocześnie obrazować historię i zasługi osobiste obu bohaterów (co podkreślają inskrypcje na nagrobku). Alegoryczny zamysł spaja figura anioła, który „(...) przystanął nad zmarłymi przyjaciółmi, a cudownem ruchem błogosławiących rąk, które słodko rozpostarł nad siwemi głowami żołnierza i poety, daje poznać, że chce czuwać nad ich snem nieprzespanym (...)” (F. Hoesick).

Pomnik, który otrzymał medal na paryskim Salonie 1848 (nosił tam tytuł „Anioł pokoju czuwa nad Niemcewiczem i Kniaziewiczem”), był pierwotnie umieszczony w bogato dekorowanej kaplicy, dobudowanej w 1850 r. specjalnie na „Mauzoleum Polaków“ (jak ją ochrzcili Francuzi). Od początku XX w. pomnik znajduje się w niewielkiej neogotyckiej niszy na zamknięciu bocznej nawy kościoła, symetrycznie umieszczony w stosunku do neogotyckiego również epitafium ks. Adama Jerzego Czartoryskiego. Jest cenotafem, właściwy grób obu polityków znajduje się na cmentarzu Champeaux w Montmorency.

Kolegiata w Montmorency, niegdyś wypełniona wspaniałymi renesansowymi grobowcami miejscowych książąt (zniszczonymi w czasie rewolucji), stała się wówczas sanktuarium polskich emigrantów. Oprócz pomnika Kniaziewicza i Niemcewicza znajduje się tu wiele płyt kommemoratywnych. Przed powrotem do Polski w 1857 r. Oleszczyński wykonał jeszcze kilka nagrobków na cmentarzach paryskich, a także w Auxerre i Chantilly.