Ruiny Villa Belvedere w San Giuliano Terme, fot. ElviraMerca, 2016
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ruiny Villa Belvedere w San Giuliano Terme
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001330-P/134975

Ruiny Villa Belvedere w San Giuliano Terme

Identyfikator: POL-001330-P/134975

Ruiny Villa Belvedere w San Giuliano Terme

Pochodzący z Krosna hr. Zygmunt Grzymała Bośniacki był lekarzem, botanikiem i paleontologiem. Przebywał we Włoszech od 1873 r., w 1881 ożenił się tam z pisarką Elżbietą z Rulikowskich. Jako Eliza Bośniacka i pod pseudonimem Julian Moers z Poradowa pisała ona m.in. dramaty historyczne, wystawiane też w Polsce w swoim czasie, kilka zostało też opublikowanych po włosku. Po przyjeździe do Toskanii hrabia zakupił teren na Monte delle Fate między Asciano i Bagni di San Giuliano (obecnie San Giuliano Terme), gdzie wśród założonego przez siebie wielkiego parku postawił okazałą willę Belvedere. Przyjacielem i gościem Bośniackich był poeta i rzeźbiarz Teofil Lenartowicz (który napisał tam kilka utworów i wykonywał rzeźby), a także inni polscy emigranci. Tzw. Villa del Polacco należy do najmniej znanych poloników we Włoszech, co wiąże się też z zapomnieniem właściciela.

Wybór tej lokalizacji, w pobliżu licznych źródeł termalnych, wiązał się zapewne z zainteresowaniami balneologicznymi hrabiego, który przed wyjazdem do Włoch pracował m.in. w Iwoniczu. Uczony prowadził następnie w okolicach, aż po nadmorskie Livorno, m.in. badania ichtiopaleontologiczne o dużym znaczeniu naukowym; w 1882 r. Bośniacki był współzałożycielem Societa Geologica Italiana i jako Sigismondo de Bosniaski wiele publikował we Włoszech. Utrzymywał też jednak stałe kontakty naukowe z Krakowem.

Malowniczo położona na „wzgórzu wróżek” (Monte delle Fate) willa swoją nazwę Belvedere zawdzięczała rozległemu widokowi na okoliczne pagórki i równiny. Regularna bryła budynku wykazywała cechy dojrzałego renesansu włoskiego, głównym jej akcentem była symetrycznie umieszczona na I piętrze serliana.

Pałac, którego budowę ukończono zapewne w 1881 r., liczył 12 pokoi rozmieszczonych na dwóch kondygnacjach, a także pomieszczenia podziemne, przeznaczone zasadniczo na zbiory hrabiego. Do posiadłości doprowadzono drogę z doliny Asciano i z San Giuliano Terme. Pałac otaczał piękny ogród, bogaty niegdyś w rzadkie gatunki roślin i drzewa owocowe. Bośniacki zebrał tam znakomity księgozbiór, bogate kolekcje naukowe (obliczane na 4500 obiektów) i artystyczne, w tym starożytności z Ukrainy. Zbiory naukowe Bośniackiego zakupił w 1932 r. uniwersytet w Pizie. Po bezpotomnej śmierci uczonego pałac stanowił własność rodziny z sąsiedztwa, która zakupiła go na rok przed jego śmiercią. Dalsze losy posiadłości nie są ustalone. Obecnie willa jest w stanie półruiny: zachowane są mury obwodowe, część stropów parteru, niektóre detale architektoniczne; ogród całkowicie zdziczały.

Na Camposanto Suburbano Pisano w Pizie znajduje się monumentalny grobowiec małżonków z popiersiem Elżbiety (zmarłej w 1904; dzieło przypisywane Teofilowi Lenartowiczowi, który był przyjacielem rodziny), freskiem Matki Boskiej Częstochowskiej i herbami Polski i Litwy.

Osoby powiązane:

Czas powstania:

ok. 1881

Bibliografia i archiwalia:

  • W. Narębski, Życie i działalność naukowa Z. Bośniackiego..., „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 1991, nr 36/4, s. 59-60..
  • Gosik-Kapelińska I., Emigracyjne życie Elżbiety Bośniackiej w świetle jej korespondencji, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”, Studia Poetica IV, 2016, s. 42-50.

Opracowanie:

prof. Andrzej Pieńkos
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Ruiny Villa Belvedere w San Giuliano Terme
Ruiny Villa Belvedere w San Giuliano Terme, fot. ElviraMerca, 2016

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz