W związku z wybuchem wojny na terenie Ukrainy oraz zagrożeniem, jakie działania wojenne stanowią dla znajdującego się tam materialnego dziedzictwa kulturowego, Instytut Polonika podjął natychmiastowe działania z zakresu ochrony zabytków. Podstawowym elementem minimalizacji konsekwencji ich utraty jest opracowanie odpowiedniej dokumentacji, dlatego też podjęto decyzję wykonania skanowania laserowego najważniejszych obiektów.

Skaning laserowy jest obecnie najskuteczniejszą i najbardziej precyzyjną metodą inwentaryzacji, która w stosunkowo krótkim czasie pozwala na pozyskanie dużej ilości danych o wysokiej dokładności. Skany 3D obiektów zabytkowych mają wiele przydatnych zastosowań: są kluczowe dla prowadzenia badań naukowych i prac konserwatorskich, mogą być wykorzystywane w celach popularyzatorskich i edukacyjnych, a co najważniejsze w tym przypadku, są nieocenioną pomocą dla architektów i konserwatorów pracujących przy rekonstrukcjach.

W pierwszej kolejności Instytut zlecił wykonanie skanowania laserowego najcenniejszych kościołów z terenu obwodu lwowskiego:

• cerkwi Najświętszej Eucharystii (dawnego kościoła Bożego Ciała) we Lwowie,
• cerkwi św. Andrzeja (dawnego kościoła św. Andrzeja) we Lwowie
• cerkwi Opieki Matki Bożej (dawnego kościoła św. Mikołaja) we Lwowie,
•  kościołów pw. Wniebowzięcia NMP, św. Krzyża i św. Bartłomieja w Drohobyczu.

Obiekty te, ze względu na swoją wartość historyczną i artystyczną, od dawna leżą w polu zainteresowania Instytutu Polonika. W poprzednich latach Instytut finansował i koordynował szereg związanych z nimi projektów konserwatorskich. Dzięki skanowaniu laserowemu utrwalony został dokładny wygląd świątyń, stan ich zachowania i wymiary, dzięki czemu, w razie ewentualnego zniszczenia w czasie działań wojennych, możliwa będzie późniejsza rekonstrukcja. Ponadto zapisane w postaci chmury punktów cyfrowe wersje zeskanowanych zabytków mogą zostać poddane dalszej obróbce, co stanowi istotne wsparcie przy dalszych pracach konserwatorskich.

Realizator: SKEIRON Sp. z o.o.

Instytut Polonika, kontynuując skanowanie laserowe najcenniejszych kościołów w Ukrainie, zlecił skanowanie kolejnych kilku świątyń:

• kolegiaty św. Wawrzyńca w Żółkwi,
• cerkwi greckokatolickiej pw. św. Jozafata Kuncewicza Biskupa i Męczennika w Żółkwi (dawnego kościoła dominikanów),
• kościoła pw. Opieki św. Józefa w Rawie Ruskiej,
• kościoła pw. św. Michała Archanioła oraz klasztoru reformatów w Rawie Ruskiej,
• katedry pw. Świętych  Apostołów Piotra i Pawła w Kamieńcu Podolskim,
• kościoła pw. św. Mikołaja oraz klasztoru dominikanów w Kamieńcu Podolskim,

soboru archikatedralnego św. Jura we Lwowie.
Realizator: SKEIRON Sp. z o.o.

Instytut zlecił wykonanie skanowania laserowego 8 drewnianych cerkwi z listy światowego dziedzictwa UNESCO. Są to obiekty znajdujące się w:

obwodzie lwowskim:

• cerkiew Zesłania Ducha Świętego w Potyliczu,
• cerkiew św. Dymitra w Matkowie,
• cerkiew Świętej Trójcy w Żółkwi,
• cerkiew św. Jerzego w Drohobyczu,

w obwodzie iwanofrankiwskim:

• cerkiew św. Ducha w Rohatyniu, 
• cerkiew Narodzenia Theotokos w Werbiążu Niżnym,

oraz w obwodzie zakarpackim:

• cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Jasinie,
• cerkiew św. Michała Archanioła w Użoku.

Realizator: 3Deling

W ramach współpracy z Lwowską Obwodową Administracją Państwową Instytut POLONIKA podjął się sfinansowania skaningu laserowego kolejnych 13 obiektów. Do digitalizacji wytypowane zostały zabytki z terenu obwodu, dla których toczące się działania wojenne stanowią największe zagrożenie. Są to:

Niesłuchów – cerkiew św. Michała Archanioła,

Wisłoboki – cerkiew Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny,

Milatyn Nowy – kościół Podwyższenia Krzyża Świętego,

Milatyn Nowy – zajazd (karczma),

Milatyn Nowy – pomnik poświęcony zwycięstwie w bitwie pod Chocimiem,

Stary Dobrotwór – kaplica św. Dymitra,

Krasne – cerkiew św. Proroka Eliasza,

Bojaniec – cerkiew św. Michała Archanioła,

Mitulin – cerkiew Opieki Matki Bożej,

Popiele – cerkiew Opieki Przenajświętszej Maryi Panny,

Wierzbiany – cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy,

Brzozdowce – kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego,

Czerepin – cerkiew Spotkania Pańskiego.

Realizator: SKEIRON Sp. z o.o.

Prace konserwatorskie zrealizowane w latach 2022, Program Ochrona, Instytut Polonika