Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. do rozwoju gospodarki niezbędna była sprawna sieć kolejowa. Jak najpilniej należało przywrócić drożność zniszczonych w czasie wojny szlaków. W tym celu podjęto wiele działań. O świadomości władz państwowych i kolejowych odnośnie konieczności dalszej poprawy warunków komunikacyjnych świadczyły nie tylko zrealizowane inwestycje, lecz także powstałe wówczas plany kolejnych, których wykonanie uniemożliwił wybuch II wojny światowej.

W kręgu badań Instytutu POLONIKA znajduje się nie tylko „wysoka sztuka”, lecz także architektura utylitarna i techniczna. Jest to problematyka niemniej interesująca i ważna dla badań nad szeroko pojętym polskim dziedzictwem kulturowym, gdyż jego celem jest udokumentowanie polskiej myśli technicznej XX w.

Wieloletni projekt „Dzieje kolei na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej” jest prowadzony przez zespół badaczy pod kierunkiem dr. hab. Zbigniewa Tucholskiego. Celem działań jest dokonanie syntezy wiedzy o komunikacji kolejowej, która obejmie nie tylko obiekty architektoniczne; dworce, nastawnie czy wieże ciśnień, lecz także nielicznie zachowane elementy infrastruktury technicznej.

Głównymi wykonawcami są: prof. Michał Pszczółkowski, prof. Zbigniew Tucholski -kierownik projektu oraz Jacek Wardęcki.