Bronisława Michałowska, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Katalog Polonia Jutra-Polonia of Tomorrow - własność autora, Modyfikowane: tak
Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik
Bronisława Michałowska, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Katalog Polonia Jutra-Polonia of Tomorrow - własność autora
Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik
Bronisława Michałowska, praca malowana na kaflu, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archiwum Bronki Michałowskiej ofiarowane Archiwum Emigracji UMK Toruń
Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik
Identyfikator: slow-000007-P/190349

Bronisława Michałowska - malarka i ceramik

Studiowała malarstwo na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie u profesora Tymona Niesiołowskiego. Naukę kontynuowała w filii krakowskiej ASP w Paryżu u profesora Józefa Pankiewicza. W Anglii znalazła się w 1940 r.: rok studiowała w Glasgow School of Arts w Szkocji i cztery lata w The Courtauld Institute of Art, zyskała stopień naukowy „Bachelor of Arts with Honours” (specjalność - XIX-wieczna historia sztuki europejskiej i angielskiej). Oprócz malarstwa olejnego, akwareli, gwaszu, linorytu i pasteli, Michałowska specjalizowała się w wytwarzaniu ceramiki oraz tworzeniu obrazów z płytek ceramicznych, które sama wypalała w piecu.

W 1944 r. artystka miała indywidualną wystawę w Royal Arcade Art Gallery w Londynie. Wzięła udział w wystawach zbiorowych w Kensington Art Gallery w Londynie w 1951 r. i w tym samym roku w Gallerie Voyelle w Paryżu. Do Kanady Michałowska wyemigrowała w 1956 r. Podjęła pracę w domu towarowym Eaton, zaczęła prowadzić wieczorowe kursy malarstwa i rysunku dla dorosłych, wykładała projektowanie i dekorację wnętrz w Ryerson Polytechnical Institute (dziś Ryerson University). Przełamując uprzedzenia, wyjechała ze swoimi pracami ceramicznymi do PRL-u, gdzie miała wystawę w 1958 r. w Warszawie na MDM-ie i w 1961 r. w Hotelu Bristol. Po zakończeniu wystawy ofiarowała część prac Muzeum Narodowemu w Warszawie. W wywiadzie „W kraju o artystce torontońskiej” opowiedziała o trudach tworzenia na emigracji i niemożności utrzymania się ze sztuki („Kierunki”).

W 1960 r. w International Institute of Metropolitan w Toronto artystka pokazała swoje prace malarskie i ceramiczne. W 1962 r. Michałowska prezentowała grafiki, akwarele, gwasze, linoryty i emalie w Upstairs Gallery w Toronto. W Tygessen Gallery w Toronto, w 1965 r., artystka zaprezentowała 38 emalii i szesnaście gwaszów. „Od lat krytycy są zgodni, że w emaliach artystka stworzyła swój własny styl i osiągnęła perfekcję. Tematyka jest różnorodna - obok malarskiej plamy, obok świetlistego rysunku, są abstrakcje” („Głos Polski”). Na temat wystawy pozytywne recenzje ukazały się w „Globe and Mail”, „The Montreal Star”, „Arts News and Review”.

W 1966 r., w galerii Canadian Guild of Crafts, Michałowska miała indywidualną wystawę, na której pokazała emalie i malowaną porcelanę. W tym samym roku wykonała dwie duże kompozycje ścienne w emalii zatytułowane „Człowiek i cztery żywioły” -zamówienie montrealskiej agencji podróży General Tours. Z okazji EXPO 67 w Montrealu, artystka przygotowała jedenaście emalii z motywem kwiatów kanadyjskich i prezentowane były w pawilonie Chatelaine „Man in the Home”. W tym samym roku przygotowała wystawę w Londynie w The Courtauld Institute of Art. Z okazji stulecia Kanady Michałowska ofiarowała City Hall obraz z malowanych kafli ceramicznych, inspirowany historią Toronto.

W 1971 r. artystka miała wystawę w Royal Ontario Museum, na której pokazała: 50 malowanych obrazów z płytek ceramicznych i 36 prac ceramicznych. W Oshawa/Ontario na fasadzie budynku School of Science and Engineering Technology artystka stworzyła herb szkoły z 64 malowanych kafli. Seria szkiców piórem na tematy leśne zakupiona została przez Abitibi Building Materials i wykorzystana do reklamy firmy. W 1974 r., na zamówienie Gordon Jewellers, artystka stworzyła dekorację ze 130 malowanych płytek ceramicznych, która ozdobiła drzwi sklepu jubilerskiego (po latach, w wyniku remontu, drzwi zniknęły i artystka nie była w stanie ich odnaleźć).

W 1975 r., w holu University of Toronto, Michałowska prezentowała swoje prace. W 2000 r. Muzeum Wychodźstwa Polskiego im. I.J. Paderewskiego w Łazienkach Królewskich zorganizowało przegląd twórczości artystki - „Na kaflach malowane”, na której pokazano ceramikę, malarstwo, rysunki i grafiki artystki. Po wystawie prace zostały w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. W 2008 r. w Gardiner Museum w Toronto artystka dała wykład na temat historii i techniki malowania na powierzchniach ceramicznych pt. „Visions in Ceramic Colours”, połączony z prezentacją własnych prac.

W piecu, który stał w domowym atelier, Michałowska przygotowywała i własnoręcznie wypalała emalie. Uzyskiwała żywy, intensywny kolor malowanych płytek. W swoim malarstwie odwoływała się do stylistyki ludowej, do sztuki Etrusków, najczęściej przedstawiając arkadyjski świat, w którym człowiek współistnieje z mitycznymi istotami zamieszkującymi lasy i ogrody. Oryginalnym osiągnięciem artystki są panoramiczne obrazy złożone z kilkudziesięciu glazurowanych kafli. Twórczość Michałowskiej znakomicie wpisała się w czas rozwoju sztuki i rzemiosła artystycznego w Kanadzie. Prace artystki znajdują się w kolekcjach w Kanadzie, Polsce (Muzeum Narodowe, Warszawa), Anglii, Francji, Stanach Zjednoczonych. Archiwum prywatne po śmierci artystki przekazane zostało do Archiwum Emigracji na UMK w Toruniu.

Praca w katalogu
Bronisława Michałowska, „Flowers”, 1989, kompozycja z czterech kafli, w kolekcji Danuty i Andrzeja Pawłowskich, ofiarowanej Polskiemu Konsulatowi Generalnemu w Toronto. Z gąszczu zieleni, liści i kwiatów wyłania się sześć twarzy kobiecych. Jedna postać ma obnażone piersi i patrzy przed siebie, inne mają zamknięte oczy. Białe, kobiece twarze otulone liśćmi, są idealnie zespolone z naturą, są to prawdopodobnie, według intencji artystki, elfy, tytułowe kwiaty, z których zakwitną prawdziwe kwiaty, takie, jakie są rozrzucone wśród liści. Pięć czerwonych, nieokreślonych kwiatów, o długich, fantazyjnych płatkach, ożywia zieleń swoją intensywną barwą. Ten ceramiczny obraz zawiera wszystkie elementy stylu charakteryzującego Bronkę Michałowską: naiwność, uproszczenie formalne, odwołanie się do ludowości i mitologii, w którym postaci z fantazji współistnieją z naturą. Ta bajkowość, wyczarowywana na kaflowych obrazach artystki, pokazuje świat radosny, z elfami, satyrami, żyjącymi w harmonii z ludżmi. Artystce udało się uzyskać niezwykłą intensywność barw. W tej pracy zieleń, czerwień i biel są czyste i nasycone, co stanowi walor.

Imię:

Bronisława

Nazwisko:

Michałowska

Nazwisko panieńskie lub używane formy poboczne:

z domu Chądzyńska

Rodzice:

Bronisław Chądzyński i Felicja z domu Siemaszko

Data urodzenia:

22-02-1915

Miejsce urodzenia:

Carskie Sioło

Data śmierci:

14-06-2015

Miejsce śmierci:

Toronto

Wiek:

100

Zawód:

ceramik , specjalista, malarka, artystka malarka, historyk sztuki

Miejsce pochówku:

Toronto

Bibliografia i archiwalia:

  • Piotrowski R.A., Biographies of Polish Artists in Canada, Canadian Polish Research Institute, Toronto 1992, s. 81-82
  • Jurkszus-Tomaszewska J., „Kronika Pięćdziesięciu lat 1940–1990”, Toronto 1995, s. 42, 62, 64, 65, 68, 78, 92, 103, 105, 106, 107, 111, 115, 116, 117, 121, 151, 172, 175, 177, 203, 224, 225
  • Szrodt K., „Powojenna emigracja polskich artystów do Kanady - rozwój życia artystycznego w nowej rzeczywistości w latach 40. i 50. XX wieku”, Zeszyty Archiwum Emigracji, nr 12–13 (1–2), UMK, Toruń 2010, s. 250, 252, 259, 260
  • Katarzyna Szrodt, „Polscy artyści plastycy w Kanadzie 1939-1989”, Warszawa 2020
  • A. Wołodkowicz, „Polish Contribution to Arts and Sciencies In Canada”, Montreal 1969, s. 46-47
  • Katalog „Royal Ontario Museum”, Preview, April 1971
  • A. Pawłowski, „A Polish Way to Canadian Art”, [w:] „A Community in Transition. The Polish Group in Canada”, Can.-Polish Research Inst. Toronto 1985, s. 88
  • J. Kaczmarzyk-Byszewska, „Gościńcami Kanady, na tropach polskiej kultury”, Warszawa 2012, s. 90, 91

Bibliografia uzupełniająca:

„Realizing Culture of Ethnic Groups”, The Globe and Mail, 27 października 1955 r.;
„Sukces Polskiej Sztuki i Artystów”, Związkowiec, grudzień 1956 r.; „Sukces polskich artystów”, Związkowiec, marzec 1957 r.;
„Warto obejrzeć wystawę”, Związkowiec, marzec 1960 r.;
„W kraju o artystce torontońskiej”, Głos Polski, wrześien 1961 r.;
„Wystawa Bronki Michałowskiej”, Głos Polski, marzec 1962 r.;
„Wrażenia z wystawy”, Głos Polski, maj 1965 r.;
„Wystawa kultury polskiej”, Głos Polski, maj;
„Przed wystawą Michałowskiej”, Głos Polski, październik 1966 r.;
„Rozważania o sztuce”, Związkowiec, maj 1969 r.;
„Wystawa Bronki Michałowskiej w ROM”, Głos Polski, kwiecień 1971 r.;
„Dorobek leśny Bronki Michałowskiej”, Głos Polski, październik 1973 r.;
„Nowa praca Bronki Michałowskiej”, Głos Polski, maj 1974 r.;
Edward Zymand, „Obecność - Bronka Michałowska”, Magazyn Twórczy, Polska-Kanada, czerwiec 2015 r.

Publikacja:

26.04.2025

Ostatnia aktualizacja:

26.04.2025

Opracowanie:

Katarzyna Szrodt
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik Galeria obiektu +2
Bronisława Michałowska, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik Galeria obiektu +2
Bronisława Michałowska, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik Fotografia przedstawiająca Bronisława Michałowska - malarka i ceramik Galeria obiektu +2
Bronisława Michałowska, praca malowana na kaflu, wszelkie prawa zastrzeżone

Projekty powiązane

1
  • Słownik artystek i artystów polskich w Kanadzie Zobacz