Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: slow-000012-P/190360

Henryk Hoenigan - malarz

Identyfikator: slow-000012-P/190360

Henryk Hoenigan - malarz

Studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, w pracowni profesora Wojciecha Weissa, ukończył w 1938 r. Zesłany na Syberię na początku drugiej wojny światowej, wydostał się z armią Andersa na Bliski Wschód. Namalował tam m.in. portret generała Sikorskiego. W styczniu 1944 r., z inicjatywy Societe des Amis de l’Art, British Councile i Armii Sprzymierzonych, zorganizowano w Kairze wystawę malarską Artystów Żołnierzy Zjednoczonych Narodów, w której uczestniczył Hoenigan. W latach 1945-1948 artysta mieszkał w Izraelu, potem przez rok w Paryżu, stąd francuski postimpresjonizm znacząco wpłynął na jego późniejszą twórczość.

Do Kanady przybył w 1950 r. i przez trzy lata miał obowiązek pracy fizycznej na farmie. Po zakończeniu kontraktu zamieszkał w Toronto, dzieląc swój czas na pracę zarobkową i malowanie. Już pierwsza wystawa, w Eglinton Gallery w 1955 r., odbiła się w prasie pozytywnym echem. W 1962 i 1963 r. malarz prezentował swoje prace na zbiorowej wystawie w Four Seasons Motel. W 1963 r. na wystawie w State University, Buffalo/New York, obraz Hoenigana został nagrodzony. Wystawa indywidualna w Tygesen Gallery, w 1964 r., zebrała pozytywne recenzje w prasie kanadyjskiej i polonijnej: „Odznacza się ona zadziwiającą i atrakcyjną nierównością. Dzieje się to dzięki kontrastowi pomiędzy ostatnimi dziełami poetyckimi a pracami z lat 40., ostrymi i pełnymi charakteru. Widać w dziełach, że przeżycia wojenne artysty zostały przetłumaczone na język malarstwa, co pokazują prace: «Stary dom Safad», «Święta Rodzina»” („Globe and Mail”). „Przed dwoma laty zwróciliśmy uwagę na Henryka Hoenigana i jego «Krajobraz polski», pokazany na wystawie artystów kanadyjskich w Four Seasons Motel. Hoenigan przez kilka lat pracował fizycznie jako robotnik rolny. Dopiero «spłaciwszy haracz» stanął przy sztalugach. Wystawa stanowi przekrój twórczości artysty. Są dzieła sięgające pobytu na Bliskim Wschodzie - Egipt, Palestyna, pobytu w Paryżu i wreszcie ostatniego okresu. Hoenigan jest malarzem refleksyjnym. Operuje najczęściej zimnymi barwami” („Związkowiec”).

W 1965 r. artysta miał wystawę indywidualną w ACA Gallery w Buffalo/USA oraz wziął udział w wystawie zbiorowej zorganizowanej w Toronto Public Library z okazji Festiwalu Kultury Polskiej. W 1966 r., w związku obchodami 1000-lecia Polski, Komitet Milenijny zorganizował wystawę sztuki polskiej w St.Catherine/Ontario, w której uczestniczyły prace Hoenigana. W latach 70. malarz był w najlepszej formie twórczej, niezwykle aktywny, uczestniczył w wielu wystawach. W 1971 r., na wystawie w Gallery Lambton pokazał serię obrazów liryczno-nostalgicznych, pejzaży idących w stronę abstrakcji o bogatej kolorystyce. Komitet Obchodów 500 Rocznicy Urodzin Mikołaja Kopernika, w 1972 r., zorganizował wystawę czwórki artystów: Henryka Hoenigana, Kazimierza Głaza, Edwarda Koniuszego i Mary Schneider. Prace prezentowane były w kuluarach teatru, przy okazji premiery sztuki „Czarowna noc” Sławomira Mrożka. Art Gallery of Cobourg/Ontario (dziś Art Gallery of Northumberland) reprezentowała artystę i zorganizowała mu dwie wystawy solo: w 1975 r. i w 1977 r. W 1975 r. malarz wyróżniony został rządową nagrodą Ontario Arts Council Grant. Miał indywidualny pokaz w Lengyel Gallery w Nowym Yorku i zbiorową prezentację artystów polskich w Ontario Science Centre. Na wystawie przygotowanej w 1977 r. w Toronto Public Library „16 Polish-Canadian Artists” Hoenigan pokazał „Preludium to Spring” semi-abstract w technice mieszanej. Wziął udział również w wystawie Polonia Jutra - Polonia of Tomorrow, zorganizowanej w 1978 r. przez KPK Toronto.

W czasie stanu wojennego, Hoenigan przeznaczył swój obraz na licytację dzieł artystów polskich, w celu zebrania pieniędzy na żywność i lekarstwa dla Polski. Przekazał również dwa rysunki na cele dobroczynne dla Klubu Marii Curie-Skłodowskiej w Toronto. W 1984 r. artysta uczestniczył w Polish-Canadian Sesquincentennial Art Exhibition w City Hall - spotkaniu artystów różnych generacji. Olej „Ballet Dancers”, znajdujący się w prywatnej kolekcji Andrzeja i Danuty Pawłowskich, jest dowodem wirtuozerii kompozycyjnej i kolorystycznej tego postimpresjonisty, którego twórcze poszukiwania nie opuściły do końca życia.

Hoenigan oscylował między figurą, fragmentarycznością, szkicowością a semi-abstraktem, uważając, że w obrazie nie najważniejszy jest temat, ale sposób, w jaki zostanie on przełożony na barwy i kształty. Często tematem jego prac była kobieta i relacja między kobietą i mężczyzną. Sięgał również po pejzaż, w którym dowodził wirtuozerii kolorysty. Na swój sposób artysta przepracował dziedzictwo postimpresjonizmu w tematyce i kolorystyce, bawiąc się plamą i relacją barw w obrazie. W AGN Permanent Collection - Art Gallery of Northumberland/Ontario znajduje się olej „Georgian Bay”. Inne prace malarza są w zbiorach prywatnych i publicznych w Kanadzie, USA, Meksyku, Japonii, w Wielkiej Brytanii, Izraelu.

Praca w katalogu
Henryk Hoenigan, „Na wystawie”, 1989, rysunek z akwarelą, z dedykacją [„Dla dr A. Pawłowskiego - wielbicielowi sztuki, Henryk”]. Praca znajduje się w kolekcji Danuty i Andrzeja Pawłowskich ofiarowanej Konsulatowi Generalnemu RP w Toronto. Szkicowość jest walorem obrazu, a zarazem jest to pełny wyrazu przekaz malarski - szkicowość pełni tu rolę waloru. Na brunatnym tle kilkoma kreskami malarz przedstawił pustą salę w muzeum, dwie ściany, na każdej wisi obraz, przed jednym obrazem widzimy sylwetkę mężczyzny, przed drugim stoi kobieta. Dwie samotne postaci, bliskie czy obce sobie. Kontury obrazu nieregularnie zamalowane są na biało, co tworzy aurę ujmującą tych dwoje w osobny wymiar.

Imię:

Henryk

Nazwisko:

Hoenigan

Nazwisko panieńskie lub używane formy poboczne:

Borowski

Data urodzenia:

1917

Miejsce urodzenia:

Żarnowiec

Data śmierci:

29-12-1989

Miejsce śmierci:

Toronto

Wiek:

72

Zawód:

malarz, artysta malarz

Bibliografia i archiwalia:

  • Piotrowski R.A., Biographies of Polish Artists in Canada, Canadian Polish Research Institute, Toronto 1992, s. 46
  • Jurkszus-Tomaszewska J., „Kronika Pięćdziesięciu lat 1940–1990”, Toronto 1995, s. 92, 103, 105,106, 107, 111, 115, 137, 158, 172, 173, 183, 193, 199, 225, 233, 240, 270, 306, 310
  • Szrodt K., „Powojenna emigracja polskich artystów do Kanady - rozwój życia artystycznego w nowej rzeczywistości w latach 40. i 50. XX wieku”, Zeszyty Archiwum Emigracji, nr 12–13 (1–2), UMK, Toruń 2010, s. 261, 262
  • Katarzyna Szrodt, „Polscy artyści plastycy w Kanadzie 1939-1989”, Warszawa 2020
  • A. Wołodkowicz, „Polish Contribution to Arts and Sciencies In Canada”, Montreal 1969, s. 44-45
  • Jan W. Sienkiewicz, „Artyści Andersa, continuita et novita”, Warszawa 2014, s. 60, 170
  • MacDonald C. S., „A Dictionary of Canadian Artists”, Ottawa 1967-1990, t. 2, s. 450-451
  • A. Pawłowski, „A Polish Way to Canadian Art”, [w:] „A Community in Transition. The Polish Group in Canada”, Can.-Polish Research Inst. Toronto 1985, s. 79-80
  • J. Kaczmarzyk-Byszewska, „Gościńcami Kanady, na tropach polskiej kultury”, Warszawa 2012, s. 90
  • J. W. Sienkiewicz, „Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów plastyki polskiej na emigracji 1939-1989”, Toruń 2012, s. 71

Bibliografia uzupełniająca:

„Wędrówka malarska Henryka Hoenigana”, Związkowiec, kwiecień 1964 r.;
„Henry Hoenigan - painter”, Globe and Mail, maj 1964 r.;
„Festiwal Polskiej Kultury”, Głos Polski, maj;
„Wystawa Henryka Hoenigana”, Głos Polski, maj 1971 r.;
„O malarzu Henryku Hoeniganie”, Związkowiec, styczeń 1976 r.;
A.Pawłowski, „H. Hoenigan - artysta malarz”, Związkowiec, marzec 1984 r.

Publikacja:

28.04.2025

Ostatnia aktualizacja:

28.04.2025

Opracowanie:

Katarzyna Szrodt
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Słownik artystek i artystów polskich w Kanadzie Zobacz