Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002229-P/165034

Kaplica cmentarna w Mościskach

Mościska | Ukraina | obwód lwowski | rejon jaworowski
ukr. Mostysʹka (Мостиська)
Identyfikator: POL-002229-P/165034

Kaplica cmentarna w Mościskach

Mościska | Ukraina | obwód lwowski | rejon jaworowski
ukr. Mostysʹka (Мостиська)

Zarys historyczny
Informacje dotyczące obiektu są bardzo skromne. Wiadomym jest, iż kaplica została postawiona ze składek parafian pod koniec XIX w. W obrębie jej fasady znajdują się dwie kamienne rzeźby z XVIII stulecia. Nie jest jednak jasne, na jakim etapie się tam znalazły oraz przez kogo zostały umieszczone. 

Architektura
Budowla należy do skromnych i prostych. Uwagę zwraca subtelny, neobarokowy detal. Obiekt usytuowany jest na środku cmentarza. Fasadę kaplicy zwrócono ku bramie głównej, zaś część ołtarzową ku południu. Bryła obiektu została skomponowana na rzucie prostokąta z nieco węższą od nawy, trójboczną absydą. Proste wnętrze nie posiada wyraźnych artykulacji. Jedyną ozdobą jest obiegający ściany profilowany gzyms. Nad absydą zastosowano sklepienie parasolowe z pogrubionymi szwami. Nad resztą obiektu umieszczono sklepienie kolebkowe. W absydzie znajduje się okno koliste, w ścianach bocznych zaś prostokątne.

Fasada jest jednokondygnacyjna i jednoosiowa. Zwieńczono ją trójkątnym przyczółkiem, ujętym w dwa cokoły pod rzeźby z prostokątnymi płycinami. Przed wejściem znajduje się podest dostępny przez schodki z obydwu boków. Nad drzwiami, ubrany w ornamenty napis „MDCCCLXLIII”. Okna w ścianach bocznych zostały ujęte w obramienia złożone z pilastrów toskańskich wspierających profilowane arkady. 

Na uwagę zasługują wspomniane wyżej posągi, które znajdują się na górze, po bokach. Pochodzą one z XVIII w. i jak pisze Marek Walczak stanowią one „dobrej klasy przykłady rzeźby” ze swojej epoki. Ponadto historyk sztuki bardzo ciekawie opisuje: „Charakteryzują je masywna budowa ciała, silny kontrapost, widoczny pomimo obfitych szat, gwałtowne skręcenie i poruszenie postaci oraz wzrok skierowany ku górze, nadający figurom pozór religijnego uniesienia, graniczącego z egzaltacją. Wrażenie to potęguje ascetyczny typ twarzy o zapadniętych policzkach okolonych bujnymi włosami i zarostem. Fałdy obfitych szat uformowano ekspresyjnie, tworząc ostre krawędzie przenikające się z głęboko podcinanymi zagłębieniami. Uwagę zwraca powtórzony w obydwu rzeźbach motyw puszczonego luźno pasa materii, oplatającego biodra postaci i skręcającego się wokół własnej osi, jak gdyby pod wpływem działania wiatru. Cechy te pozwalają związać mościskie figury z kręgiem lwowskiej rzeźby rokokowej 3. ćw. w. XVIII. Najbliższe ich analogie odnajdujemy w figurach Ewangelistów z Hussakowa. W szczególności niemal identyczne są obydwa przedstawienia Św. Łukasza, choć wersja hussakowska, pomimo zniszczeń, zdaje się reprezentować nieco wyższy poziom artystyczny”. 

Obecnie kaplica funkcjonuje w dobrym, odnowionym stanie.

Czas powstania:

1893

Bibliografia i archiwalia:

  • Marek Walczak, „Kaplica cmentarna w Mościskach”, w: „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej”, cz. 1: „Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego”, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 1999, ISBN 83-85739-66-1, t. 7, s. 243-244.

Bibliografia uzupełniająca:

Publikacja:

10.10.2024

Ostatnia aktualizacja:

11.10.2024

Opracowanie:

Michał Dziadosz
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz