Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago, Worthmann & Steinbach, 1917-1919, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago
Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago (wnętrze), Worthmann & Steinbach, 1917-1919, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago
Rzeźba z kościoła pw. św. Kazimierza w Chicago, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago
Rzeźba z kościoła pw. św. Kazimierza w Chicago, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago
Rzeźba z kościoła pw. św. Kazimierza w Chicago, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago
Rzeźba z kościoła pw. św. Kazimierza w Chicago, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago
Plan kościoła pw. św. Kazimierza, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago
Lokalizacja kościoła pw. św. Kazimierza, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001800-P/150288

Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago

Identyfikator: POL-001800-P/150288

Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago

Parafię św. Kazimierza założono w 1890 r., wydzielając ją z polskiej parafii św. Wojciecha. Jej organizatorem został ks. Franciszek Król. Większość jego wiernych pracowała w prężnie działających okolicznych zakładach produkcyjnych: Malleable Works, McCormick Works, Hollendback Sausage Co., Hart Schaffner Marx & Kuppenheimer Clothes. Rozwój dzielnicy gwarantowała także linia kolejowa, która od 1902 r. umożliwiała szybkie połączenie z centrum Chicago. Polacy, którzy osiedlali się w tej części Wietrznego Miasta wznosili piękne i duże domy w atrakcyjnych inwestycyjnie miejscach, w tym m.in. przy Marshall Boulevard i Troy Street, w tzw. Gold Coast. Część z tych imponujących zabudowań zachowała się do dziś.

Konstytutywnym momentem dla nowej parafii był zakup w 1890 r. drewnianego budynku, w którym na parterze urządzono kaplicę, na piętrze zaś dwie sale lekcyjne. Znalazły się w nim także mieszkania dla kapłanów. W 1893 r. wspólnota liczyła już 300 rodzin. W 1894 r., kiedy proboszczem został ks. Wojciech Furman, zbudowano pierwszą plebanię i zakupiono murowany dom z przeznaczeniem na mieszkanie dla sióstr zajmujących się szkołą.

Wraz z powiększającą się liczbą parafian konieczne stało się wzniesienie dużego i wielofunkcjonalnego obiektu. 4 września 1904 r. biskup Peter James Muldoon poświęcił kamień węgielny, zaś 11 czerwca 1905 r. oddano do użytku gmach projektu Josepha Molitora. W budynku mieściły się: kościół, szkoła i mieszkania dla zmartwychwstanek, które w międzyczasie przejęły prowadzenie placówki edukacyjnej.

Kiedy w 1910 r. liczba rodzin parafii św. Kazimierza przekroczyła 2000, stało się dla wszystkich jasne, że konieczne jest wzniesienie obszernego kościoła. W 1917 r., po zabezpieczeniu funduszy, ks. Furman rozpoczął budowę. Kamień węgielny poświęcono 9 września i choć świątynię konsekrował w 1919 r. arcybiskup Georg W. Mundelein, pierwszą mszę świętą, nieprzypadkowo odprawiono w Boże Narodzenie 1918 r. Kiedy dziesięć lat później wspólnota św. Kazimierza liczyła ponad 3000 rodzin, wydzielono z jej obszaru nową parafię, której za patrona przydano św. Romana.

Ze względu na spadek liczby wiernych oraz wyraźnie obserwowany od lat 60. XX w. proces zasiedlenia dzielnicy przez emigrantów z Ameryki Łacińskiej, w roku 1990 parafię św. Kazimierza połączono z czeską parafią św. Ludmiły. Kościołowi nadano wówczas nowe patrocinium – Our Lady of Tepeyac – nawiązujące do najważniejszego maryjnego sanktuarium Ameryki (Gwadelupa, Meksyk). Wprowadzono wówczas duszpasterstwo w języku hiszpańskim, choć należy dodać, że do 2005 r. msza święta w języku polskim była w świątyni odprawiana w każdą niedzielę.

O duchowym życiu parafii św. Kazimierza świadczy fakt, że pochodzi z niej dwóch biskupów: Stanisław Wincenty Bona, który był proboszczem kościoła od 1922 r., a sakrę przyjął w 1931 r., oraz Thomas Paprocki – od 2003 r. biskup pomocniczy archidiecezji Chicago, a od 2010 r. biskup ordynariusz diecezji Springfield (stolica Illinois). Wśród mieszkańców parafii św. Kazimierza znaleźli się także ochotnicy I wojny światowej. Tych, którzy w niej polegli, upamiętniono metalową tablicą do dziś zachowaną w kruchcie świątyni.

Projekt dwuwieżowego kościoła, przeznaczonego na 1500 miejsc siedzących, wyszedł z uznanej w USA pracowni architektonicznej Worthmann & Steinbach. Studio było prowadzone przez Niemca i Austriaka od 1903 r. Oryginalność świątyni polega na zastosowaniu planu ośmiobocznego z półkolistymi kaplicami od frontu i wysuniętym, prostokątnym prezbiterium, ujętym zakrystią i pomieszczeniem gospodarczym. Jej korpus nakryto ośmiopołaciowym dachem zwieńczonym dwupoziomową latarnią, w której pierwotnie umieszczono marmurową figurę Chrystusa, a poniżej postaci czterech Ewangelistów. W 1925 r. wszystkie one zostały zdjęte z uwagi na obawę przed uszkodzeniem konstrukcji budynku, nieprzystosowanego do takich obciążeń.

Przestronne wnętrze świątyni nakryto sklepieniem sugerującym kopułę, stąd w jej narożach znalazły się rzeźbiarskie postacie serafinów dmących w trąby, a powyżej malowane wizerunki Ewangelistów. Przestrzeń ta, zgodnie z pradawną tradycją, symbolizowała niebo, w którym przebywa Bóg Ojciec. Obecnie dno sygnaturki wypełnia abstrakcyjny, wielokolorowy, współczesny witraż. Nie można wykluczyć, że pierwotnie pozostawało ono białe, co dopełniało symbolikę Boga jako Światła.

Wnętrze świątyni zachwyca doskonałymi snycerskimi ołtarzami, które uzupełniono wielobarwną mozaiką figuralną, a także marmurowymi lub odlewanymi w masie i polichromowanymi na biało rzeźbami. W ołtarzu głównym znajdowało się niegdyś przedstawienie św. Kazimierza. Było ono wykonane w technice mozaiki, a w 1990 r. zostało przeniesione do biura Wikariatu IV Arcybiskupstwa Chicago. Dziś w ołtarzu jest prezentowany obraz Matki Bożej z Gwadelupy. Ponadto we wnętrzu znajdują się grupy rzeźbiarskie (Chrystus w Ogrójcu i Matka Boża ze św. Dominkiem) wykonane w polichromowanym na biało odlewie, co miało imitować marmur. Te i inne figury wykonało Daprato Statuary Company, która została założona w Chicago w 1860 r. przez pochodzących z Toskanii braci. Istnieje ona do dziś, wykonując kompleksowe dekoracje świątyń. Nie wiadomo, w jakiej wytwórni powstały wielobarwne witraże opowiadające o życiu Chrystusa.

Ponadto w zakrystii świątyni zachowały się oryginalne meble i lawetarz oraz naczynia liturgiczne fundowane przez polską społeczność. Jeden z kielichów ma na stopie wyobrażenie Matki Bożej Częstochowskiej, a historyzowana monstrancja zawiera następującą dedykację: „Gwiazdka kościołowi św. Kazimierza w Chicago – 1898 r. [od] dworu św. Kazimierza”. Cenny jest także garnitur szat liturgicznych, który po 1926 r., a więc za probostwa ks. Bony, sprowadzono z paryskiej pracowni rodziny Biais, której początki sięgają jeszcze 1782 r.

Kalendarium

1890 - erygowanie parafii św. Kazimierza

1891 - otwarcie szkoły prowadzonej przez siostry franciszkanki szkolne, a później przez zmartwychwstanki

1904-1905 - budowa wielofunkcyjnego budynku parafialnego

1917 - położenie kamienia węgielnego pod świątynię

1919 - konsekracja świątyni

1924 - budowa konwentu dla zakonnic

1927 - budowa nowej szkoły

1937 - budowa nowej plebani

1946 - pożar szkoły

1990 - połączenie parafii św. Kazimierza i św. Ludmiły oraz nadanie nowego wezwania świątyni – Our Lady of Tepeyac

Tekst pierwotnie opublikowany w książce wydanej przez Instytut Polonika 
Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Anna Sylwia Czyż, Jacek Gołębiowski, Bartłomiej Gutowski, Parafie i kościoły polskie w Chicago, Warszawa 2019, s. 153-161.

Czas powstania:

1917-1919

Twórcy:

Henry Worthmann (architekt; Niemcy, USA), John G. Steinbach (architekt; Austria, USA), Daprato Statuary Company (pracownia artystyczna; USA)

Bibliografia i archiwalia:

  • Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Anna Sylwia Czyż, Jacek Gołębiowski, Bartłomiej Gutowski, „Parafie i kościoły polskie w Chicago”, Warszawa 2019, 153-161.
  • Howe Jeffery, „Houses of Worship: An Identification Guide to the History and Styles of American religious Architecture”, Thunder Bay Press 2003.
  • Johnson Elizabeth, „Chicago Churches: A Photographic Essay”, Uppercase Books Inc. 1999.
  • Kantowicz Edward R., „The Archdiocese of Chicago. A Journey of Faith”, Booklink 2007.
  • Koenig Harry C., „A History of Parishes of the Archidiocese of Chicago”, Chicago 1980..
  • Kociołek Jacek, Filipowicz Stefan, „Kościoły w Chicago. Miejsca modlitw Polonii”, Warszawa-Chicago 2002..
  • Lane George A., „Chicago Churches and Synagogues: An Architectural Pilgrimage”, Loyola Press 1982..
  • McNamara Denis R., „Heavenly City. The Architectural Tradition of Catholic Chicago”, Chicago 2005..
  • Potaczała Genowefa, „Materiały do historii polskich parafii w Chicago”, mps. oprac. 2018.

Opracowanie:

dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Galeria obiektu +7
Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago, Worthmann & Steinbach, 1917-1919, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Galeria obiektu +7
Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago (wnętrze), Worthmann & Steinbach, 1917-1919, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Galeria obiektu +7
Rzeźba z kościoła pw. św. Kazimierza w Chicago, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Galeria obiektu +7
Rzeźba z kościoła pw. św. Kazimierza w Chicago, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Galeria obiektu +7
Rzeźba z kościoła pw. św. Kazimierza w Chicago, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Galeria obiektu +7
Rzeźba z kościoła pw. św. Kazimierza w Chicago, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Galeria obiektu +7
Plan kościoła pw. św. Kazimierza, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. św. Kazimierza w Chicago Galeria obiektu +7
Lokalizacja kościoła pw. św. Kazimierza, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz