W tekście wspomniana jest budowa muzeum w powiatowym mieście Równem na Wołyniu. W posiadaniu muzeum powstałego przy Towarzystwie Rolniczym znajduje się kolekcja 92 odmian pszenicy i 23 gatunków owsa uprawianych przez hr. Jana Dunin Karwickiego. Oprócz tego wystawione są kości mamutów i „innych zwierząt przedpotopowych”. Oprócz tego medale, monety z czasów Władysłwa Jagiełły, Zygmunta I czy Jana III Sobieskiego (Źródło: „Ziemia. Tygodnik Krajoznawczy Ilustrowany”, Warszawa 1910, nr 34, s. 9, za: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa).

Uwspółcześniony odczyt tekstu

Muzeum na Wołyniu

W powiatowym mieście Równem na Wołyniu przy Tow. Rolniczem zostało założone muzeum, które powstało z dobrowolnych ofiar miejscowych obywateli i włościan, głównym zaś inicjatorem i najgorliwszym zbieraczem tego muzeum jest dyrektor Towarzystwa p. Edward Okęcki. Jakkolwiek muzeum to egzystuje zaledwie dwa lata, zbiory są ciekawe i obfite. Na pierwszym planie znajduje się wspaniała kolekcja 92 odmian pszenicy i 23 gatunków owsa, uprawianych na Wołyniu, hr. Jana Dunin Karwickiego. 

Rzadkie wykopaliska rogów mamuta, złożone starannie, mieszczą się obok kości innych zwierząt przedpotopowych i kilku um jednocześnie znalezionych - dar to p. Edmunda Lipki. Po drugiej stronie zbiór monet i medali, sięgających bardzo dawnych czasów, jak np. srebrna moneta żydowska z wyobrażeniem rozgałęzionego drzewa, monety z czasów Władysława Jagiełły, Jana Olbrachta, Zygmunta I, Zygmunta Augusta, Sobieskiego, Jana Kazimierza i t. d.; do najstarszych należy moneta królowej Ryksy, matki Kazimierza I, z XI wieku - dar p. Samuela Koprowskiego. 

Bardzo rzadkie i ciekawe, chociaż nie tak stare są monety czyli rodzaj monet dóbr prywatnych: 1) monety z herbem „Colonna”, z napisem Dzierbice, 2) z napisem „folwark Równo” i monogramem, 3) z herbem Kołłątaj i L d., ogółem monet około 500 sztuk. Z medali do ciekawych należą: 1) medal brązowy posrebrzony bity za Aleks. I na przywrócenie Królestwa Polskiego na Kongresie Wiedeńskim w 1815 r., 2) medal na cześć Mikołaja Kopernika w czterechsetną rocznicę urodzin w 1573 r. z napisem „wstrzymał słońce, wzruszył ziemię - polskie wydało go plemię”, dar hr. Janiny Walewskiej. 

W muzeum znajdują się wzory marmurów wołyńskich, ciekawy kawałek granitu z Gniewania z wykutym rysunkiem stylizowanego kwiatu gwoździka. Są i tuki chińskie i baty tatarskie, marmury włoskie, skamieniałe muszle, kryształy - dar hr. Colonny Piotra Czosnowskiego. Z epoki kamiennej muzeum posiada również kilka ładnych wykopalisk; naprz. piłkę kamienną, młotki i siekierkę, znalezioną przez włościanina Wasyla Sepczoka z Żytynia, pow. rówieńskiego i osobiście przez niego ofiarowaną. Zwiedziwszy ciekawe zbiory muzeum Rówieńskiego pozwolę sobie zwrócić uwagę, że może byłoby lepiej, gdyby Tow. Rolnicze stworzyło muzeum wołyńskie, gromadząc tylko rzeczy mające związek z przeszłością Wołynia lub ilustrujące jego teraźniejszość, co dla naszego kraju jest cennym nabytkiem. 

Chcąc dopomóc gorliwemu zbieraczowi w urzeczywistnieniu tej myśli zwracam się do łaskawych czytelników z prośbą o nadsyłanie Rówieńskiemu muzeum choćby najskromniejszych zbiorów, a także fotografii zamków, pałaców, dworów, kościołów, starych lamusów, spichrzów, jeśli to możliwe z dokładnym opisem historii budowli.