postument: wys.: 125 cm, szer.: 70 cm; rzeźba: wys. 102 cm; medalion: wys.: 45 cm, szer.: 34 cm; miejsce grobowe: 120 x 340 cm

[nr konc.:] CONCESSION À PERPÉTUITÉ NO 99,071

Lokalizacja: Div. 11, rz. 1 od ch. Denon, gr. 35 od ch. Talma.

Na nagrobku podobizna (profil) F. Chopina w medalionie z białego marmuru.

AMP MD div. 11, nr 28: zmarły Frédéric Chopin, 17 października 1849 r.; miejsce grobowe: pierre cavau grille, wymiary 1,7 × 2,29 m i 1,57 × 0,81 m, łącznie 5,16 m², nr 99071.

Koncesja nr 553 z 18 października 1849 r. została wykupiona przez Herbaulta w imieniu dziedziców zmarłego, zamieszkałych pod adresem 22 rue Rochechouart, wieczysta. Lokalizację miejsca grobowego określił sam Frédéric Chopin, który pragnął, aby znajdowało się ono pomiędzy grobami Cherubiniego i Belliniego.

Klepsydra w języku francuskim adresowana do „Mr le Prince Ladislas Czartoryski”, informująca o śmierci: „De la part de Mme Jendrzejewicz (née Chopin) sa soeur”.

Według Ksiąg poch. w B.C.: Chopin Frédéric Françoise, 39 lat, zam. w 2. okręgu, pochowany 29 października 1849 r., nr aktu zgonu w merostwie 5853, nr generalny 99165.

Jean-Baptiste Auguste Clésinger (1814-1883), rzeźbiarz i malarz, mąż Solange Dudevant, córki George Sand, w 1850 r. stworzył marmurową rzeźbę nagrobną Fryderyka Chopina. Dzieło przedstawia alegoryczną postać Muzyki, siedzącą, drapowaną w stylu antycznym, trzymającą harfę, z głową uwieńczoną wieńcem z werbeny i wyrażającą głęboki smutek. Rzeźba została sygnowana jako „Clésinger, 1850”. Na przedniej stronie podstawy umieszczono owalny marmurowy medalion z wizerunkiem Chopina, sygnowany „Clésinger, 1850”. Według Henry’ego Jouina (1898) wysokość figury wynosi 107 cm, a wymiary medalionu to 45 x 32 cm.

Nagrobek spotkał się z krytyką C.K. Norwida, który pisał „Można i najwyższego liryzmu sięgać, ale trzeba przy tym w sandałach chodzić albo boso i z kijem, bo inaczej suchoty cię spalą i postawią ci haniebnie rzeźbiony pomnik, udający kobietę, co płacze z lirą w ręku! Taką postawiono Fryderykowi, tę kobietę, co tam płacze…”.

Grób został odnowiony w 1889 r. staraniem firmy budowy fortepianów Erard w 1932 [właściwie 1934] „Towarzystwo Miłośników Muzyki Chopina” [Instytut Fryderyka Chopina], gdy jego prezesem był August Zaleski pokryło koszt odnowienia pomnika (BPP dep. TOZ syg. 33); w 1995 r. przeprowadzona została renowacja nagrobka przez Andrzeja Kossa i Janusza Smazę na zlecenie Ministerstwa Kultury i Sztuki w Warszawie za pośrednictwem Ośrodka Ochrony i Konserwacji Zbiorów Publicznych; Andrzej Koss, Janusz Smaza, Skrócona dokumentacja konserwatorska nagrobka Fryderyka Chopina na cmentarzu Père Lachaise w Paryżu, Francja, Wykonawcy prac artyści plastycy - konserwatorzy dzieł sztuki prof. Andrzej Koss, adi Janusz Smaza, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydz. Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, 1995, k. 1-40, ATOZ syg. 21.

Morisse-Marin, Restauration et Conservation des Oeuvres d’Art, Nice, Rapport documentaire des travaux de restauration du monument funéraire à Frédéric Chopin (Cimetière du Père-Lachaise, Paris XX), Maître d’oeuvre: M. Daniel Imbert, Conservateur en chef. Service de restauration des oeuvres d’art religieuses et civiles de la maire de Paris, janvier 2000 (ATOZ syg. 21) Nagrobek F. Chopina na cm. Père-Lachaise, umowa z 26 sierpnia 2014 r. zał. a: szczegółowy opis zakresu zadań; Nagrobek F. Chopina na cm. Père-Lachaise, umowa z 25 czerwca 2015 r. zał. a: Wniosek o przyznania środków z funduszy polonijnych w 2015 r. (ATOZ syg. 9/29). W 2018 r. prowadzono prace renowacyjne; konc. pod opieką Konsulatu Generalnego RP w Paryżu i TOZ (2007); nagrobek wpisany do rejestru zabytków Francji dekretem z 1 kwietnia 2008 r. (Liste des monuments historiques de France). 

Z okazji przypadającej w 2010 r. dwusetnej rocznicy urodzin Chopina kurator Roku Chopinowskiego we Francji Alain Duault zaproponował przeniesienie szczątków Chopina do Panteonu.

Urodzony w Polsce, zmarł 17 października 1849 r. Muzyk, którego twórczość przepojona jest uroczą melancholią (Mazurki). Melodia w postaci młodej dziewczyny pochyla czoło w stronę mauzoleum. Jej ręce, przytłoczone bólem, ledwo podtrzymują lirę.

• M. A. Henry, „Le Père Lachaise historique, monumental et biographique”, 1852, s. 16.
• „La sculpture dans les cimetières de Paris”, 1878, s. 121, 153.
• Théophile Astrié, „Guide dans les cimetières de Paris”, 1865, s. 121-122.
• H. Jouin, „Monuments ou statues érigés par l'État, par la Ville, ou à l'aide de souscription et sépultures historiques entretenues par par la Ville dans les cimetières de Paris”, „Inventaire des richesses d'art de la France ”, 1902, t. 3, s. 216.
• Jules Moiroux, „Le cimetière du Père-Lachaise”, 1908, s. 106.
• Andrzej Koss, Janusz Mróz, „Konserwacja nagrobka Fryderyka Chopina na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu (1995-2018)”, „Rocznik Chopinowski”, t. 26.

Lipkowski, s. 201, 251.

Russkij Nekropol, 1915, s. 97.

Inventaire gén., s. 216.

Prosper, 1853, s. 45-46.

Hoesick, s. 124.

Bart., s. 95.

BXXCz. syg. 6982, t. 2, s. 315.

Recueil, s. 125.

PSB, t. 3, s. 420-426.

Plan du cimetière du Père-Lachaise, 1875.