Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej w Pradze, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej
Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej w Pradze, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej
Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej w Pradze, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej
Sygnatura na nagrobku Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej na cmentarzu Olszańskim w Pradze, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001843-P

Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej

Identyfikator: POL-001843-P

Nagrobek Wandy Gałczyńskiej-Razesbergerowej

Na praskim cmentarzu Olszańskim spoczywa nagrobek Wandy z Łopuszańskich Gałczyńskiej-Razesbergerowej. Krótka inskrypcja na nim zawiera błąd w nazwisku Łopuszańskich („a” zamienione na „e”) oraz odniesienie do nazwiska Razesbergerowa, występującego również w formie skróconej - Bergerowa. Wanda, po ślubie z drugim mężem, nosiła dłuższą wersję tego nazwiska. Skrócona forma, „Berger”, należała do Augustyna Bergera, znanego choreografa i baletmistrza Teatru Narodowego w Pradze, który zdecydował się na taką zmianę, by ułatwić zapamiętywanie swojego nazwiska przez publiczność.

Wanda Gałczyńska-Razesbergerowa przeszła do historii jako matka poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, który uczcił ją w jednym ze swoich wierszy:

Spotkanie z matką (fragment)

Ona mi pierwsza pokazała księżyc
i pierwszy śnieg na świerkach,
i pierwszy deszcz.

Byłem wtedy mały jak muszelka,
a czarna suknia matki szumiała jak Morze Czarne.

Noc.

Dopala się nafta w lampce.
Lamentuje nad uchem komar.
Może to ty, matko, na niebie
jesteś tymi gwiazdami kilkoma?

Rodzinne relacje Gałczyńskich, a także relacje dorosłego Gałczyńskiego z matką były skomplikowane. Wanda pochodziła z zamożnej warszawskiej rodziny. Jej ojciec był właścicielem kilku kamienic i prosperującej restauracji „U Wróbla”. Archiwa zachowały jej akt urodzenia (23 listopada 1882 r.) oraz akt ślubu z Konstantym Gałczyńskim (1904). Rok później przyszło na świat ich dziecko, Konstanty Ildefons Gałczyński. W latach 1914-1918 Gałczyńscy przebywali w Moskwie, potem wrócili do Warszawy. Po śmierci męża w 1927 r. Wanda zdecydowała się w 1930 r. opuścić Warszawę i wyjechać do Pragi, gdzie mieszkała jej siostra Stanisława, żona Augustyna Razesbergera, znanego jako Berger. Stanisława zeswatała Wandę z jego bratem Antonim, który wówczas miał już 70 lat. Małżeństwo to nie było szczęśliwe. Interesującym faktem jest również to, że do Pragi przeprowadziła się trzecia siostra, Józefa. Wanda Gałczyńska-Razesbergerowa zmarła 25 grudnia 1938 r. Jej syn, Konstantego Ildefonsa, odwiedził grób matki dopiero w 1949 r. podczas jego krótkiego pobytu w Pradze.


Nagrobek w formie uskokowej steli na niskim cokole, nakrytej szerszą płytą, z przymocowanym po lewej stronie lampionem na znicz. Stela polerowana, od frontu u góry z wyrytym krzyżem i inskrypcją: 
RODINA BERGEROVA / Wanda z Łopuszeńskich Gałczyńska-Razesbergerova / *23.XI. 1887 + 25.XII.1938. //. Na cokole w prawym górnym rogu wyryta sygnatura R. SANDTNER //. Całość wykonana z ciemnej skały magmowej, być może monzonitu. 
 

Osoby powiązane:
Czas powstania:
ok. 1939
Twórcy:
R. Sandtner (kamieniarz; Praga)
Bibliografia uzupełniająca:

Ostroch Aleksandra J., „Matki dzieci niezwykłych”, tom  2, Czerwionka-Leszczyny 2023.

Słowa kluczowe:
Publikacja:
19.09.2024
Ostatnia aktualizacja:
24.09.2024
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz