W tekście przypomniane są dzieje rodziny Kisielów oraz kwestia grobowca Adama Kisiela, który znajduje się we wsi Nieskienicze w miejscowej cekrwi (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1869, Seria 2, T:3, s. 200, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu.

Grobowiec Adama Kisiela

Pomnik ten (do którego dołączamy rysunek wykonany z natury) był już wielokrotnie opisywany. W Tygodniku Petersburskim z 1843 roku (nr 39) zamieszczono opis grobowca i jego długiej inskrypcji. Ten sam napis odnajdujemy również w Starożytnej Polsce (tom 2). W 1860 roku w Tygodniku Ilustrowanym opublikowano obszerny życiorys Adama Kisiela oraz rysunek części jego grobowca. Nie chcąc się powtarzać, odsyłamy do wspomnianych źródeł, dodając jedynie kilka słów o tym zabytku — jeśli nie wyróżniającym się wiekiem, to z pewnością historycznym znaczeniem.

Rodzina Kisielów, dziś już zapewne wymarła, należała do najstarszych rodów ruskich i wydała kilka znakomitych postaci. Ich rodowym gniazdem było miasteczko Kisielin (w dawnych aktach zwane Kisielgrod), położone w guberni wołyńskiej, powiecie włodzimierskim. Kisielowie od dawna pozostawali przy obrządku greckim — wierze przodków. Także Adam Kisiel został pochowany w cerkwi ruskiej.

Na początku XVII wieku, w czasach religijnych nowinek i rozwoju arianizmu, także Kisielowie przyjęli to wyznanie. W Kisielinie znajdował się główny zbór i znana szkoła ariańska. Adam Ostafi Kisiel, współczesny Adamowi (bohaterowi niniejszego opisu), człowiek wielkiej wiedzy, był około 1625 roku zarządcą tej szkoły, nauczał w niej i gorliwie szerzył swoje wyznanie. Niemcy, skłonni do przywłaszczania sobie wybitnych postaci, próbowali „zniemczyć” Kisiela — Sandius nazywał go Eustachius Gisel, i tak zaczęto go przedstawiać.

Po śmierci Ostafiego Kisiela szkołę prowadzili kolejno ariańscy uczeni: Ludwik Holleisen, Piotr Stegman i Teodor Simones, a pastorem zboru był przez jakiś czas znany w historii arianizmu Jędrzej Wiszowaty. W 1684 roku został on jednak wypędzony z Kisielina wyrokiem trybunału lubelskiego. Szkołę rozwiązano, a zbór przekształcono w istniejący do dziś kościół katolicki. Dziedzic Kisielina, Jerzy Czaplic — spadkobierca Kisielów — również padł ofiarą prześladowań. Po upadku szkoły, samo miasteczko, niegdyś rozkwitające dzięki oświacie, przemysłowi i handlowi, całkowicie podupadło i dziś ledwie zasługuje na miano miasta.

Wieś Nieskienicze, w której miejscowej cerkwi znajduje się wspaniały marmurowy grobowiec Adama Kisiela, leży tylko kilka mil od Kisielina, także w powiecie włodzimierskim, w smutnej, piaszczystej okolicy. Musiała to być ulubiona siedziba Kisiela, skoro jego żona, Anastazja Pokuchewiczówna, złożyła tam jego ciało i uczciła pamięć męża poruszającym napisem nagrobnym. Nie zachowały się jednak żadne ślady rezydencji wojewody. Możliwe jednak, że Nieskienicze było najstarszą siedzibą rodu Kisielów.

Aleksander Kisiel, syn księżnej Czetwertyńskiej, zginął w wojsku króla Jagiełły podczas wyprawy przeciw Świdrygielle. W nagrodę za zasługi ojca Jagiełło nadał jego synowi dobra Nieskienicze i Dorohinicze (te ostatnie w guberni kijowskiej). W akcie nadania te miejscowości występują pod nazwami „Niskinice” i „Dorohinice”. Od tego momentu ród Kisielów podzielił się na dwie linie: wołyńską i kijowską — ci ostatni nazywani byli czasem „dorohinickimi”.

Adam Kisiel również posiadał majątki pod Kijowem, w tym miasteczko Brusiłów. Często tam przebywał i podpisywał się „na Brusiłowie”, co zostało wspomniane na jego nagrobku.

Nieskienicze przeszło potem na własność rodu Czapliców, którzy przejęli całą fortunę po Kisielach, a następnie na ród Cyrynów. W miejscowej cerkwi zachowała się „prezenta” (dawny przywilej cerkiewny), nadana w 1733 roku przez dziedzica Franciszka z Łyszkowa Cyrynę, sędziego grodzkiego włodzimierskiego.

Obecnie majątek ten znajduje się w posiadaniu pana Leona Modzelewskiego, który z wielką troską dba o zachowanie zarówno pomnika, jak i cerkwi, w której spoczywa ten wybitny mąż.