W tekście opisany jest kościół św. Krzyża we Florencji, w którym mieści się grobowiec Zofii z Czartoryskich Zamojskiej, wykonany przez prof. akademii florentyńskiej, Bartoliniego. Tekstowi towarzyszy rycina przedstawiająca grobowiec (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1876, Seria 3, T:1, s. 296-297, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu

Grobowiec Zofii z Czartoryskich Zamojskiej we Florencji

W kościele św. Krzyża, w strojnej, ale wielce poważnej kaplicy, znajduje się ów grobowiec z białego marmuru, arcydzieło profesora Akademii Florentyńskiej, Bartoliniego, zmarłego przed kilku laty dopiero, wzniesiony nad zwłokami najzacniejszej z matron naszych, pierwszej założycielki warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, siostry książąt Adama i Konstantego Czartoryskich. Niezaprzeczenie nie tylko z pomiędzy polskich, ale jest to najpiękniejszy bodaj z włoskich pomników współczesnego dłuta, dzieło wielkiego mistrza, bo takim był Bartolini. 

Myśl tego pomnika nie nowa, owszem, prastara, na wszystkich niemal grobowcach XVII wieku powtarzana, z tą tylko różnicą, iż postać zmarłej wyobrażona nie w strojnych pogrzebowych szatach w trumnie rozwartej, ale na łożu śmierci, jakby w chwili skonu, z wyrazem spokoju, przerażającym prawdą i malującym życie nie zgasłe, lecz ulatujące dopiero w dziedzinę wieczności - a życie piękne, spokojne zapewne; to też i rozstanie się z nim jakby niedaleką tylko podróż zwiastować się zdaje. Bez dreszczu, bez wrażenia spojrzeć na ten pomnik niepodobna. 

Kremer parę kart opisowi tego grobowca poświęcił, a w zachwycie nazwał go istnym wykwitem sztuki chrześcijańskiej. Jeden z nowszych niemieckich pisarzy o Włoszech, Edward von Lossow, w „Reisebuch für Italien, Berlin 1853”, również zachwyca się nad tym pomnikiem, nazywając go dziełem sztuki tak wzniosłym, iż dla niego samego warto odbyć podróż do Florencji. Takie zdanie Niemca, zwykle do rzeczy obcych uprzedzonego, najwymowniej świadczy o znakomitości tego grobowca.