Eugène Delacroix, Portret Fryderyka Chopina, ok. 1838, olej, płótno, Luwr, Paryż, fot. GrandPalaisRmn (musée du Louvre) / Michel Urtado, 2013
Licencja: CC BY 1.0, Źródło: Musée du Louvre, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina w Ogrodach Luksemburskich, autor popiersia: Georges Dubois, niezachowany, 1900, fot. żelatynowo-srebrowa, fot. ok. 1920
Licencja: domena publiczna, Źródło: Muzeum Carnavalet, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina w Ogrodach Luksemburskich, autor popiersia: Georges Dubois, niezachowany, 1900, kartka pocztowa, fot. lata 20. XX w. (?)
Licencja: domena publiczna, Źródło: Katalog - À nos Grands Hommes, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Cokół pomnika Fryderyka Chopina w Ogrodach Luksemburskich, fot. lata 50. XX w. (?)
Licencja: domena publiczna, Źródło: Katalog - À nos Grands Hommes, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Willa Son Ven w Establiments gdzie mieszkał Fryderyk Chopin podczas pobytu na Majorce, domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin, Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin, Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin (detal), Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin (detal), Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin (detal), Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Krzysztof M. Bednarski, 2010, Wiedeń (Austria), fot. János Korom Dr., 2020
Licencja: CC BY 2.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Andrzej Renes, 2003, Tirana (Albania), fot. Dorota Trzpil, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Karel Otahal, 1960, Mariánské Lázně (Czechy), fot. Andrzej Pieńkos, 2014
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik upamiętniający pobyt Fryderyka Chopina na górze Orlica, Olešnice v Orlických horách (Czechy), fot. Tomasz Niewiejski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Tablica w miejscu, gdzie znajdował Hotel Černý kůň, w którym przebywał Chopin w 1829 i 1830 r., aut. Maria Durasova, 1961, Praga (Czechy), fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Tablica z przedstawieniem Fryderyka Chopina w Karlowych Warach, aut. Antoni Popiel, 1908, Karlowe Wary (Czechy), domena publiczna
Źródło: Wikimedia Commons
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik nagrobny Fryderyka Chopina, aut. Jean-Baptiste Clésinger, 1850, marmur, cmentarz Père-Lachaise, Paryż (Francja), fot. Iryna Protsenko, 2024
Licencja: CC BY 3.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Detal nagrobka Fryderyka Chopina, aut. Jean-Baptiste Clésinger, 1850, cmentarz Père-Lachaise, Paryż (Francja), fot. Dorota Janiszewska-Jakubiak, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, Jacques Froment-Meurice, 1906, park Monceau, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Zofia Wolska, 1998, dawny klasztor kartuzów Real Cartuja de Jesus de Nazaret, Valldemossa (Majorka, Hiszpania), fot. Krzysztof Stanowsk, 2022
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, Palma (Majorka, Hiszpania), fot. Jagienka Okoń-Niewiejska, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Popiersie Fryderyka Chopina, Lizbona (Portugalia), fot. Izabela Hądzlik, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Popiersie Fryderyka Chopina, aut. Adam Roman, 2014, Lublana (Słowenia), fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Chopina, aut. Margó Ede, 1929, Gödöllő (Węgry)
Licencja: CC BY 3.0, Źródło: Digitális Képarchívum (DKA), Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Popiersie Fryderyka Chopina, Budapeszt (Węgry), fot. Akela3, 2012
Licencja: CC BY 3.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Chopina, aut. János Konyorcsik, 1961, Park Czajkowskiego, Budapeszt (Węgry), fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Robert Sobociński, 2011, Manchester (Anglia), fot. Dawid Matusiak, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, 2006, San Jose (Kostaryka), fot. Agnieszka Kosiorek, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. August Zamoyski, 1944, Rio de Janeiro (Brazylia), fot. Paulo JC Nogueira, 2014
Licencja: CC BY 3.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, La Asuncion (Wenezuela), fot. Dominika Kowalczyk, 2024
Licencja: CC BY 3.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Chopina, aut. Lu Pin, Szanghaj (Chiny), fot. Jakub Swiecicki, 2024
Licencja: CC BY 3.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Marian Konieczny, 1990, Hamamatsu (Japonia), fot. Alicja Molitorys, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Karol Badyna, 2008, Ogrody Botaniczne, Singapur, fot. Anna Strzelczyk, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Popiersie Fryderyka Chopina, Bà Nà Hills (Wietnam), fot. Beata Kamińska, 2024, domena publiczna
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Tablica pamiątkowa w miejscu zamieszkania Fryderyka Chopina, Wiedeń (Austria), fot. Martyna Bąk, 2024
Licencja: CC BY 3.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Tablica upamiętniająca pobyt Fryderyka Chopina, Paryż (Francja), fot. Andrzej Ojczenasz, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Tablica upamiętniająca pobyt Fryderyka Chopina, Palma (Majorka, Hiszpania), fot. Marta Biały, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Eugène Delacroix, Szkic do podwójnego portretu Fryderyka Chopina i Georges Sand, ok. 1838, ołówek, papier, Luwr, Paryż (Francja), fot. GrandPalaisRmn (Musée du Louvre) / Tony Querrec
Licencja: CC BY 1.0, Źródło: Louvre, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Eugène Delacroix, Portret George Sand, 1838, olej, płótno, Muzeum Ordrupgaard, Kopenhaga (Dania), domena publiczna
Źródło: Wikipedia
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Wnętrze celi Chopina, fotografia z artykułu Ludomiry Missiuro, 1933, Valdemossa (Majorka, Hiszpania), domena publiczna
Źródło: Artykuł Ludomiry Missiuro „W celi Szopena”, „Świat”, 1933, nr 22, s. 6-7
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Odlew lewej ręki Fryderyka Chopina, Salon Chopina, Biblioteka Polska w Paryżu, Paryż (Francja), fot. Aldona Cyranowicz, 2024
Licencja: CC BY 3.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Mural upamiętniający Fryderyka Chopina, aut. Boris Bare, 2020, Zagrzeb (Chorwacja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Ławka Fryderyka Chopina, ok. 2010, Tallin (Estonia)
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Miejsce pobytu Fryderyka Chopina, kamienica przy Odeonplatz 2, Monachium (Niemcy), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Fragment wystawy Chopina, 1932, Biblioteka Polska, Paryż (Francja), domena publiczna
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Odlew ręki Chopina, gips, Biblioteka Polska, Paryż (Francja), fot. 1932, domena publiczna
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Wystawa Chopinowska, Biblioteka Polska, Paryż (Francja), fot. 1932, domena publiczna
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
Maska pośmiertna Fryderyka Chopina, Biblioteka Polska, Paryż (Francja), fot. 1932, domena publiczna
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002250-P/165070

Polonika związane z Fryderykiem Chopinem

Monachium | Niemcy | kraj związkowy Bawaria | lk. Monachium
Praga | Czechy | Miasto Stołeczne Praga
Wiedeń | Austria | kraj związkowy Wiedeń | Wiedeń
Buenos Aires | Argentyna | prowincja Buenos Aires | Buenos Aires
Saint-Gilles | Francja | region Oksytania | departament Gard
Londyn | Wielka Brytania | Wielki Londyn
Cleveland | Stany Zjednoczone Ameryki (USA) | stan Ohio | hrabstwo Cuyahoga
Buffalo | Stany Zjednoczone Ameryki (USA) | stan Nowy Jork | hrabstwo Erie
Budapeszt | Węgry | okręg Budapeszt
Bukareszt | Rumunia | Bukareszt (rejon)
Zagrzeb | Chorwacja | żupania zagrzebska | Miasto Zagrzeb
Karlowe Wary | powiat Karlowe Wary
cz. Karlovy Vary, niem. Karlsbad
Seul | Korea Południowa | Miasto specjalne Seul
Valldemossa | Hiszpania | Baleary | Valldemossa
Guadalajara | Meksyk | stan Jalisco | gmina Guadalajara
Mariańskie Łaźnie
cz. Mariánské Lázně; inna nazwa: Marianske Lazne
Rio de Janeiro | Brazylia | Rio de Janeiro
Lublana | Słowenia | regionu Osrednjeslovenska
słow. Ljubljana, historycznie niem. Laibach
Tirana | Albania | okreg Tirana
Palma | Hiszpania | Baleary | prowincja Baleary
Olešnice v Orlických horách | Czechy | kraj hradecki | Rychnov nad Kněžnou
niem. Gießhübel, dial. Gießhiewel
Lizbona | Portugalia | dystrykt Lizboński
San José | Kostaryka | Prowincja San Jose | Kanton San Jose
Hamamatsu | Japonia | prefektura Shizuoka
jap. Hamamatsu-shi (浜松市)
Szanghaj | Chiny | Szanghaj
La Asunción | Wenezuela | Nueva Esparta
Hawana | Kuba | prowincja Hawana
Ba Na Hills | Wietnam | Południowe Wybrzeże Centralne | prowincja Đà Nẵng
Porto Alegre | Brazylia | Rio Grande do Sul
Canberra | Australia | Australijskie Terytorium Stołeczne
Identyfikator: POL-002250-P/165070

Polonika związane z Fryderykiem Chopinem

Monachium | Niemcy | kraj związkowy Bawaria | lk. Monachium
Praga | Czechy | Miasto Stołeczne Praga
Wiedeń | Austria | kraj związkowy Wiedeń | Wiedeń
Buenos Aires | Argentyna | prowincja Buenos Aires | Buenos Aires
Saint-Gilles | Francja | region Oksytania | departament Gard
Londyn | Wielka Brytania | Wielki Londyn
Cleveland | Stany Zjednoczone Ameryki (USA) | stan Ohio | hrabstwo Cuyahoga
Buffalo | Stany Zjednoczone Ameryki (USA) | stan Nowy Jork | hrabstwo Erie
Budapeszt | Węgry | okręg Budapeszt
Bukareszt | Rumunia | Bukareszt (rejon)
Zagrzeb | Chorwacja | żupania zagrzebska | Miasto Zagrzeb
Karlowe Wary | powiat Karlowe Wary
cz. Karlovy Vary, niem. Karlsbad
Seul | Korea Południowa | Miasto specjalne Seul
Valldemossa | Hiszpania | Baleary | Valldemossa
Guadalajara | Meksyk | stan Jalisco | gmina Guadalajara
Mariańskie Łaźnie
cz. Mariánské Lázně; inna nazwa: Marianske Lazne
Rio de Janeiro | Brazylia | Rio de Janeiro
Lublana | Słowenia | regionu Osrednjeslovenska
słow. Ljubljana, historycznie niem. Laibach
Tirana | Albania | okreg Tirana
Palma | Hiszpania | Baleary | prowincja Baleary
Olešnice v Orlických horách | Czechy | kraj hradecki | Rychnov nad Kněžnou
niem. Gießhübel, dial. Gießhiewel
Lizbona | Portugalia | dystrykt Lizboński
San José | Kostaryka | Prowincja San Jose | Kanton San Jose
Hamamatsu | Japonia | prefektura Shizuoka
jap. Hamamatsu-shi (浜松市)
Szanghaj | Chiny | Szanghaj
La Asunción | Wenezuela | Nueva Esparta
Hawana | Kuba | prowincja Hawana
Ba Na Hills | Wietnam | Południowe Wybrzeże Centralne | prowincja Đà Nẵng
Porto Alegre | Brazylia | Rio Grande do Sul
Canberra | Australia | Australijskie Terytorium Stołeczne

Twórczość Fryderyka Chopin głęboko zakorzeniona w polskiej tradycji ludowej, jednocześnie przemawia do ludzi na całym świecie, niezależnie od ich kulturowego czy narodowego pochodzenia. Uniwersalność muzyki Chopina sprawia, że jest on upamiętniany w wielu krajach poprzez różnorodne formy artystyczne, takie jak pomniki, tablice pamiątkowe czy nawet muzea. Te materialne świadectwa oddają hołd jego geniuszowi i podkreślają wpływ, jaki wywarł na kulturę globalną.

__________________________________________________________________________

PONIŻEJ ARTYKUŁU LISTA OBIEKTÓW ZWIĄZANYCH Z FRYDERYKIEM CHOPINEM

__________________________________________________________________________
 
Chopinowskie ślady związane są z jego wieloletnim pobytem we Francji, a także podróżami m.in. do Londynu, Wiednia, Drezna czy na Majorkę, a także miejscami, gdzie w drodze zatrzymywał się na krótszy lub dłuższy czas. Jednak poza owymi pamiątkami bytności Chopina, wiele obiektów - przede wszystkim pomników -powstało jako upamiętnienie i hołd dla muzycznego geniuszu artysty - znajdziemy je nie tylko w Europie, ale też w Azji i Ameryce. 

Zagraniczne podróże Chopina
1828 - Berlin
Edukacyjny wyjazd do Berlina

1829 - Wiedeń, podróż przez Morawy, Pragę, Cieplice, Drezno
Trasa wiodła przez Opoczno, Końskie, Kraków, Wadowice, Bielsko, Cieszyn i Morawy. Powrót odbył się inną trasą: przez Pragę, Cieplice (Teplitz, podczas tego pobytu zagrał koncert w zamku Clary-Aldringen), a następnie 25 sierpnia wyjechał do Drezna.

1830 - Wyjazd z Polski, Praga, Wiedeń, Linz, Salzburg, Monachium i Stuttgart, Paryż
Wyjazd z Polski (listopad). Chopin zatrzymał się w Pradze 20 listopada 1830 roku, następnie spędził czas w Wiedniu od grudnia do 20 lipca 1831 roku. W sierpniu wyjechał z Wiednia przez Linz, Salzburg, Monachium i Stuttgart, docierając do Paryża 11 października 1831 roku.

1835 - Karlowe Wary, Děčín, Drezno, Lipsk, Frankfurt nad Menem, Heidelberg
Wyjazd miał na celu przede wszystkim spotkanie z rodzicami w Karlowych Warach (15 sierpnia). Następnie - we wrześniu - odwiedzili Děčín, a w drodze powrotnej zatrzymał sie Dreźnie, Lipsku, Frankfurcie nad Menem i Heidelbergu, powracając do Paryża 20 października.

1836 - Mariańskie Łaźnie (Marienbad), Drezno, Lipsk
Odbył podróż do Mariańskich Łaźni, następnie 8 września udał się do Drezna, a potem do Lipska. 20 września powrócił do Paryża.

1837 - Londyn
Pierwsza podróż Chopina do Anglii, w trakcie której koncertował w Londynie.

1838/1839 - Majorka, Valldemossa, Barcelona, Marsylia
18 października 1838 roku George Sand wyruszyła w podróż na Majorkę. Chopin wyjechał z Paryża nieco później, spotkali się 31 października w Perpignan. Początek listopada spędzili w Barcelonie, następnie dotarli do Palma de Mallorca. W grudniu przebywali w Valldemossie. Chopin wracał przez Barcelonę i Marsylię, gdzie zatrzymał się na trzy miesiące. Do Paryża wrócił 11 października 1839 roku.

1841-1847 - Nohant-Vic
Chopin corocznie (łącznie było to siedem wyjazdów) odwiedzał letnią rezydencję George Sand w Nohant-Vic.

1848 - Londyn, Edynburg, Manchesteru (kwiecień-listopad)
W trakcie ostatniego tournée Chopin koncertował w Londynie (do Londynu wypłynął 20 kwietnia 1848 r.). Najpierw zatrzymał się w Folkestone, a następnie zatrzymał się w przy Bentinck Street 10 w pobliżu Cavendish Square Londynie, a następnie przeniósł się do apartamentu superior przy 48 Dover Street, Piccadilly. Następnie wyjechał do Edynburga, gdzie zatrzymał się w Calder House, odwiedził też rodzinną posiadłość Jane Stirling Szkocji, a później wystąpił w Manchesterze i Glasgow gdzie zatrzymał się w Johnstone Castle, tam też w Marchants Hall dał 27 września niewielki koncert. Wreszcie zaś wystąpił w Hopetoun Rooms w Edynburgu, a następnie powrócił do Londynu, gdzie dał swój ostatni koncert w Guildhall 16 listopada 1848. 23 listopada, ze względu na pogarszające się zdrowie była to bardzo wyczerpująca podróż.

Pamiątki po Chopinie
Paryż jest miastem, które kryje wiele miejsc związanych z życiem i twórczością Fryderyka Chopina. Jednym z nich jest kamienica na Montmartre, przy Boulevard Poissonnière 27, gdzie w 1831 r. Chopin znalazł swoje pierwsze stałe lokum na poddaszu. Obecnie miejsce to upamiętnia tablica pamiątkowa. Podobne znajdują się na jeszcze trzech z dziewięciu kamienic, w których mieszkał podczas swojego pobytu w stolicy Francji Chopin. Paryż to również miejsca, gdzie Chopin koncertował i brał udział w życiu towarzyskim. Jednym z takich miejsc jest dzisiejszy Hotel Washington Opera, w którym pod koniec lipca 1832 r. odbył się bankiet polskich emigrantów. Kolejnym miejscem pamięci jest Biblioteka Polska w Paryżu, gdzie odtworzono salonik Chopina, w którym kompozytor spotykał się z przyjaciółmi i innymi artystami.

W miejscach, gdzie zatrzymywał się podczas europejskich podróży, znajdują się tablice pamiątkowe, m.in. w Wiedniu, Pradze, na Majorce, w Karlowych Warach czy Mariańskich Łaźniach.

Podczas swoich podróży do Anglii w 1837 i 1848 r., Chopin spotkał się z mieszanymi opiniami publiczności. W Londynie, gdzie odbył swój ostatni publiczny koncert, znajduje się tablica upamiętniająca to wydarzenie. W Manchesterze, gdzie kompozytor został znacznie lepiej przyjęty, postawiono pomnik upamiętniający jego jedyny koncert, który odbył się 28 sierpnia 1848 r. w Concert Hall. 

Pierwsze upamiętnienie: grób na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu
Pierwszym rzeźbiarskim upamiętnieniem Chopina był jego grób na słynnym cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu. Autorem pomnika był Auguste Jean-Baptiste Clésinger, francuski rzeźbiarz i zięć George Sand, z którą kompozytor był przez lata związany. Clésinger, znany z tworzenia alegorycznych kompozycji w stylu klasycyzmu akademickiego, umieścił na cokole grobowca marmurową figurę muzy pochylonej nad złamaną lirą. Na przedniej ścianie cokołu znajduje się medalion z lewym profilem Chopina oraz inskrypcja: „À Frédéric Chopin, ses amis” („Fryderykowi Chopinowi, jego przyjaciele”). Pomnik odsłonięto 17 października 1850 r., w pierwszą rocznicę śmierci kompozytora.

Choć dzieło miało oddać hołd wielkiemu artyście, spotkało się z krytyką. Cyprian Kamil Norwid określił je jako „haniebnie rzeźbiony pomnik, udający kobietę, co płacze z lirą w ręku”, wyrażając niezadowolenie z jego formy artystycznej.

Portrety malarskie Chopina
Portrety Chopina, tworzone zarówno za jego życia, jak i po jego śmierci, są nie tylko dokumentacją jego wizerunku, ale także świadectwem wpływu, jaki wywarł na kulturę światową. Poniżej przedstawiamy najważniejsze portrety Fryderyka Chopina w sztuce światowej poza Polską. Jednym z najsłynniejszych portretów Chopina jest dzieło Eugène'a Delacroix, czołowego przedstawiciela francuskiego romantyzmu. Powstały w latach 1838-1839 obraz pierwotnie stanowił część większej kompozycji przedstawiającej Fryderyka Chopina i George Sand, jego bliską przyjaciółkę i partnerkę życiową. Delacroix uchwycił Chopina w chwili skupienia nad fortepianem, oddając jego artystyczną wrażliwość i głębię emocjonalną. W późniejszym czasie oryginalne płótno zostało podzielone na dwa oddzielne portrety, z których portret Chopina znajduje się obecnie w Luwrze w Paryżu. Drugi znany portret wyszedł spod pędzla Ary Scheffera, holenderskiego malarza działającego we Francji, który był bliskim znajomym Chopina. W 1847 r. stworzył portret kompozytora, który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Carnavalet w Paryżu. Obraz przedstawia Chopina w eleganckim stroju, z delikatnym wyrazem twarzy, oddającym jego subtelną naturę i wrażliwość artystyczną. Scheffer, dzięki osobistej relacji z Chopinem, potrafił uchwycić nie tylko fizjonomię kompozytora, ale także jego wewnętrzny świat.

Portrety rzeźbiarskie
W 1831 roku podczas pobytu Chopina w Wiedniu wykonane zostało zapewne pierwsze popiersie Chopina, które jednak nie  zachowało się do naszych czasów.  Natomiast 10 lat później, w roku 1841, powstało drugie popiersie, którego autorem był Jean-Pierre Dantan i chociaż nie zyskała uznania w oczach samego Chopina, który napisał „Biuściku mego do domu nie posyłaj, tylko w szafie zostaw, boby się przelękli” jest to pod względem formalnym rzeźba udana - antykizująca i idealizująca, ale przedstawiająca też charakterystyczny nos Chopina. Bius znany jest z licznych gipsowych odlewów, a także kilku wykonanych w brązie. Gipsowy odlew z 1841 znajdował się do II wojny światowej w Polsce, jednak został  zniszczony podczas II wojny światowej. Obecnie brązowe odlewy znajdują się w kolekcjach zagranicznych Muzeum Dantana i w Carnavalet (również warszawskie Towarzystwo Chopinowskie ma w swoich zbiorach brązowy odlew), a gipsowe poza kolekcjami prywatnymi znajdują się w Musée Carnavalet w Paryżu.

Pomnik w parku Monceau
W 1906 r. w paryskim parku Monceau odsłonięto kolejny pomnik Chopina, autorstwa Jacques'a Fromenta-Meurice'a. Rzeźba przedstawia kompozytora grającego na fortepianie. U jego stóp siedzi kobieta zasłaniająca oczy - alegoria harmonii lub zasłuchania w muzykę. Nad fortepianem unosi się postać kobieca wyłaniająca się z obłoków i sypiąca kwiaty, symbolizująca inspirację lub muzę. Pomnik opatrzony jest prostą inskrypcją: „F. Chopin”.

Pomnik w Brazylii
W 1944 r., w odpowiedzi na zniszczenie przez Niemców pomnika Chopina w Warszawie, polonia brazylijska zainicjowała zbiórkę na ufundowanie pomnika kompozytora w Rio de Janeiro. Dzieło Augusta Zamoyskiego, jednego z czołowych polskich rzeźbiarzy, przedstawia zamyśloną, młodzieńczą postać Chopina stojącą nad zatoką Praia Vermelha. Pomnik został odsłonięty 1 września 1944 r. przed Teatrem Miejskim, a następnie przeniesiony na obecne miejsce nad brzegiem morza.

Jarosław Iwaszkiewicz tak opisał to dzieło: „W pomniku Chopina - najpiękniejszym pomniku, jaki znam - Zamoyski osiągnął czarodziejską sztukę [...]. Stworzył Chopina wyidealizowanego, a prawdziwego. Zamoyski był poetą”.

Największy pomnik
Największym pomnikiem Chopina na świecie i pierwszym polskim pomnikiem w Chinach jest monument w Szanghaju autorstwa Lu Pin. Powstał z inicjatywy You Jiannera, chińskiego przedsiębiorcy z polskim obywatelstwem, oraz Marka Niewiarowskiego, sekretarza generalnego Międzynarodowej Federacji im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Pomnik został odlany w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych i odsłonięty 3 marca 2007 r. podczas uroczystości uświetnionej koncertem 70 pianistów grających jednocześnie Poloneza As-dur.

Autorka rzeźby, Lu Pin, podkreślała w wywiadach: „Wiedziałam, że chcę bardziej interpretować muzykę aniżeli postać Chopina. Nakładałam na siebie kolejne metafory, szukałam takiego przekazu, który byłby w pełni zrozumiały dla moich rodaków”. W 2008 r. kopię pomnika, jednak w mniejszej skali, odsłonięto w Pekinie, w Centrum Kultury Chaoyang.

Kopia warszawskiego pomnika w Hamamatsu
W japońskim mieście Hamamatsu, znanym z produkcji instrumentów muzycznych, wzniesiono w 1994 r. kopię warszawskiego pomnika Chopina autorstwa Wacława Szymanowskiego. Pomnik został podarowany przez władze Warszawy i stanowi symbol współpracy kulturalnej między Polską a Japonią, zapoczątkowanej umową z 1990 r.

Singapur: pomnik w Ogrodzie Botanicznym w Singapurze
W Ogrodzie Botanicznym w Singapurze stoi pomnik Chopina autorstwa Karola Badyny, przedstawiający kompozytora grającego na fortepianie w towarzystwie zasłuchanej damy. Postacie są naturalnej wielkości, a na rozłożonych nutach widnieje zapis jednego z polonezów Chopina. Fortepian został zredukowany do klawiatury, co nadaje rzeźbie unikalny charakter. Mecenatami byli: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut Adama Mickiewicza oraz prywatni sponsorzy.

Symbolika i znaczenie pomników Chopina
Pomniki Fryderyka Chopina nie są jedynie fizycznymi strukturami upamiętniającymi jego osobę. Stanowią one most między przeszłością a teraźniejszością, łącząc pokolenia i narody poprzez wspólne doświadczenie muzyczne. Rzeźby i monumenty poświęcone kompozytorowi często odzwierciedlają nie tylko jego fizjonomię, ale przede wszystkim ducha jego muzyki - pełnej emocji, nostalgii i głębokiej refleksji.

Te artystyczne wyrazy szacunku pojawiają się w różnych formach i stylach, od klasycznych popiersi po nowoczesne instalacje. Wykorzystują one różnorodne materiały, takie jak brąz, marmur czy granit, co dodatkowo podkreśla uniwersalność i ponadczasowość jego twórczości. Często umieszczane są w miejscach publicznych - parkach, placach, przed instytucjami kulturalnymi - gdzie dostęp do nich ma szeroka publiczność, co sprzyja popularyzacji jego muzyki i pamięci o nim.

Globalny zasięg upamiętnienia
Obecność pomników Chopina na różnych kontynentach świadczy o globalnym zasięgu jego oddziaływania. W Europie, poza Polską, jego postać jest szczególnie upamiętniana we Francji, gdzie spędził znaczną część swojego życia, ale także w innych krajach, z którymi był związany poprzez podróże czy wpływy kulturowe. Jednak nie tylko Europa czci pamięć kompozytora. W Azji, zwłaszcza w Japonii i Chinach, jego muzyka cieszy się ogromną popularnością, co znajduje odzwierciedlenie w licznych pomnikach i dedykowanych mu wydarzeniach muzycznych. W obu Amerykach, a nawet w Afryce i Australii można znaleźć miejsca poświęcone Chopinowi, co podkreśla uniwersalność jego przekazu.

Pomniki i inne formy upamiętnienia Chopina często stają się inspiracją dla lokalnych społeczności. Są nie tylko hołdem dla kompozytora, ale służą również jako punkt wyjścia do organizacji wydarzeń kulturalnych, takich jak koncerty, festiwale czy konkursy pianistyczne. Dzięki temu jego muzyka jest nieustannie obecna w życiu kulturalnym różnych krajów, a kolejne pokolenia mają okazję ją odkrywać i interpretować na nowo.

W wielu miejscach pomniki Chopina są częścią szerszych inicjatyw edukacyjnych i kulturalnych. Stanowią pretekst do promocji muzyki klasycznej, edukacji muzycznej dzieci i młodzieży oraz budowania międzynarodowych relacji kulturalnych. W ten sposób upamiętnienie kompozytora przekłada się na realne działania wzbogacające życie społeczne i kulturalne.

Artystyczne interpretacje postaci kompozytora
Różnorodność form artystycznych, w jakich upamiętniany jest Chopin, świadczy o wieloaspektowym postrzeganiu jego osoby i twórczości. Niektóre pomniki skupiają się na realistycznym przedstawieniu jego wizerunku, oddając cechy fizyczne znane z portretów i opisów z epoki. Inne natomiast podchodzą do tematu bardziej symbolicznie, próbując uchwycić esencję jego muzyki czy emocje, jakie wywołuje.

Artystom tworzącym te dzieła często przyświeca idea oddania nieuchwytnego charakteru muzyki Chopina - jej melancholii, pasji, subtelności. Wykorzystują w tym celu różne środki wyrazu, od dynamiki linii i formy po grę światła i cienia na powierzchni rzeźby. Dzięki temu każde z tych dzieł staje się unikatową interpretacją jego twórczości i osobowości.

Wpływ na międzynarodowe relacje kulturalne
Pomniki i inne formy upamiętnienia Fryderyka Chopina na świecie są świadectwem niezwykłego wpływu, jaki jego muzyka wywarła i nadal wywiera na ludzi różnych narodowości i kultur. Stanowią one nie tylko hołd dla jego geniuszu, ale także narzędzie promocji uniwersalnych wartości humanistycznych, takich jak piękno, emocjonalna głębia i duchowa refleksja.

Poprzez te materialne formy pamięci Chopin pozostaje obecny w świadomości społecznej, inspirując kolejne pokolenia artystów i melomanów. Jego muzyka, pełna osobistej ekspresji i będąca wyrazem narodowej tożsamości, przemawia do ludzi na całym świecie, przekraczając bariery językowe i kulturowe. W ten sposób pomniki Chopina są nie tylko zabytkami, ale żywymi symbolami trwałego dziedzictwa kulturowego ludzkości.

Katalog poloników związanych z Fryderykiem Chopinem

Pomnik nagrobny
Nagrobek Chopina na cmentarzu Père-Lachaise z 1850 r., dzieło Jean-Baptiste Clésingera, przedstawia muzę Euterpe pochylającą się nad złamaną lirą. Jest miejscem pielgrzymek miłośników muzyki z całego świata. W latach 2017-2018 przeszedł gruntowną renowację.
 

Lista pomników Fryderyka Chopina

Europa
Austria
Wiedeń
Pomnik Fryderyka Chopina w Wiedniu, zatytułowany „La note bleue”, odnosi się do metaforycznej „błękitnej nuty”, którą partnerka Fryderyka Chopina - George Sand - dostrzegała w jego muzyce. Autorem pomnika jest rzeźbiarz Krzysztof M. Bednarski, którego projekt zwyciężył w konkursie zorganizowanym przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Pomnik został odsłonięty w parku Schweizergarten w 2010 r. z okazji obchodów 200. rocznicy urodzin kompozytora.

Albania
Tirana
W listopadzie 2003 r. w Tiranie odsłonięty został pomnik Fryderyka Chopina. Jego autorem jest polski rzeźbiarz Andrzej Renes, autor m.in. warszawskich pomników kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Katyńskiego. Artysta pod koniec lat 80. przygotował trzy cykle rzeźb poświęconych Chopinowi - pierwszy to przedstawienia jego rodziny, drugi to „Impresje” , które inspirowane są poszczególnymi utworami kompozytora, oraz „Portrety”. Do tego cyklu należy popiersie z pomnika w Tiranie. Rzeźba wykonana jest z brązu - przedstawienie figuralne - oraz miedzi - geometryczna, graniastosłupowa forma, stanowiąca tło. Na cokole pierwotnie umieszczony był napis FREDERIK SCHOPEN / 1810-1849 //.

Czechy
Mariańskie Łaźnie
Pomnik Fryderyka Chopina autorstwa Karla Otáhala z 1960 r. znajduje się w parku miejskim. Przedstawia płaskorzeźbiony medalion z wizerunkiem Chopina oraz inskrypcję w językach czeskim i polskim upamiętniającą pobyt kompozytora w Mariańskich Łaźniach.

Olešnice v Orlických horách (szczyt Orlica)
Pomnik upamiętniający pobyt Fryderyka Chopina na Orlicy. Orlica jest górą na granicy polsko-czeskiej, jednak jej szczyt, na którym znajduje się pomnik, jest po stronie czeskiej. Pomnik wykonany z gładkiego kamienia, w formie ściętego stożka, z inskrypcją w języku czeskim.

Bogumin
Pomnik Fryderyka Chopina z 1962 r. Pomnik w formie głazu (piaskowiec), od frontu z metalową tablicą z ukazaną w profilu głową Chopina, zwróconą w lewo, poniżej napis. Pod tablicą druga tablica z czarnej skały magmowej (dioryt?) z wyrytą inskrypcją o literach wypełnionych złotą farbą.

Francja
Paryż
Pomnik Fryderyka Chopina w parku Monceau odsłonięty w 1906 r. autorstwa Jacques'a Fromenta-Meurice'a przedstawia kompozytora przy fortepianie w towarzystwie alegorycznych postaci Harmonii i Muzyki.

Pomnik Fryderyka Chopina w Ogrodach Luksemburskich
Data powstania: 1899 (popiersie), 1999 (druga wersja popiersia)
Data inauguracji: 17 października 1900
Materiały: brąz
Twórca: Georges Dubois (Paryż) popiersie z 1900 r., Bolesław Syrewicz, popiersie z 1999 r.
Architekt: Petit Eugène (1809-1883) oraz Jaboeuf et Rouard
Inskrypcje:
u góry steli: „A / FREDERIC CHOPIN / 1810-1849”
u dołu: „GEORGES DUBOIS / RZEŹBARZ / EUG. / MAŁY ŁUK. / 1900”
na podstawie: „PAREU / JEGO UCZENIU / DEDYKUJĘ TĘ PRACĘ / G. DUBOIS / 1900”
po prawej stronie: „JABOEUF ET CIE FONDEURS”
Historia:
1895 - zawiązanie komitetu w celu wzniesienia pomnika z okazji 50. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina. Uruchomiono subskrypcję. Planowano złożyć zamówienie w firmie Froment-Meurice, jednak z powodu ograniczonych środków projekt Dubois został wybrany i realizowany. Zwolennikom projektu Fromenta-Meurice’a udało się w 1906 r. postawić inny pomnik w parku Monceau.
17 października 1900 - inauguracja popiersia w Ogrodach Luksemburskich.
12 lutego 1942 - pomnik Chopina znalazł się na liście dzieł przeznaczonych do przetworzenia na cele wojenne.
20 marca 1942 - popiersie zostało usunięte z Ogrodów Luksemburskich, cokół pozostał. W jego miejsce rząd polski podarował Senatowi replikę brązowego pomnika z 1872 r., wykonaną przez Bolesława Syrewicza.
22 lutego 1999 - inauguracja nowej repliki z brązu (z 1998 r.) z okazji 150. rocznicy śmierci Fryderyka Chopina.
Lokalizacja: Ogrody Luksemburskie, Paryż
Opis: popiersie umieszczone jest na wysokim cokole, na którym wykonana w reliefie jest postać kobieca i inskrypcja upamiętniającą kompozytora. Inicjatorami wystawienia pomnika byli muzycy F.-Henry Peru i Jules Massenet, a wykonawcą Georges Dubois. Na podstawie popiersia widnieje dedykacja Dubois dla jego ucznia. Stylizowany na secesyjny cokół harmonijnie komponuje się z otoczeniem Ogrodów Luksemburskich. Pomnik przeszedł burzliwą historię. W 1942 r. popiersie zostało usunięte przez okupantów niemieckich w celu przetopienia na cele wojenne. Nowe popiersie wykonane na podstawie rzeźby Bolesława Syrewicza znajdującej się w Warszawie wykonano w 1999 r. z okazji 150. rocznicy śmierci Chopina. Ogólne podobieństwo rzeźb wynika nie tylko z podobnej konwencji, ale również inspiracji płaskorzeźbą Chopina autorstwa Antoine Bovy’ego.

Nohant-Vic
Lokalizacja: okolice placu Saint-Anne
Więcej o pomniku

Hiszpania
Valldemossa
Odsłonięty w 1999 r. pomnik autorstwa polskiej rzeźbiarki Zofii Wolskiej przedstawia popiersie Chopina. Znajduje się na dziedzińcu klasztoru.

Palma
Pomnik Fryderyka Chopina znajduje się w Palmie na Majorce. Rzeźba przedstawiająca głowę kompozytora umieszczona jest na postumencie z inskrypcją w języku hiszpańskim, w pobliżu placu noszącego jego imię.

Niemcy
Monachium
Z okazji 200. rocznicy urodzin kompozytora, odsłonięto jego pomnik autorstwa polskiego rzeźbiarza Józefa Nowaka (ur. 1962) w parku Poetów. Pomnik powstał dzięki zaangażowaniu i funduszom polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Haliny i Mirosława Pieńkowskich.

Portugalia
Lizbona
Popiersie Fryderyka Chopina w Lizbonie znajduje się przy Avenida da Liberdade. Zostało wykonane z czarnego kamienia i umieszczone na kontrastującym, jasnym postumencie. Podobnie jak realizacja w Budapeszcie jest współczesnym odlewem rzeźby Syrewicza.

Rosja

Królewiec, park rzeźby na wyspie Immanuela Kanta, rzeźba autorstwa Yekaterina Belashova-Alekseyeva, 1968 (inna wersja tej rzeźby wykonana w marmurze)

Królewiec, pomnik Fryderyka Chopina, w parku na skrzyżowaniu ulicy Komunalnej i Stepana Razina, 2010, dar rządu polskiego

Moskwa, Park Sztuki „Muzeon”
Popiersie Fryderyka Chopina autorstwa Ilya Teneta (Илья Тенета) z 1964 roku, brąz

Rumunia
Bukareszt, Herăstrău Park
Popiersie Fryderyka Chopina autorstwa Lelia Zuaf, A. Ostrop z 1956 roku, brąz.

Słowenia
Lublana        
W 2014 r. przy wejściu do pasażu Chopina znajdującego się pod placem Kongresowym w Lublanie uroczyście odsłonięto wykonane z brązu popiersie Fryderyka Chopina. Ten pomnik, będący hołdem dla wybitnego polskiego kompozytora, został ofiarowany Słowenii przez Rzeczpospolitą Polską w ramach obchodów 200. rocznicy urodzin Chopina. Autorem jest polski rzeźbiarz i wieloletni kierownik Katedry Konserwacji Rzeźby Kamiennej na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych prof. Adam Roman (1916-2013). Jest on twórcą również dwóch innych popiersi Chopina, które znajdują się w Tokio i w Królewcu. Ku pamięci geniusza fortepianu co roku w Słowenii odbywa się międzynarodowy Konkurs Pianistyczny Chopina o Złoty Pierścień skierowany do młodych pianistów. 

Węgry
Budapeszt
Pomnik Fryderyka Chopina w Gödöllő autorstwa Ede Margó z 1929 r. przedstawia Chopina przy fortepianie z alegorycznymi postaciami kobiety i mężczyzny. Znajduje się przed szkołą muzyczną jego imienia.

Pomnik Chopina w parku Czajkowskiego - wapienna rzeźba z 1961 r. autorstwa Jánosa Konyorcsika umieszczona w parku dedykowanym wybitnym kompozytorom.

Pomnik w Horváth-kert z 2011 r. znajduje się w dzielnicy Krisztinaváros, gdzie pierwotnie miał stanąć pomnik Ede Margó. Jest to replika popiersia kompozytora z 1899 r. autorstwa Bolesława Syrewicza, identyczna z tą, która umieszczona została w Ogrodach Luksemburskich w Paryżu.

Wielka Brytania
Manchester
Pomnik Fryderyka Chopina odsłonięty w 2011 r. autorstwa Roberta Sobocińskiego przedstawia kompozytora z muzą o twarzy Jane Stirling. Jest największym poza Polską pomnikiem Chopina, przypominającym o jego wizycie w Manchesterze w 1848 r. W 1848 r., w obawie przed rewolucyjną zawieruchą, Fryderyk Chopin opuścił Francję i udał się w podróż do Anglii i Szkocji, gdzie starał się zarobić na utrzymanie, udzielając lekcji i koncertując. Ostatni rok życia kompozytora był już jednak zdominowany przez chorobę. Jak wspomina w jednym ze swoich listów, w czasie koncertu w Manchesterze miał nawet doznać halucynacji spowodowanych wycieńczeniem organizmu. 

Ameryka Północna
Kostaryka
San José
Pomnik Fryderyka Chopina w formie głowy na postumencie z ciemnego kamienia, ufundowany przez polską społeczność i Ambasadę RP, podkreśla obecność polskiej kultury w Ameryce Środkowej.  

Kuba
Hawana
Rzeźba, zaprojektowana przez Adama Myjaka. Fryderyk Chopin, siedząc na ławce, spogląda w bok, jakby wsłuchany we własną muzykę, a jego dłonie - szczególnie długie palce prawej ręki - rozłożone są w geście, który wydaje się uchwycać moment narodzin melodii, in statu nascendi. To gest, który zaprasza do refleksji nad geniuszem kompozytora, uchwyconym w chwili tworzenia.

Adam Myjak, autor tej rzeźby, jest profesorem sztuki i wieloletnim rektorem warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, a jego monumentalne, dramatyczne dzieła można znaleźć na całym świecie. W tym przypadku, cichy, zadumany Chopin w Hawanie zdaje się być wyjątkiem od ekspresyjnego stylu Myjaka, lecz jednocześnie harmonijnie wpisuje się w kontekst historycznego otoczenia Plaza de San Francisco.

Meksyk
Guadalajara
Pomnik Fryderyka Chopina autorstwa Ludwiki Nitschowej z 1964 r. znajduje się w dzielnicy uniwersyteckiej w Guadalajarze. Wykonany jest z brązu i ma 2,2 m wysokości. Odsłonięty został w grudniu 1964 r. W Guadalajarze znajduje się jeszcze drugi pomnik Chopina wykonany przez artystkę w 1973 r.

Stany Zjednoczone
Buffalo
Pomnik Fryderyka Chopina w Buffalo, znajdujący się na południowym krańcu Symphony Circle. Jest to klasyczne popiersie kompozytora, umieszczone na prostokątnej kolumnie z szerszą podstawą. Upamiętnienie Chopina w Buffalo zawdzięczamy działalności Chopin Singing Society. Wykonany przez polsko-amerykańskiego artystę Josepha Mazura, popiersie zostało odsłonięte 7 czerwca 1925 r. w Humboldt Park. Później przeniesiono je na trawnik przed Kleinhans Music Hall, naprzeciwko Symphony Circle.

Cleveland
Polish Cultural Garden w Cleveland, Ohio, położony na rogu St. Clair i East Boulevard, został poświęcony w 1934 r. Jego centralnym punktem jest ośmiokątna fontanna, otoczona rzeźbami przedstawiającymi wybitne postacie polskiej historii i kultury, w tym Fryderyka Chopina. Ogród stanowi część serii międzynarodowych ogrodów w Cleveland, upamiętniających różnorodne dziedzictwa etniczne miasta.

Fontanna w centrum ogrodu, opisana przez Cleveland Historical, jest ozdobiona alegorycznymi figurami symbolizującymi muzykę, literaturę, naukę i astronomię. Posiada dekoracyjne elementy, takie jak skaczące ryby i rzeźbione żółwie wzdłuż podstawy. Została poświęcona córce poety Jana Kochanowskiego, zainspirowana serią elegii napisanych po jej śmierci. Pomnik powstał dzięki darowiznom uczniów i został ukończony w 1953 r.

Wokół fontanny znajduje się siedem popiersi przedstawiających wybitne postacie polskiego dziedzictwa. Popiersia, wykonane z białego marmuru lub brązu, osadzone są na prostokątnych kolumnach z czerwonego marmuru lub granitu. Poświęcone zostały w latach 1947-1966. Wśród upamiętnionych znajdują się kompozytor Fryderyk Chopin, astronom Mikołaj Kopernik, fizyczka i chemiczka Maria Skłodowska-Curie oraz kompozytor i polityk Ignacy Jan Paderewski.
Popiersie Fryderyka Chopina przedstawia młodego kompozytora w eleganckim stroju, z pełnymi policzkami i pewnym siebie spojrzeniem, gotowego rozpocząć swoją międzynarodową karierę.

Ameryka Południowa
Argentyna
Buenos Aires
W 1944 roku w Buenos Aires, stolicy Argentyny, odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina. Monument ten został prawdopodobnie zainicjowany przez polskich emigrantów, którzy w czasie II wojny światowej znaleźli schronienie w Ameryce Południowej. Jedną z takich postaci był Grzegorz Fitelberg (1879-1953), polski kompozytor i dyrygent, który przebywał w Buenos Aires w latach 1940-1941, gdzie pracował jako dyrygent w Teatro Colón, zanim przeniósł się do Stanów Zjednoczonych.
Popiersie Chopina, znajdujące się w Parque Chacabuco na rogu Avenida Asamblea i Emilio Mitre, jest jednym z wielu pomników w Buenos Aires poświęconych wybitnym postaciom europejskiej kultury. Na pomniku widnieje wyryte imię „Chopin”, a sama rzeźba przedstawia eleganckiego mężczyznę w wieczorowym stroju z muszką i starannie uczesanymi włosami. Jednakże wygląd postaci, jak zauważono, mógłby równie dobrze reprezentować innych kompozytorów, takich jak Schumann czy Brahms, co sugeruje, że rzeźbiarz nie wzorował się na żadnym znanym portrecie Chopina.
Stan pomnika w ostatnich latach uległ pogorszeniu, z graffiti pokrywającym podstawę i wspinającym się na rzeźbę. Jest to symbol polskiego dziedzictwa muzycznego w Ameryce Południowej, który, choć wymaga konserwacji, pozostaje ważnym punktem odniesienia dla lokalnej społeczności polonijnej.

Brazylia
Rio de Janeiro
Pomnik z brązu na granitowym cokole - dzieło Augusta Zamoyskiego z 1944 roku przedstawia Chopina nad brzegiem morza, wsłuchującego się w fale. Znajduje się w Praça General Tiburcio (nad zatoką Praia Vermelha). Do posągu pozował tanderz Jerzy Szabelewski. Na cokole napis: CHOPIN

Porto Alegre
W 1963 roku Fernando Corona stworzył pomnik Fryderyka Chopina w Porto Alegre, w południowej Brazylii. Uroczyste odsłonięcie monumentu miało miejsce 15 listopada tego samego roku. Porto Alegre, stolica stanu Rio Grande do Sul, znajduje się w najbardziej wysuniętej na południe części Brazylii.
Rzeźba przedstawia portret Fryderyka Chopina, osadzony na prostej, kwadratowej kolumnie z granitu. Na pomniku widnieje inskrypcja upamiętniająca 150. rocznicę urodzin kompozytora: 1810-1960. Postać Chopina jest rozpoznawalna dzięki charakterystycznej fryzurze i długim włosom, jednak twarz rzeźby nie jest oparta na żadnym z powszechnie znanych portretów. Wyraz smutku na twarzy kompozytora w rzeźbie odzwierciedla typową dla Chopina melancholię, która często pojawia się w jego wizerunkach.

Wenezuela
La Asunción
Pomnik Fryderyka Chopina usytuowany przy głównym deptaku stolicy wyspy Margarita, pomnik podkreśla uniwersalność muzyki Chopina i jej wpływ na różne kultury.

Azja
Chiny
Szanghaj
Pomnik Fryderyka Chopina
Pomnik wykonany z brązu, z polskiej miedzi został wykonany w Gliwicach według projektu jest Lu Pin ma na celu upamiętnienie i promowanie twórczości Chopina w Chinach. Chińczycy cenią twórczość Chopina i często biorą udział w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym. Jest to drugi pomnik w Szanghaju poświęcony obcokrajowcowi, co świadczy o jego wyjątkowym znaczeniu. Tablica na pomniku jest napisana tylko po polsku i chińsku, co dodatkowo podkreśla jego międzynarodowy charakter i znaczenie w kontekście relacji polsko-chińskich.

Japonia
Hamamatsu
W japońskim mieście Hamamatsu, znanym m.in. z firm produkujących instrumenty oraz z konkursów i festiwali muzycznych, znajduje się pomnik Fryderyka Chopina. Praca jest darem od miasta stołecznego Warszawy, upamiętniającym umowę o przyjacielskiej współpracy i wymianie kulturalnej. Pomnik stanowi kopię słynnej rzeźby Wacława Szymanowskiego, znajdującej się w warszawskim parku Łazienkowskim. Pracę podarowaną Hamamatsu wykonał w 1990 r. Marian Konieczny.

Korea Południowa
Seul
Pomnik Chopina w Parku Namsan przedstawia kompozytora przy fortepianie. Jest symbolem przyjaźni polsko-koreańskiej i miejscem wydarzeń promujących jego muzykę.

Singapur
Pomnik Fryderyka Chopina w Ogrodach Botanicznych. Odsłonięty w 2008 roku pomnik Karola Badyny upamiętnia kompozytora w miejscu wpisanym na listę UNESCO. Jest darem polskiej społeczności i symbolem międzynarodowego uznania dla Chopina.

Wietnam
Bà Nà Hills
Bà Nà Hills jest miasteczkiem wypoczynkowym założonym przez francuskich kolonistów w 1919 r. Pełni funkcję parku rozrywki z licznymi hotelami i atrakcjami. Pośród nich spotkamy popiersie Fryderyka Chopina, upamiętniające wybitnego polskiego kompozytora. Niezbyt wierny rzeczywistości rzeźbiarski portret został umieszczony na postumencie, do którego przymocowano tablicę z inskrypcją. Tekst w języku wietnamskim i angielskim przypomina o nowatorstwie, jakim Chopin wykazał się w napisanych przez siebie balladach. 

Australia i Oceania
Australia
Canberra
Pomnik Fryderyka Chopina w Parku Narodów odsłonięty w 2011 r. w stolicy Australii, upamiętnia 200. rocznicę urodzin kompozytora i podkreśla jego wpływ na muzykę klasyczną na kontynencie.

Tablice upamiętniające Fryderyka Chopina na świecie

Europa
Austria
Na spacerowo-handlowej ulicy Kohlmarkt 9, której perspektywę zamyka rezydencja Hofburg, znajduje się dom, w którym w latach 1830-1831 mieszkał Fryderyk Chopin. Było to trzecie miejsce w Wiedniu, w którym zatrzymał się kompozytor. Początkowo mieszkał w gospodzie „Zur Stadt London” (Londyńskiej) oraz „Zum Goldenen Lamm” (Pod Złotym Jagnięciem), a następnie w domu przy Kohlmarkt 9. W tym miejscu znajduje się tablica upamiętniająca pobyt Chopina w stolicy Austrii.

Czechy
Praga
Tablica umieszczona jest w miejscu, gdzie stał hotel „Czarny Koń” w Pradze, w którym Chopin zatrzymał się w latach 1829 i 1830. Wykonana przez Marię Durasovą w 1961 r., przypomina o wizytach kompozytora w stolicy Czech.

Tablica upamiętniające pobyt Chopina w Mariańskich Łaźniach
w pensjonacie „Pod Białym Łabędziem” (obecnie Dom Chopina), gdzie kompozytor spędził czas w 1836 roku. Znajdują się w miejscu, które stało się później ważnym ośrodkiem jego pamięci, organizującym coroczne festiwale chopinowskie.

Tablica na szkole im. Chopina w Mariańskich Łaźniach odsłonięta w 1978 r.

Karlowe Wary
Marmurowa tablica z płaskorzeźbą i inskrypcją upamiętnia pobyt Chopina w 1835 r. Umieszczona jest w lesie zdrojowym przy „szlaku chopinowskim”. Powstała z inicjatywy polskich emigrantów i została wykonana przez Antoniego Popiela.

Francja
W Paryżu na czterech z dziewięciu miejsc, w których mieszkał Chopin, znajdują się tablice:
Boulevard Poissonnière 27 - tablica z inskrypcją rytą (litery wypełnione złotą farbą) FREDERIC CHOPIN / HABITA CETTE MAISON / 1831-1832 //.

Rue Pigalle 16 - tablica z inskrypcją rytą - Ici s’élevaient / les pavillons qu’habitaient / George SAND & Frédéric CHOPIN / de 1839 à 1842
Square d’Orleans 9 - tablica z inskrypcją  rytą:  FREDERIC CHOPIN / HABITA CETTE MAISON / 1831-1832 //.

Plac Vendôme 12 -  tablica z inskrypcją rytą: „Frederic Francois Chopin / ne a Zelazowa-Wola (Pologne)/ le 22 fevrier 1810 / est mort dans cette maison / le 17 octobre 1849”

Hiszpania
Tablica upamiętniająca pobyt Chopina na Majorce
Odsłonięta w 2010 r. w Palmie, upamiętnia zimowy pobyt Chopina i George Sand w latach 1838-1839. Tablica upamiętniająca pobyt Fryderyka Chopina na Majorce została odsłonięta w 2010 r., w 200. rocznicę jego urodzin. Znajduje się przy ulicy Carrer de la Mar w Palmie.

Wielka Brytania
Londyn
Miejsce, gdzie w 1848 r. Chopin dał swój ostatni koncert.

Portrety malarskie 

Eugène Delacroix, „Portret Fryderyka Chopina”
Data: 1838-1839
Technika: olej na płótnie
Wymiary: 46 × 38 cm
Lokalizacja: Musée du Louvre, Paryż
Opis: Jeden z najsłynniejszych portretów Chopina, pierwotnie część większej kompozycji przedstawiającej Fryderyka Chopina i George Sand. Okoliczności powstania obrazu nie są do końca znane. Po śmierci Delacroix płótno znajdowało się w jego pracowni, a następnie trafiło do rodziny Duttileux. W drugiej połowie XIX w. dzieło zostało rozdzielone na dwa osobne portrety – Chopina i Sand. Portret Chopina przedstawia go w trzech czwartych, w skromnym, ciemnym ubraniu, na ciemnym tle. Widoczne ślady pędzla sugerują, że obraz pozostał nieukończony. W 1907 r. obraz został przekazany do Luwru przez Antonina Marmontela, syna pianisty Antoine’a François Marmontela.
Historia: W zbiorach Luwru znajduje się także szkic Delacroix, który pokazuje, że początkowo Chopin siedział po prawej stronie przy fortepianie, a Sand wyszywała po lewej stronie, słuchając jego gry.

Andrew Carrick Gow, „A Musical Story by Chopin”
Data: 1879
Technika: olej na płótnie
Wymiary: 69,8 × 90,2 cm (z ramą: 104,5 × 125,3 × 13,3 cm)
Numer inwentarza: N01529
Lokalizacja: Tate Britain, Londyn
Opis: Obraz przedstawiający młodego Fryderyka Chopina w otoczeniu rówieśników. Został odkryty w magazynach Tate Britain w 2023 r., po ponad 129 latach bez wystawiania. Jest to wyjątkowe dzieło, ponieważ większość znanych portretów Chopina ukazuje go jako dorosłego człowieka. Ten rzadki obraz z dzieciństwa daje wgląd w nieznaną stronę życia kompozytora. Namalowane po jego śmierci dzieło jest interpretacją artystyczną jego młodości.

Ary Scheffer, „Portret Fryderyka Chopina”
Data: 1847
Technika: olej na płótnie
Lokalizacja: Musée Carnavalet, Paryż
Opis: Portret przedstawia Chopina w eleganckim stroju, z delikatnym, subtelnym wyrazem twarzy. Scheffer, będąc bliskim znajomym Chopina, uchwycił jego osobowość w unikalny sposób. Portret odzwierciedla zarówno fizyczne cechy kompozytora, jak i jego wewnętrzną wrażliwość.
 

Portrety w Muzeum w Valldemossie
Opracowano za Bożeną Schmid-Adamczyk 

Louis Gallait, „Portret Fryderyka Chopina”
Data: 1843
Technika: olej na płótnie
Wymiary: 48,5 x 35,5 cm
Sygnatura: „Louis Gallait 1843”
Pochodzenie: Gand Bishop Collection
Historia: wystawiony na aukcji dwukrotnie w latach 2019 i 2024.

„Portret Fryderyka Chopina”
Data: koniec XIX w.
Technika: gwasz na kości słoniowej
Wymiary: 6,5 x 5 cm
Sygnatura: „Böhringer”
Kolekcja: prywatna
Hstoria: sprzedany na aukcji w 2019 r.

Luigi Calamatta, „Portret Fryderyka Chopina”
Data: ok. 1840
Technika: rysunek ołówkiem
Wymiary: 29,2 cm × 28,4 cm
Numer inwentarza: I/12

Albert Colfs, „Portret Fryderyka Chopina”
Data: 1961
Technika: kredka, pastele
Wymiary: 24 cm × 18,3 cm (w passe-partout)
Sygnatura: A. Colfs d’après A. Graefle
Historia: z tyłu obramowania dedykacja dla Anne-Marie Boutroux de Ferrà, numer inwentarza I/24.

Teofil Kwiatkowski, „Portret Fryderyka Chopina”
Data: 1849
Technika: piórko, sepia, tusz, ołówek
Wymiary: 27,8 cm × 22 cm
Sygnatura: opatrzony adnotacją z 1851 r. i dedykacją „à Madame Dulong”
Numer inwentarza: I/4

Teofil Kwiatkowski, „Chopin na łożu śmierci”
Data: 1849
Technika: ołówek
Wymiary: 11,1 cm × 15 cm (sam rysunek), 27,8 cm × 32,3 cm (passe-partout)
Sygnatura: „Chopin na łożu śmierci / dla przyjaciela Chopina Pana Pleyela”
Numer inwentarza: I/10

Jean-Joseph-Bonaventure Laurens, „Chopin grający na fortepianie”
Data: brak daty
Technika: ołówek
Wymiary: 8,8 cm × 7,3 cm (sam szkic), 11,5 cm × 18,1 cm (całość)
Numer inwentarza: I/8
Opis: kopia rysunku Januarego Suchodolskiego z ok. 1844, karta z albumu artysty.

Ary Scheffer [?], „Portret Fryderyka Chopina”
Data: ok. 1847
Technika: olej na płótnie
Wymiary: 70,3 cm × 54,2 cm
Numer inwentarza: I/9

Pierre Roche Vigneron, „Portret Fryderyka Chopina”
Data: 1833
Technika: litografia
Wymiary: 19 cm × 26 cm
Numer inwentarza: Im/84
Opis: litografia z „Album des pianistes” wydana przez M. Schlesingera, wykonana w atelier Gottfrieda Engelmanna.

Nieznany malarz, „Portret Fryderyka Chopina”
Data: lata 40. XIX w.
Technika: olej na płótnie
Wymiary: 48,5 cm × 37,8 cm
Numer inwentarza: I/13

Rysunki Eugène’a Delacroix z wizerunkami Fryderyka Chopina 
Wspólny rysunek George Sand i Fryderyka Chopina
Technika: ołówek
Rok: 1840
Lokalizacja: Luwr, Paryż
Opis: rysunek przedstawiający profile George Sand i Fryderyka Chopina, wykonany przez Delacroix podczas jednego ze spotkań z Chopinem i George Sand. Znany z reprodukcji rysunek pochodzi z albumu Sand.

Studium popiersia Fryderyka Chopina
Technika: ołówek z użyciem białej kredki
Rok: 1838
Lokalizacja: nieznane
Opis: jeden z trzech szkiców Delacroix przygotowanych jako studia do słynnego podwójnego portretu Chopina i George Sand. Przedstawia popiersie kompozytora, wykonane w technice ołówkowej z akcentami białej kredki.

Studium popiersia Fryderyka Chopina (replika?)
Technika: ołówek
Rok: 1838
Lokalizacja: nieznane
Opis: replika lub alternatywna wersja poprzedniego szkicu. Delacroix uchwycił w nim subtelne rysy twarzy Chopina, podkreślając melancholijną naturę kompozytora.

Karykatura twarzy Fryderyka Chopina
Technika: Ołówek
Rok: 1840
Lokalizacja: Album George Sand
Opis: karykaturalne przedstawienie Chopina, wykonane przez Delacroix w prywatnym albumie Sand. Jest to mniej formalna i bardziej kameralna wersja artystycznej relacji Delacroix z Chopinem.

Szkic profilu Fryderyka Chopina à la Dante
Technika: ołówek
Rok: 1843-1846 (lub 1849)
Lokalizacja: Luwr, Paryż
Opis: szkic przedstawiający Fryderyka Chopina w profilu, stylizowanego na Dantego, z wieńcem laurowym na głowie. Delacroix widział w Chopinie geniusza i ten rysunek jest wzruszającym hołdem dla jego przyjaciela.

Rebus „Cher Chopin”
Technika: ołówek
Rok: 1843-1846 (lub 1849)
Lokalizacja:  nieznane
Opis: rysunek z dedykacją "Cher Chopin", stanowiący wzruszający hołd dla artysty. Delacroix wykonał ten szkic jako część swojej artystycznej refleksji nad twórczością Chopina, ukazując go w glorii artystycznej.

„Portrait de Chopin en Dante”
Technika: ołówek
Rok: 1763-1863
Lokalizacja: Luwr, Paryż
Wymiary: 29 cm x 24 cm
Opis: rysunek przedstawiający Fryderyka Chopina w stylizacji Dantego, wykonany czarnym ołówkiem na papierze. Znajduje się w zbiorach Luwru (nr inwentarza RF20). Znany z katalogu wystawy w Brukseli w 1949 roku (n°147).

Rzeźby i medale
Antoine Bovy, Medaliony Fryderyka Chopina
Data: 1837 i 1847
Technika: płaskorzeźba, medalion
Opis: Antoine Bovy, szwajcarski medalier, jest autorem dwóch płaskorzeźbionych portretów medalowych Fryderyka Chopina. Pierwszy medalion powstał w 1837 r., drugi w 1847. Te klasyczne wizerunki kompozytora oddają jego elegancję i powagę.
Lokalizacja: prywatne kolekcje

Jean-Pierre Dantan, popiersie Chopina
Data: 1841
Technika: rzeźba pełnoplastyczna, odlewy z  brązu i gipsowe (odlew brązowy rzeźby znajduje się w Warszawie, właściciel Towarzystwo imienia Fryderyka Chopina
Lokalizacja:  Musée Carnavalet w Paryżu (odlew gipsowy) (zobacz zdjęcie rzeźby), odlew brązowy znajduje się w Valldemossie (Museum Celda de Frédéric Chopin y George Sand)

Ludwika Nitschowa, Figura Fryderyka Chopina, 
Data: 1973
Technika: rzeźba pełnoplastyczna, brąz
Lokalizacja: Royal North Academy of Music w Manchesterze 
Wymiary: wys. ok. 250 cm

Medalion portretowy Fryderyka Chopina
Data: 1899
Technika: medalion
Numer inwentarza: NPG D7200
Lokalizacja: National Portrait Gallery, Londyn
Opis: medalion portretowy przedstawiający Fryderyka Chopina, wykonany w 1899 r. Znajduje się w zbiorach National Portrait Gallery w Londynie. Jest jednym z wielu medalionów upamiętniających wybitnych postaci kultury.

Biust Fryderyka Chopina
Data: brak daty
Lokalizacja: Pałac Williama Hopa, Paryż
Technika: rzeźba, biust
Opis: biust Fryderyka Chopina znajduje się w salonie pałacu Williama Hopa, gdzie Chopin wykonał słynny koncert noworoczny w nocy z 29 na 30 grudnia 1832 r. Rzeźba ta upamiętnia jedno z ważnych wydarzeń w życiu kompozytora, a miejsce jej umieszczenia dodaje jej historycznego kontekstu.

Richard Füredi, „Polonez”
Data: 1866
Technika: rzeźba
Lokalizacja: sala koncertowa Vigadó, Budapeszt
Opis: rzeźba upamiętniająca koncerty polonezów Chopina, które były wykonywane przez Franciszka Liszta. Ustanowiona w 1866 r. w sali koncertowej Vigadó w Budapeszcie rzeźba stanowi hołd dla twórczości Chopina i jej wpływu na innych wybitnych muzyków tamtej epoki.

Wiktor Dament, rzeźba Fryderyka Chopina
Data: 1895-1964
Technika: brąz, marmur, terakota
Wymiary: 44 × 32 × 28 cm
Lokalizacja: Maison Communale, Saint-Gilles
Opis: realistyczna rzeźba Fryderyka Chopina, autorstwa Wiktora Damenta oddaje introspekcję i szlachetność kompozytora. Dament był znanym rzeźbiarzem i medalierem, który w swojej sztuce starał się uchwycić istotę postaci historycznych. Wiele jego prac, w tym portrety Chopina, znajduje się w zbiorach prywatnych, a rzeźba jest przechowywana w Maison Communale w Saint-Gilles.

Ksawery Dunikowski, Portret Fryderyka Chopina
Lokalizacja: Gmach Akademii Muzycznej, Budapeszt

Szigfrid Pongracz, Biust Fryderyka Chopina
Data: nieznana
Technika: rzeźba, biust
Lokalizacja: Węgierska Galeria Narodowa, Budapeszt

Wybrane pamiątki po Chopinie w kolekcjach muzealnych

Pierwsze „muzeum” Chopina urządziła Jane Wilhelmina Stirling, która po śmierci artysty kupiła większość pamiątek po nim. Mieściło się ono w Calder  House. W 1859 roku zbiory te  zostały przekazane po śmierci Jane do Warszawy.

Musée de la Vie Romantique, Paryż
Lokalizacja: rue Chaptal 16, Paryż
Wybrane eksponaty:
Odlew dłoni Fryderyka Chopina
Projekt pomnika Chopina
Pamiątki po George Sand
Opis: Musée de la Vie Romantique to wyjątkowe muzeum w Paryżu, w którym zgromadzone są pamiątki związane z romantyzmem, w tym te dotyczące Fryderyka Chopina i George Sand. Zwiedzający mogą podziwiać odlew dłoni kompozytora oraz projekt jego pomnika, a także eksponaty związane z George Sand, jego towarzyszką życia.

Musée de la Musique, Paryż
Lokalizacja: Paryż
Wybrane eksponaty:
Fortepian Pleyela, na którym grał Fryderyk Chopin
Zdjęcie z dagerotypu
Karykatura przedstawiająca Chopina i George Sand
Opis: Musée de la Musique w Paryżu to miejsce, gdzie można podziwiać fortepian marki Pleyel, na którym grał Chopin. Kolekcja muzealna zawiera również dagerotyp z jego wizerunkiem oraz karykaturę przedstawiającą zarówno kompozytora, jak i George Sand.

Bibliothèque Nationale de France, Paryż
Lokalizacja: Paryż
Wybrane eksponaty:
Rękopisy muzyczne Fryderyka Chopina
Pierwsze wydania jego dzieł
Maska pośmiertna Chopina
Opis: Biblioteka Narodowa Francji gromadzi cenne zbiory związane z Fryderykiem Chopinem, w tym jego rękopisy muzyczne, pierwsze wydania kompozycji oraz maskę pośmiertną kompozytora. Eksponaty te stanowią ważne źródło wiedzy o życiu i twórczości jednego z najwybitniejszych kompozytorów romantyzmu.

Muzeum w Rapperswilu
W muzeum znajduje się maska pośmiertna Fryderyka Chopina będąca odlewem z brązu cyzelowanego, wykonana według oryginału przez Jeana Baptiste Clésingera. Tuż po śmierci kompozytora w 1849 roku, Clésinger zdjął dwie formy twarzy, z których pierwsza posłużyła do wykonania maski, którą artysta zachował dla siebie. Z drugiej formy powstała delikatnie podretuszowana maska, która wyidealizowała rysy twarzy, zniekształcone przez śmierć.

Muzeum Regionalne w Teplicach
Fortepian, na którym Chopin grał 25 sierpnia 1829 roku podczas koncertu w zamku książęcej rodziny Clary-Aldringen.

Muzea i salony pamięci
Muzeum Chopina w Valldemossie
Muzeum znajduje się w dawnej celi klasztoru kartuzów, w której Chopin i George Sand przebywali zimą 1838-1839. Ekspozycja zawiera pamiątki, w tym rękopisy, pianino, którego używał Chopin, oraz dokumenty opisujące jego pobyt na wyspie. To ważne miejsce dla miłośników jego muzyki oraz historii romantycznej literatury.

Salon Chopina w Bibliotece Polskiej w Paryżu 
Znajdują się tu m.in. fotel Chopina, medalion z kosmykiem jego włosów, pianino Pleyela, maska pośmiertna i odlewy dłoni.

Muzeum Fryderyka Chopina w Mariańskich Łaźniach
Mieści się w dawnym pensjonacie „Pod Białym Łabędziem”, gdzie Chopin mieszkał w 1836 r. Muzeum prezentuje bogatą kolekcję pamiątek, w tym pośmiertna maska i odlew ręki kompozytora. Jest to także miejsce, gdzie co roku odbywają się festiwale chopinowskie, gromadzące artystów i miłośników jego muzyki z całego świata.

Inne formy upamiętnienia
Mural w Zagrzebiu namalowany w 2020 r. przez Borisa Bare, znajduje się w pasażu Dežmanov Prolaz. Fundatorem jest Ambasada RP w Zagrzebiu. Boris Bare to chorwacki artysta street artowy, autor licznych murali w Chorwacji. O swoim dziele powiedział: „Ponieważ sama lokalizacja mieści się w urokliwym pasażu Dežmanov Prolaz, wpadłem na pomysł, aby tło było pasiaste niczym stara tapeta, a w centralnej części muralu dominował obraz z ramą, na którym widnieje sylwetka Chopina zawierająca fortepian. Obraz jest zatem opisem jego życia. W dolnej części umieściłem rośliny tak, aby cała ściana sprawiała wrażenie salonu, który idealnie wkomponował się w samą ulicę” (za Polonijna Agencja Informacyjna). Powierzchnia 300 m2

Interaktywna ławka zainstalowana w 2010 r. przy placu Wolności w Tallinie. Pozwala na odsłuchanie fragmentów utworów Chopina i zawiera grawerowane inskrypcje w językach polskim i estońskim. Powstała z inicjatywy Ambasady RP w Tallinnie.

W 2023 r. w Budapeszcie ustawiono „inteligentną ławkę”, która nie tylko mierzy temperaturę i zanieczyszczenie powietrza, ale także umożliwia odsłuchanie fragmentów utworów Chopina i Liszta.

Miejsca, w których mieszkał Chopin w Paryżu
Boulevard Poissonnière 27 - Chopin zamieszkiwał na 5. piętrze w dwupokojowym mieszkaniu od końca września 1831 r. do czerwca 1832 r. Widok rozciągał się od Montmartre'u po Panteon (1831-1832).

Hotel Cité Bergère 4 - Chopin przeprowadził się na pierwsze piętro małego pensjonatu w grudniu 1832 r. i mieszkał tam do czerwca 1833 r. (1832-1833).

Rue Chaussée d’Antin 5 (Hôtel d'Epinay, obecnie nieistniejący) - Chopin mieszkał tu od czerwca 1833 do września 1836 r. Najpierw z doktorem Alexandre'em Hoffmannem, potem z Janem Matuszyńskim (1833-1836).

Rue Chaussée d’Antin 38 - Chopin mieszkał tam od września 1836 do września 1839 r. w dwupokojowym mieszkaniu, gdzie organizował wieczory muzyczne (1836-1839).

Rue Tronchet 5 - po powrocie z Majorki i Nohant Chopin mieszkał na pierwszym piętrze od października 1839 do listopada 1841 (1839-1841).

Rue Pigalle 16 - Chopin zajmował jeden z pawilonów wynajętych przez George Sand; mieszkali tam od listopada 1841 do 1842 r., kiedy to przenieśli się do Square d'Orléans (1841-1842).

Rue de Chaillo 2 (nieistniejący). Chopin mieszkał pod tym adresem przez około 2 miesiące (1849)

Square d’Orleans 9 - Chopin wynajął parter domu, gdzie mieszkał od jesieni 1842 do 1849 r. z przerwą na pobyt w Anglii w 1848 r. W tym mieszkaniu zmarł 17 października około godziny 2 w nocy (1842-1849).

Rue de Chaillot 74 (obecnie nieistniejący) - w czerwcu 1849 r. Chopin przeniósł się do mieszkania na drugim piętrze przy Rue de Chaillot 74 (w miejscu, gdzie znajduje się hotel Prince de Gallessię (Av. George Vnumer 33). Obecny przebieg ulicy Rue de Chaillot nie odpowiada jego lokalizacji z połowy XIX  wieku i kończy się na numerze 40, zaś dawny odcinek ulicy przy której mieszkał Chopin nosi obecnie nazwę  Rue Bauchart (czerwiec-wrzesień 1849).

Place Vendôme 12 - ostatnie mieszkanie Chopina, gdzie zamieszkał pod koniec września 1849 r. z siostrą Ludwiką i gdzie zmarł 17 października 1849 r. (1849). 

Pozostałe paryskie „adresy” Chopina
Hôtel Cromot-du-Bourg (Pierwsze Salony Pleyel)
Rue Cadet 9
Tutaj Chopin dał pierwszy publiczny koncert 26 lutego 1832 r. W tym miejscu odbył się także jego ostatni koncert w Paryżu 16 lutego 1848 r.

Dawne Konserwatorium
Rue du Conservatoire 2
Ośrodek życia muzycznego w Paryżu, gdzie Chopin kilkukrotnie koncertował.

Salle Le Peletier (dawna Opera)
Dawna Opera Paryska, gdzie odbywały się ważne wydarzenia kulturalne, w tym koncerty Chopina.

Salony Pleyel
Rue de Rochechouart 22
Jedno z miejsc, w którym Chopin regularnie koncertował.

Hôtel Lambert
Rue Saint-Louis-en-l'Isle 2 (lub quai d'Anjou 1-3)

Hotel Washington Opera,
Pod koniec lipca 1832 r. odbył się pierwszy bankiet polskich emigrantów, w którym uczestniczył m.in. Chopin.

Kościół Madeleine
Place de la Madeleine
Miejsce pogrzebu Fryderyka Chopina 30 października 1849 r., w którym wzięło udział około 3000 osób.

Hôtel Chopin znajduje się w Pasażu Pasaż Jouffroy. Nazwa nadana została w roku 1970, jest to jednak jeden ze starszych paryskich hoteli. Według niepotwierdzonej legendy spotkał się tutaj z Georges Sand, a pasaż był miejscem, przez które miał często przechodzić udając się do salonu Pleyela. 

Osoby powiązane:

Publikacja:

12.10.2024

Ostatnia aktualizacja:

10.12.2024

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Eugène Delacroix, Portret Fryderyka Chopina, ok. 1838, olej, płótno, Luwr, Paryż, fot. GrandPalaisRmn (musée du Louvre) / Michel Urtado, 2013
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina w Ogrodach Luksemburskich, autor popiersia: Georges Dubois, niezachowany, 1900, fot. żelatynowo-srebrowa, fot. ok. 1920
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina w Ogrodach Luksemburskich, autor popiersia: Georges Dubois, niezachowany, 1900, kartka pocztowa, fot. lata 20. XX w. (?)
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Cokół pomnika Fryderyka Chopina w Ogrodach Luksemburskich, fot. lata 50. XX w. (?)
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Willa Son Ven w Establiments gdzie mieszkał Fryderyk Chopin podczas pobytu na Majorce, domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin, Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin, Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin (detal), Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin (detal), Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Ludwika Nitschowa, Fryderyk Chopin (detal), Royal North Academy of Music w Manchesterze, brąz, 1973, fot. Magdalena Gutowska, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Krzysztof M. Bednarski, 2010, Wiedeń (Austria), fot. János Korom Dr., 2020
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Andrzej Renes, 2003, Tirana (Albania), fot. Dorota Trzpil, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Karel Otahal, 1960, Mariánské Lázně (Czechy), fot. Andrzej Pieńkos, 2014
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik upamiętniający pobyt Fryderyka Chopina na górze Orlica, Olešnice v Orlických horách (Czechy), fot. Tomasz Niewiejski, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Tablica w miejscu, gdzie znajdował Hotel Černý kůň, w którym przebywał Chopin w 1829 i 1830 r., aut. Maria Durasova, 1961, Praga (Czechy), fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Tablica z przedstawieniem Fryderyka Chopina w Karlowych Warach, aut. Antoni Popiel, 1908, Karlowe Wary (Czechy), domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik nagrobny Fryderyka Chopina, aut. Jean-Baptiste Clésinger, 1850, marmur, cmentarz Père-Lachaise, Paryż (Francja), fot. Iryna Protsenko, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Detal nagrobka Fryderyka Chopina, aut. Jean-Baptiste Clésinger, 1850, cmentarz Père-Lachaise, Paryż (Francja), fot. Dorota Janiszewska-Jakubiak, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, Jacques Froment-Meurice, 1906, park Monceau, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Zofia Wolska, 1998, dawny klasztor kartuzów Real Cartuja de Jesus de Nazaret, Valldemossa (Majorka, Hiszpania), fot. Krzysztof Stanowsk, 2022
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, Palma (Majorka, Hiszpania), fot. Jagienka Okoń-Niewiejska, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Popiersie Fryderyka Chopina, Lizbona (Portugalia), fot. Izabela Hądzlik, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Popiersie Fryderyka Chopina, aut. Adam Roman, 2014, Lublana (Słowenia), fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Chopina, aut. Margó Ede, 1929, Gödöllő (Węgry)
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Popiersie Fryderyka Chopina, Budapeszt (Węgry), fot. Akela3, 2012
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Chopina, aut. János Konyorcsik, 1961, Park Czajkowskiego, Budapeszt (Węgry), fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Robert Sobociński, 2011, Manchester (Anglia), fot. Dawid Matusiak, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, 2006, San Jose (Kostaryka), fot. Agnieszka Kosiorek, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. August Zamoyski, 1944, Rio de Janeiro (Brazylia), fot. Paulo JC Nogueira, 2014
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, La Asuncion (Wenezuela), fot. Dominika Kowalczyk, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Chopina, aut. Lu Pin, Szanghaj (Chiny), fot. Jakub Swiecicki, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Marian Konieczny, 1990, Hamamatsu (Japonia), fot. Alicja Molitorys, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Pomnik Fryderyka Chopina, aut. Karol Badyna, 2008, Ogrody Botaniczne, Singapur, fot. Anna Strzelczyk, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Popiersie Fryderyka Chopina, Bà Nà Hills (Wietnam), fot. Beata Kamińska, 2024, domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Tablica pamiątkowa w miejscu zamieszkania Fryderyka Chopina, Wiedeń (Austria), fot. Martyna Bąk, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Tablica upamiętniająca pobyt Fryderyka Chopina, Paryż (Francja), fot. Andrzej Ojczenasz, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Tablica upamiętniająca pobyt Fryderyka Chopina, Palma (Majorka, Hiszpania), fot. Marta Biały, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Eugène Delacroix, Szkic do podwójnego portretu Fryderyka Chopina i Georges Sand, ok. 1838, ołówek, papier, Luwr, Paryż (Francja), fot. GrandPalaisRmn (Musée du Louvre) / Tony Querrec
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Eugène Delacroix, Portret George Sand, 1838, olej, płótno, Muzeum Ordrupgaard, Kopenhaga (Dania), domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Wnętrze celi Chopina, fotografia z artykułu Ludomiry Missiuro, 1933, Valdemossa (Majorka, Hiszpania), domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Odlew lewej ręki Fryderyka Chopina, Salon Chopina, Biblioteka Polska w Paryżu, Paryż (Francja), fot. Aldona Cyranowicz, 2024
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Mural upamiętniający Fryderyka Chopina, aut. Boris Bare, 2020, Zagrzeb (Chorwacja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Ławka Fryderyka Chopina, ok. 2010, Tallin (Estonia)
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Miejsce pobytu Fryderyka Chopina, kamienica przy Odeonplatz 2, Monachium (Niemcy), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Fragment wystawy Chopina, 1932, Biblioteka Polska, Paryż (Francja), domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Odlew ręki Chopina, gips, Biblioteka Polska, Paryż (Francja), fot. 1932, domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Wystawa Chopinowska, Biblioteka Polska, Paryż (Francja), fot. 1932, domena publiczna
Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Fotografia przedstawiająca Polonika związane z Fryderykiem Chopinem Galeria obiektu +47
Maska pośmiertna Fryderyka Chopina, Biblioteka Polska, Paryż (Francja), fot. 1932, domena publiczna

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz