W tekście opisany jest pomnik kardynała Jana Kazimierza Denhoffa, wcześniejszego kanonika warszawskiego i dziekana płockiego, który przebywał do końca swoich dni w Rzymie. Przypomniany jest pokrótce życiorys Denhoffa oraz przedstawiony jest opis pomnika oraz inskrypcji na nim (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1883, Seria 4, T:2, s. 270, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu

W kościele trynitarzy, czyli San Carlo, w Rzymie, ojcowie zakonu tego uczcili skromnym pomnikiem (którego tu przerys dajemy) pamięć kardynała Jana Kazimierza Denhoffa, zmarłego d. 20 czerwca 1697 r. w wiecznym grodzie, gdzie od r. 1683 stale przebywał.

Wiadomo, że po zwycięstwie wiedeńskim Denhoff, jeszcze wówczas kanonik warszawski i dziekan płocki, jako poseł nadzwyczajny, powiózł Innocentemu XI zdobytą przez Sobieskiego chorągiew Mahometa i na prywatnym posłuchaniu d. 7 października 1683 r. złożył ją u stóp papieża.

Pozostawszy i nadal jako poseł stały Rzeczypospolitej w Rzymie, polubił wielce trynitarzy i za jego to staraniem zakon ten wprowadzony został do Polski. Darzony łaską Innocentego XI i następcy jego Aleksandra VIII, mianowany był r. 1686 kardynałem, a w kilka lat później biskupem Cezenny. Testamentem, spisanym w Cezennie na krótko przed śmiercią, naznaczył głównym spadkobiercą swojego brata Henryka, starostę urzędowskiego.

Pomnik, o którym mowa, znajduje się w posadzce i składa się z marmurów kolorowych, płasko ułożonych; robi więc wrażenie ogromnej mozaiki. Napis na nim łaciński brzmi w tłumaczeniu polskim:

D. O. M.
Jan Kazimierz Denhoff,
Szlachty polskiej ozdoba,
Jana III króla do Innocentego XI
Z powodu przymierza przeciw Turkom poseł,
Dla cnót wyjątkowych
Przełożony Świętego Ducha,
Wkrótce kardynał i biskup Cezenny,
Przez samego papieża ogłoszony,
W kościele trynitarzy bosych,
Staraniem jego i opieką do Polski wprowadzonych,
Żądał być pochowany.
Zmarł dnia XX czerwca.
Roku MDCXCVII, w wieku lat XXXXIX.
Na znak wdzięczności wieczystej.
O. o. trynitarze pomnik ten położyli.

Julian Bartoszewicz, jako rok urodzenia Denhoffa, podaje 1653; zwracamy więc uwagę badaczów, że według powyższego napisu wypadałby rok 1648.