Gaspard i Balthazar Marsy, nagrobek serca króla Jana Kazimierza Wazy (fragment), 1673-1675, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gaspard i Balthazar Marsy, nagrobek serca króla Jana Kazimierza Wazy, 1673-1675, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gasparda i Balthazar Marsy, Jean Thibaut, nagrobek serca króla Jana Kazimierza Wazy, 1673-1675, marmur, brąz, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gaspard i Balthazar Marsy, nagrobek serca króla Jana Kazimierza Wazy (fragment), 1673-1675, marmur, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Jean Thibaut, fragment sarkofagu Jana Kazimierza Wazy z przedstawieniem bitwy pod Beresteczkiem, 1673-1675, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Tablica informacyjna o nagrobku serca króla Jana Kazimierza Wazy, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Jean Thibaut, fragment sarkofagu Jana Kazimierza Wazy z przedstawieniem bitwy pod Beresteczkiem, 1673-1675, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
Wnętrze kościoła Saint-Germain-des-Prés, XI w., Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001950-P/160538

Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu

Identyfikator: POL-001950-P/160538

Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu

Jan II Kazimierz Waza (1609-1672) po abdykacji w 1668 r. przybył do Francji i otrzymał tytuł opata jednego z najstarszych paryskich klasztorów - Saint-Germain-des-Près. Uroczyste powitanie w opactwie miało miejsce 17 listopada 1669 r. Po jego śmierci w 1672 r. ciało władcy pochowano w katedrze wawelskiej, serce zaś w jego opackim kościele. Okazały pomnik paryski na zlecenie wdowy Ludwiki Marii Gonzagi (1611-1667) wykonali znakomici rzeźbiarze, pracujący m.in. w Wersalu bracia Gaspard i Balthazar Marsy. Było to ich najważniejsze dzieło poza mecenatem królewskim. Byli nadwornymi rzeźbiarzami króla francuskiego, znani są z licznych dzieł znajdujących m.in. w paryskim pałacu Tuileries i Wersalu. Przyścienny pomnik z klęczącą figurą zmarłego na sarkofagu, wśród panoplii, flankowały pierwotnie postaci dwóch jeńców. Król ukazany został w chwili składania insygniów władzy, zwrócony w stronę ołtarza (niezachowanego z pierwotnego wyposażenia kaplicy). Tło stanowi rzeźbiona kotara. Projekt zaliczanego do arcydzieł francuskiej rzeźby sepulkralnej pomnika bywa wiązany z Charles’em Le Brunem, nadwornym malarzem i dekoratorem Ludwika XIV, współpracującym z braćmi Marsy. Rysunek Le Bruna ukazuje kompozycję bardzo zbliżoną do wykonanego pomnika. Autorem znajdującego się w kaplicy wielkiego reliefu (szerokość ok. 2 m) ze zwycięstwem królewskim pod Beresteczkiem był rzeźbiarz klasztorny Jean Thiebaut.

Kompozycja pomnika, zawarta w półokrągłej niszy, której górną część odsłania rozchylona kotara z żółtawobrązowego marmuru, składa się z dwóch części. Rzeźba klęczącego króla oddającego insygnia władzy wykonana została z białego marmuru. Część dolną pomnika, mającą formę sarkofagu z czarnego marmuru, wypełnia płaskorzeźba w brązie, przedstawiająca bitwę pod Beresteczkiem, w której Jan Kazimierz odniósł zwycięstwo nad oddziałami kozacko-tatarskimi.

Pomnik został uszkodzony w czasie rewolucji francuskiej, splądrowano też wówczas sarkofag z sercem. Znikły dwie figury jeńców-Turków, znajdujące się poniżej sarkofagu, anioły trzymające kotarę, a także plakieta z przedstawieniem bitwy pod Beresteczkiem. Sam nagrobek ocalał podobno dzięki interwencji francuskiego archeologa Alexandre’a Lenoira, który kazał go przenieść do Musée des monuments français, utworzonego w dawnym klasztorze augustianów i otwartego dla publiczności w 1795 r. Przekształceniu po rekonstrukcji w 1824 r. uległa też cała kaplica, w której pierwotnie znajdował się ponadto ołtarz św. Kazimierza z obrazem Daniela Schultza (1615-1683) z Gdańska (malarz podobno osobiście miał zawieźć obraz do Paryża ok. 1675 r.). W 1927 r. gruntowną restaurację zabytku przeprowadzono z inicjatywy Kazimierza Woźnickiego z Ambasady Polskiej w Paryżu. W latach 2010-2011 odbyła się kolejna konserwacja zabytku.

Pierwotny wygląd kompozycji pomnika utrwaliły rycina Jeana Marota z końca XVII w. oraz Nicolasa Pigné z 1724 r. W 1912 r. pomnik namalował polski artysta Konrad Krzyżanowski (obraz zaginiony).

Czas powstania:

1673-1675

Twórcy:

Gaspard Marsy (rzeźbiarz; Francja), Balthazard Marsy (rzeźbiarz; Francja), Jean Thiebaut (rzeźbiarz; Francja)

Bibliografia i archiwalia:

  • Barbara Stettner-Stefańska, Paryż po polsku, Warszawa 2001, s. 322-328.
  • Ferdynand Hoesick, Paryż, Warszawa bd., s. 191-203 [tamże m.in. tekst inskrypcji łacińskiej].
  • Jolanta Chrzanowska-Pieńkos ,Andrzej Pieńkos, „Nagrobek Jana Kazimierza”, „Spotkania z Zabytkami”, 1996, nr 7, s. 31-32.
  • Anna Sylwia Czyż, „O paryskim pomniku serca Jana Kazimierza. Recenzja książki Pawła Migasiewicza”, „Artifex Novus”, 2019, nr 3, s. 168-171.
  • Piotr Hapanowicz, „Grobowiec króla Jana Kazimierza”, „Spotkania z Zabytkami”, 2012, nr 7-8, s. 56-58.
  • Th. F. Hedin, „The Sculpture of G. and B. Marsy: art and patronage in the early reign of Louis XIX, with a catalogue raisonné”, University of Missouri 1983.
  • Paweł Migasiewicz, „Nagrobek serca króla Jana Kazimierza w kościele Saint-Germain-des-Prés w Paryżu”, Warszawa 2019.

Słowa kluczowe:

Publikacja:

16.07.2024

Ostatnia aktualizacja:

11.11.2024

Opracowanie:

prof. Andrzej Pieńkos

Aktualizacja tekstu:

  • Bartłomiej Gutowski.
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthazar Marsy, nagrobek serca króla Jana Kazimierza Wazy (fragment), 1673-1675, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthazar Marsy, nagrobek serca króla Jana Kazimierza Wazy, 1673-1675, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gasparda i Balthazar Marsy, Jean Thibaut, nagrobek serca króla Jana Kazimierza Wazy, 1673-1675, marmur, brąz, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthazar Marsy, nagrobek serca króla Jana Kazimierza Wazy (fragment), 1673-1675, marmur, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Jean Thibaut, fragment sarkofagu Jana Kazimierza Wazy z przedstawieniem bitwy pod Beresteczkiem, 1673-1675, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Tablica informacyjna o nagrobku serca króla Jana Kazimierza Wazy, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Jean Thibaut, fragment sarkofagu Jana Kazimierza Wazy z przedstawieniem bitwy pod Beresteczkiem, 1673-1675, kościół Saint-Germain-des-Prés, Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Gaspard i Balthasar Marsy, Jean Thiebaut, pomnik serca króla Jana Kazimierza Wazy , 1673-1675, marmury biały i czarny, częściowo złocone, piaskowiec, stiuk polichromowany, ołów patynowany, Paryż, kościół Saint-Germain-des-Près, fot. Andrzej Pieńkos, 2013
Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik serca króla Jana II Kazimierza Wazy w Paryżu Galeria obiektu +13
Wnętrze kościoła Saint-Germain-des-Prés, XI w., Paryż (Francja), fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, wszelkie prawa zastrzeżone

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz