Informacja o obiekcie:
Cmentarz z polskimi pomnikami nagrobnymi. Powstał w wyniku braku miejsc pochówków i przepełnienia cmentarza Łyczakowskiego oraz Stryjskiego pod koniec XIX w., a także po zamknięciu cmentarza Gródeckiego (wiele nagrobków z tych dwóch nekropolii zostało przeniesionych na cmentarz Janowski) Założony w 1883 r., zaczął funkcjonować w 1888 r. 

Cmentarz Janowski jest niedoceniany ze względu na skromniejszą formę w porównaniu do najpiękniejszego pod względem sztuki sepulkralnej cmentarza Łyczakowskiego, znajduje się tu jednak wiele ciekawych nagrobków od XIX-wiecznej klasycystycznej formy w stylu empire, przez konstruktywistyczną formę z detalami w ornamentyce art deco, aż po modernistyczny kształt grobów. Jest drugim pod względem wielkości zachowanym cmentarzem na terenie miasta po Łyczakowskim, ale w przeciwieństwie do niego, nadal czynnym cmentarzem komunalnym. Od XIX w. chowano na nim mniej zamożną część społeczeństwa, spoczywa tu jednak wiele zasłużonych dla miasta, jego kultury, edukacji i funkcjonowania postaci: urzędników, artystów, rzemieślników, drobnych kupców, lekarzy, nauczycieli, dyrektorów szkół, adwokatów, dziennikarzy, przedsiębiorców, księży. Pochowani są tu również powstańcy styczniowi, żołnierze polegli podczas wojen czy ukraińscy strzelcy siczowi. Jednymi z najznamienitszych obiektów są np. grobowce: rodziny Machanów autorstwa Antoniego Schimsera z figurą żałobnicy, rodziny Dzięgielowskich z płaskorzeźbą ,,Droga do wieczności” Teobalda Orkasiewicza, nagrobki z warsztatu Periera czy nagrobki z warsztatu Józefa Reitera, Aleksandra Króla, Władysława Korzewicza i Ludwika Tyrowicza. Wiele kwater grobowych wraz z cennymi nagrobkami pozostaje zupełnie zapomnianych ze względu na zarastanie przez drzewostan i krzewy. 

Zrealizowane prace: 

2019
Projekt polegał na przeprowadzeniu prac porządkowych, drobnych prac naprawczych oraz podstawowych prac konserwatorskich przy wybranych polskich grobach na cmentarzu Janowskim we Lwowie. 

2020
Od 25 do 28 sierpnia młodzież lwowska uczestniczyła w pracach porządkowych na cmentarzu. Według planu akcja porządkowania miała się odbyć w czerwcu, lecz z powodu ograniczeń w związku z pandemią koronawirusa w tym roku wiele planów zostało pokrzyżowanych. Zgłosiło się prawie 40 osób. Podzieleni zostali na cztery grupy, którymi opiekowali się profesjonalni konserwatorzy zabytków: Anna Kudzia, Magdalena Skarżyńska, Aleksander Melnyczuk i Artur Garmider. Obóz rozpoczęto szkoleniem z zakresu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ogólnych zasad konserwacji nagrobków.

W tegoroczny program została włączona inwentaryzacja i zabezpieczenie odnajdowanych na cmentarzu detali pochodzących z grobów – fotografii nagrobnych, płyt inskrypcyjnych czy metaloplastyki, które zostały zabezpieczone, w celu stworzenia w przyszłości ,,rzeczowego archiwum”/lapidarium.

Warto dodać, że dzięki pracy wolontariuszy, możliwe było odnalezienie cennych nagrobków, które następnie mogą być w przyszłości profesjonalnie odnawiane w ramach programu Ministra KDiN Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą.

2023
Pod koniec sierpnia br. (21-25.08.2023) odbyła się czwarta edycja obozu wolontariackiego pn. „Pamiętamy o historii”. Projekt polegał na przeprowadzeniu prac porządkowych przy wybranych polskich grobach na cmentarzu Janowskim we Lwowie.

Celem projektu było zaangażowanie nie tylko miejscowych Polaków, polskich rodzin, które poszukują swoich przodków na cmentarzu i chcą się zaangażować w ratowanie ich nagrobków, ale nie wiedzą w jaki sposób, lecz także mieszkańców Lwowa chcących włączyć się w zachowanie dziedzictwa cmentarza Janowskiego. Grupę wolontariuszy (50 osób) tworzyła młodzież w wieku 15–16 lat z dwóch lwowskich szkół z polskim językiem nauczania, wraz ze swoimi nauczycielami i miejscowymi Polakami zrzeszonymi w organizacjach społecznych.

W pierwszym dniu obozu wolontariusze uczestniczyli w szkoleniu, w ramach którego przedstawiono historię cmentarza Janowskiego i jego  znaczenie dla dziedzictwa kulturowego oraz ogólną charakterystykę nagrobków i ich typologię. Omówiono także stan zachowania nagrobków i przyczyny niszczenia. Wolontariusze poznali podstawowe zagadnienia inwentaryzatorskie, zasady opisywania nagrobków i ich profesjonalnego fotografowania na potrzeby prac konserwatorskich oraz zapoznali się z narzędziami wykorzystywanymi do poszczególnych prac przy nagrobkach. Wolontariusze otrzymali informatory zawierające wszystkie niezbędne informacje poruszone w trakcie szkolenia.

2024
Celem zadania było przeprowadzenie kolejnego etapu prac porządkowych przy wybranych kwaterach z polskimi grobami na cmentarzu Janowskim we Lwowie. Była to już piąta edycja obozu, który cieszy się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców Lwowa. W ramach obozu zostały zabezpieczone odnalezione na cmentarzu detale pochodzące z grobów - fotografie nagrobne, płyty inskrypcyjne czy metaloplastyka. Głównym celem obozu było zaangażowanie lwowskiej młodzieży z polskich liceów, która jako młode pokolenie będące kontynuatorem polskiej historii i polskich tradycji we Lwowie jest ważną grupą docelową edukowania, uświadamiania, ale i zarażania pasją związaną z ratowaniem zabytków. Te osoby w przyszłości, jako dojrzali mieszkańcy Lwowa, będą opiekować się polskim dziedzictwem narodowym. W projekcie wzięło udział 50 wolontariuszy.

Finansowanie: Program Instytutu Polonika „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat”  

Więcej o projekcie: https://polonika.pl/programy/programy-grantowe/programy-grantowe-instytutu/977519880

https://polonika.pl/programy/programy-grantowe/programy-grantowe-instytutu/pamietamy-o-kresach-oboz-wolontariacki-we

https://polonika.pl/programy/programy-grantowe/programy-grantowe-instytutu/lwow-cmentarz-janowski

• Fundacja Dziedzictwo Kresowe im. Orląt Lwowskich, realizacja w latach 2019-2024