W drugiej połowie lat 30. XX w. proces przemian przestrzeni miejskiej Wilna znacząco się  zdynamizował. W 1936 r. wojewodzie wileńskiemu został przedłożony czteroletni program inwestycyjny gminy miasta Wilna, który był de facto programem modernizacji miasta; jednym z jego punktów był długofalowy program budowy szkół powszechnych w każdej dzielnicy miasta. W ramach realizacji programu podjęto decyzję o budowie w 1937 r. budynku szkoły powszechnej w dzielnicy Nowy Świat. 

Historia budowy szkoły powszechnej przy ul. Beliny  

Projekt szkoły powszechnej przy ul. Beliny został złożony w sierpniu 1937 roku. Jego autorem był jeden z najbardziej cenionych architektów warszawskich prof. Romuald Gutt, który w tym samym roku objął kierownictwo nowo powstałej Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Wilnie. Na wybudowanie nowej szkoły miasto przeznaczyło plac przy ul. Beliny 22 na przedmieściu Lipówka, usytuowany w naturalnym, słabo zurbanizowanym, lesistym krajobrazie, o pofałdowanej powierzchni.  

Prace rozpoczęto jesienią 1937 r., pomocnikiem Gutta przy realizacji projektu był jeden z jego najbliższych współpracowników z Miejskiej Pracowni Urbanistycznej, absolwent Politechniki Warszawskiej, architekt Stanisław Bukowski, który nadzorował budowę. Roboty budowlane trwały przez cały 1938 r., jednak problemy finansowe spowodowały półroczne opóźnienie w wykańczaniu i wyposażaniu obiektu; przekazano go do użytku w sierpniu 1939 r. Placówka rozpoczęła swoją działalność we wrześniu 1939 r. jako Szkoła Powszechna nr 40 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. 

Architektura gmachu 

Szkoła powszechna na Lipówce należała do typu szkół bliźniaczych, z oddzielnymi korpusami dla klas męskich i żeńskich. Romuald Gutt zaprojektował gmach w układzie podkowiastym z krótkim łącznikiem pomiędzy dwoma wydłużonymi skrzydłami. W łączniku mieściła się na parterze sala gimnastyczna z pomieszczeniami towarzyszącymi (szatnie, natryski, dezynfekatornia), zaś na wyższych kondygnacjach mieściły się: gabinety lekarza i dentysty szkolnego oraz obszerne pomieszczenie auli. W elewacjach zastosowano zróżnicowane materiały: tynki, okładzinę ceramiczną oraz naturalny kamień, którym oblicowano d wie ślepe ściany szczytowe.  

Gmach przy ul. Beliny uważany był zasadnie – jeszcze w trakcie realizacji – za najbardziej nowoczesny budynek szkolny w Wilnie, przede wszystkim za sprawą nowych rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych. Budynek wzniesiono w konstrukcji żelbetowej, po raz pierwszy w Wilnie zastosowany został strop grzybkowy, wsparty na słupach z kielichowymi głowicami. Rezygnacja z form historycznych, dominujących dotychczas w architekturze szkół wileńskich, nie oznaczała przy tym purystycznej, uniwersalnej formy, typowej dla geometrycznego funkcjonalizmu. Przeciwnie –- trójkondygnacyjna bryła skomponowana horyzontalnie, została precyzyjnie wpisana w otaczający ją naturalny pejzaż porośniętego wysoką zielenią wzniesienia. Efekt ten wzmagały rzeźbiarskie, reliefowe płaszczyzny ścian licowanych kamieniem polnym. W elewacji północnej pomieszczenie auli zyskało widokowe otwarcie na krajobraz dzięki panoramicznemu, narożnemu oknu, zaś wejście w kondygnacji pierwszej – bezpośrednie połączenie ze zboczem poprzez żelbetowy mostek. Zespolenie modernistycznej architektury i natury, tak charakterystyczne dla twórczości Romualda Gutta, otwierało nowy rozdział w międzywojennej architekturze Wilna. 

Adres historyczny: ul. Beliny 22 

Adres współczesny: Liepkalnio g. 18