Towarzystwo Kredytowe miasta Wilna, Mojżesz Cholem (projekt, 1930), Izaak Smorgoński (nadbudowa, 1938), fot. Małgorzata Dolistowska, 2012
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Towarzystwo Kredytowe miasta Wilna
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001727-P/150053

Towarzystwo Kredytowe miasta Wilna

Identyfikator: POL-001727-P/150053

Towarzystwo Kredytowe miasta Wilna

Warianty nazwy:
Gmach Towarzystwa Kredytowego miasta Wilna

Towarzystwa Kredytowe Miejskie były instytucjami finansowymi udzielającymi kredytu hipotecznego pod zastaw nieruchomości miejskich; środki na działalność pozyskiwano poprzez emisję listów zastawnych. Przed 1918 r. Towarzystwa działały tylko w zaborze rosyjskim – najstarszym było Towarzystwo Kredytowe miasta Warszawy założone w 1870 r. Towarzystwo Kredytowe Miejskie miasta Wilna powstało w 1907 r., mieściło się  wówczas przy ul. Wileńskiej 7. W dwudziestoleciu międzywojennym Towarzystwo wznowiło swoją działalność pod nowym adresem: ul. Portowa 7. Po reaktywacji Towarzystwa prezesem zarządu został Bronisław Iżycki-Herman, wieloletni radny Wilna, działacz społeczny pochodzący z zasłużonej litewskiej rodziny kalwińskiej, prezes Konsystorza Ewangelicko-Reformowanego. W 1927 r. Bronisław Iżycki-Herman odznaczony został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitną  działalność  narodową i społeczną.  

Ponadto w skład Rady Nadzorczej Towarzystwa wchodzili: Michał Łukaszewicz, Jeremiasz Cholem, Bronisław Krzyżanowski i Józef Surowicz. W roku 1931 instytucja przeniosła się  do nowo wybudowanej siedziby własnej przy ul. Jagiellońskiej 14. 

Historia budowy i architektura gmachu 

Projekt nowej siedziby Towarzystwa Kredytowego miasta Wilna został zatwierdzony przez architekta miejskiego i uzyskał zezwolenie na budowę w marcu 1930 r. Autorem projektu był architekt Mojżesz Cholem. Dwukondygnacyjny gmach usytuowany w ciągłej zabudowie pierzei ul. Jagiellońskiej, odznaczał się okazałą fasadą na wysokim boniowanym cokole, z historyzującym wystrojem. Wnętrze mieściło reprezentacyjną, trójbiegową klatkę schodową i przestronną salę operacyjną na każdej kondygnacji. 

Obecną formę  gmach Towarzystwa Kredytowego miasta Wilna uzyskał w 1938 r. – architekt Izaak Smorgoński opracował wówczas projekt nadbudowy o dodatkową kondygnację. Z pierwotnego wystroju pozostał ślepy portyk z doryckimi pilastrami biegnącymi przez dwie kondygnacje, zwieńczony belkowaniem i wydatnym, kostkowym gzymsem. Zachowanie neoklasycznego portyku w zmodernizowanej elewacji, było spowodowane zapewne koniecznością zachowania wymogu reprezentacyjności, lecz stanowiło również świadectwo trwałości form historyzujących w międzywojennej architekturze Wilna.  

Adres historyczny: Jagiellońska 14 

Adres współczesny: Jogailos g.14 

Czas powstania:
1930, 1938
Twórcy:
Mojżesz Cholem (architekt; Wilno)(podgląd), Izaak Smorgoński (architekt; Wilno)(podgląd)
Bibliografia uzupełniająca:

Dolistowska M., „Miłe miasto” między tradycją a awangardą. Architektura Wilna w dwudziestoleciu międzywojennym. Zarys problematyki, [w:] Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. VIII, red. W. Walczak, K. Łopatecki, Białystok 2017.; 

Łoza S. (red.), Czy wiesz, kto to jest?,   Warszawa 1938.;  

Morawski W., Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, Warszawa 1998. 

Słowa kluczowe:
Opracowanie:
dr hab. Małgorzata Dolistowska
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz