Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. Paweł Mazur, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika, Modyfikowane: tak
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. Paweł Mazur, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. Paweł Mazur, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. Paweł Mazur, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. lat 30. XX w.
Licencja: domena publiczna, Źródło: ze zbiorów NAC, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie
Zespół domów mieszkalnych Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Na Bajkach 24–26–28–28a (obecnie Kijowska), arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. pocz. lat 30. XX w.
Źródło: ze zbiorów Aleksandra Korobowa
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002379-P/165998

Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie

Lwów | Ukraina | obwód lwowski | rejon lwowski
ukr. Lwiw (Львів)
Identyfikator: POL-002379-P/165998

Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie

Lwów | Ukraina | obwód lwowski | rejon lwowski
ukr. Lwiw (Львів)

Zakład Pensyjny dla Funkcjonariuszy, późniejszy Zakład Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych we Lwowie, był jedną z pierwszych instytucji, która po wojnie podjęła zakrojoną na szeroką skalę inicjatywę budowlaną z własnych funduszy. Miała ona zaradzić deficytowi mieszkaniowemu, stanowić bezpieczną lokatę kapitału i rodzaj świadczenia socjalnego instytucji wobec jej pracowników.

W drugiej połowie lat dwudziestych Zakład Pensyjny dla Funkcjonariuszy wybudował kilka zespołów mieszkaniowych w różnych miastach Polski. W Krakowie powstał potężny blok przy alei Słowackiego oraz słynny ekspresjonistyczny dom przy placu Inwalidów 6. Ponadto duży budynek na siedemdziesiąt osiem mieszkań w Białej i mniejszy w Bielsku. Wszystkie pozalwowskie realizacje ZPF projektował krakowski architekt Wacław Nowakowski (1888–1955), natomiast dwa duże obiekty we Lwowie - Witold Minkiewicz (1880–1961).

Pierwszy z nich to zespół przy ulicy Na Bajkach 24-26-28-28a (obecnie Kijowska), stylistycznie dalekie echo ekspresjonizmu. Popyt na mieszkania był ogromny, o czym świadczy to, że na czterdzieści dwa mieszkania oddane 1 października 1927 roku, do których prawo miały wyłącznie osoby zatrudnione w Zakładzie Pensyjnym, złożono pięćset siedemdziesiąt wniosków. Mieszkania były dwu-, trzy- i czteropokojowe (łącznie 161 pomieszczeń wraz z kuchniami); każdy budynek posiadał cztery pralnie i dwa mieszkania dla dozorców. Ze względu na ekonomikę i tempo budowy możliwe było znaczne obniżenie kosztu mieszkań. Jedynym, czego nie udało się zrealizować z powodu wzrostu cen materiałów budowlanych, był system centralnego ogrzewania.

Udało się natomiast wprowadzić inne nowatorskie rozwiązania - jednym z nich była rezygnacja z zamkniętego planu i będących jego efektem ciemnych, wilgotnych podwórek-studni, na które zwykle wychodziły zarówno okna kuchni, jak i niektórych pokojów. Środkowy budynek w zespole został cofnięty względem obowiązującej linii zabudowy, co pozwoliło na wzniesienie dodatkowego piętra. W budynkach bocznych natomiast ostatnia kondygnacja jest przykryta mansardowym dachem. Umożliwiło to działanie zgodne z przepisami prawa budowlanego i utrzymanie norm zabudowy, zgodnie z którymi nowy budynek nie mógł przewyższać budynków z nim sąsiadujących.

Niemal natychmiast po domach przy ulicy Na Bajkach Minkiewicz zaprojektował drugi, większy i bardziej nowoczesny zespół mieszkaniowy przy ulicy Stryjskiej 36-42: żelbetowy, o kwadratowych oknach, gładkich, białych ścianach i tarasowych dachach. W związku z zamiłowaniem Minkiewicza do form monumentalnych i klasycyzujących nie była to budowla w pełni purystyczna - o ile piętra zapowiadają „klasyczny” funkcjonalizm lat trzydziestych, o tyle w przyziemiu pojawiła się bogata fakturowo i kolorystycznie dekoracja z cegły klinkierowej, nawiązująca do krakowskiej ekspresjonistycznej realizacji ZPF przy placu Inwalidów 6, autorstwa Wacława Nowakowskiego.

Zespół przy Stryjskiej liczył osiemdziesiąt sześć mieszkań ulokowanych w trzech blokach: w sześciokondygnacyjnej części środkowej i w dwóch pięciokondygnacyjnych skrzydłach bocznych.

Razem tworzą one głęboki cour d’honneur z poprzecznymi przejazdami. W związku z usytuowaniem na zboczu wzgórza naprzeciw parku Stryjskiego przewidziano dużą liczbę loggii i balkonów. W jednym z takich mieszkań na parterze urodził się i mieszkał przez pierwsze dziesięć lat życia późniejszy opozycjonista Jacek Kuroń.

Czas powstania:

1926-1928

Twórcy:

Witold Minkiewicz (architekt; Lwów)(podgląd)

Publikacja:

26.11.2024

Ostatnia aktualizacja:

20.01.2025

Opracowanie:

Żaneta Komar
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Galeria obiektu +5
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. Paweł Mazur, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Galeria obiektu +5
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. Paweł Mazur, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Galeria obiektu +5
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. Paweł Mazur, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Galeria obiektu +5
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. Paweł Mazur, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Galeria obiektu +5
Domy mieszkalne Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Stryjskiej 36–42 arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. lat 30. XX w.
Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Fotografia przedstawiająca Zespoły mieszkaniowe Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy we Lwowie Galeria obiektu +5
Zespół domów mieszkalnych Zakładu Pensyjnego dla Funkcjonariuszy przy ulicy Na Bajkach 24–26–28–28a (obecnie Kijowska), arch. Witold Minkiewicz, 1926–1928, fot. pocz. lat 30. XX w.

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz