Jeden turniej, dwa mistrzostwa, a potem Katyń. Zygfryd Wende był jednym z wielu sportowców, których życie przerwała wojna. Jest też pięściarzem, który na stałe zapisał się w historii dyscypliny. Silny, ambitny, lubił pracę z dziećmi.

Warszawa, początek grudnia 1925 r. W drugich mistrzostwach Polski w boksie padają ostatnie ciosy w kategorii lekkiej. Chwilę później Ślązak Zygfryd Wende zostaje mistrzem kraju, pokonując w finałowej walce, na punkty, Mieczysława Ciężkiego z poznańskiej Warty. W jego obozie radość jest spora. To duży sukces. Ale ambicje Wendego sięgają dalej…

Ówczesne przepisy zezwalają pięściarzom na wyzwanie do pojedynku mistrza z wyższej kategorii. Zygfryd postanawia rzucić rękawicę poznaniakowi, Janowi Arskiemu. Ten przystaje na propozycję. Stawką jest tytuł w wadze półśredniej.

„Mecz o tytuł mistrza wagi półśredniej z wyzwania Wendego. I trudno określić, po czyjej stronie była przewaga i komu przypadło zwycięstwo w razie normalnego ukończenia walki. Z powodu niedozwolonego uderzenia i poprzednich ostrzeżeń sędzia dyskwalifikuje Arskiego. Wobec tego Wende zdobywa, obok uprzednio zdobytego mistrzostwa wagi lekkiej, mistrzostwo wagi półśredniej. Przedstawiciel Warty składa protest i opuszcza stolik sędziowski” - relacjonuje później „Przegląd Sportowy” (pisownia oryginalna).

Werdykt z ringu utrzymano. Dyskwalifikacja pięściarza Warty Poznań sprawiła, że Wende zdobył drugi tytuł mistrzowski w jednym turnieju. Przypadek ten nie powtórzy się już nigdy w historii polskiego bosku, a przepis o wyzywaniu zawodnika wyższej kategorii już rok później zostanie usunięty. Tyle że Zygfryd w dziejach rodzimego pięściarstwa zapisze się z jeszcze jednego powodu.

W maju 1925 r. zawodnik wyjeżdża na mistrzostwa Europy. W Sztokholmie jest pierwszym w historii i jedynym wtedy Polakiem, który bierze udział w kontynentalnych zmaganiach. Szybko jednak odpada z rywalizacji. Ale plamy nie zostawia.

„Oznaką poprawy naszej klasy pięściarskiej może być honorowy wynik tegoż Wendego - przegrana na punkty z mistrzem Anglji Vine’yem w Sztokholmie, podczas gdy nasi olimpijczycy w Paryżu bądź padali znockout‘owani bądź co gorsze przegrywali przez dyskwalifikację niedalej 1-2 rundy” - ocenił redaktor tygodnika „Stadjon” (pisownia oryginalna).

W jednym tylko rok stał się Zygfryd Wende postacią historyczną, przynajmniej ze sportowego punktu widzenia. W 1943 r. znów zapisał się na kartach. Tym razem, jako ofiara zbrodni katyńskiej.

Mistrz z Górnego Śląska
Urodził się pierwszego dnia roku 1903 r. w Roździeniu, dziś dzielnicy Katowic. Dzieciństwo miał dobre. Mama Luiza pracowała jako hafciarka i koronkarka. Tata, Emil, był zatrudniony na stanowisku sztygara w kopalni „Ferdynand”. Rodzinie powodziło się dobrze, ale rodzice nie widzieli syna w górnictwie, dlatego tuż po ukończeniu szkoły podstawowej wysłali go na nauki do piekarzy.

Na początku lat 20. Wende wyjechał do Wrocławia na praktyki czeladnicze. Tam poznał boks. Sport ten tak bardzo przypadł mu do gustu, że rozpoczął regularne treningi. Miał doń smykałkę. W 1921 i 1922 r. zdobył nawet mistrzostwo południowo-wschodnich Niemiec. Rok później wrócił jednak na Górny Śląsk i zapukał do drzwi klubu KS Lechia 06 Mysłowice. Zaproponował działaczom, że w zamian za pracę w zakładzie, będzie walczył w barwach tego klubu. Umowę dopięto… i przyszły pierwsze sukcesy. Najpierw lokalne - dwa mistrzostwa Śląska (1923 i 1924).

W 1925 r. Zygfryd dostał powołanie do wojska. Zameldował się w Łucku, ale bokserska przeszłość i duże sportowe umiejętności sprawiły, że przeniesiono go do stolicy, do klubu Cestes Warszawa. W tym czasie na łamach „Polonii”, ukazywały się jego listy publikowane, w których pacyfikował nastroje środowiska młodzieży śląskiej uciekającej przed poborem na teren republiki weimarskiej. Po odbyciu służby wojskowej znów wrócił w rodzinne strony i przywdział barwy KS 09 Mysłowice. W 1927 r. wywalczył kolejny tytuł mistrza kraju.

Stamm mu nie straszny
Życie pięściarza wywróciło się do góry nogami w 1929 r. Wybuch kryzysu gospodarczego sprawił, że stracił pracę. Wstąpił do policji, a nowe obowiązki mocno wpłynęły na systematyczność treningową. Rok później postanowił zawiesić rękawice na kołku. Poszedł w trenerkę. Został pierwszym Ślązakiem, który ukończył kurs trenerski w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie. Został szkoleniowcem w sekcji bokserskiej Policyjnego Klubu Sportowego Katowice. Był działaczem. Sportową pasję starał się przekazywać najmłodszym, choćby w stowarzyszeniu „Rodzina Policyjna”, gdzie prowadził treningi pływackie dla dzieci. Ożenił się. Jego wybranką została Maria Długajczyk, córka właściciela restauracji przy placu Miarki.

Wende był pięściarzem silnym. Aleksander Reksza, legendarny dziennikarz sportowy, tak o nim pisał:

„Reprezentował on tak zwaną śląska szkołę boksu zasadzającą się na skuteczności, a pozbawioną finezji technicznej. Był to chłopak krępy o spadzistych ramionach, parł do walki z bliska, zadawał ciosy seriami, najczęściej sierpowe i zamachowe. Bił silnie, zabawnie postękując przy uderzeniach”.

Między linami stoczył 150 walk, z czego 131 wygrał, 8 zremisował i 11 przegrał. Co ciekawe, jego przeciwnikiem - i to dwukrotnie - był twórca potęgi polskiego boksu, Felis Stamm. Zygfryd najpierw z nim zremisował, a później zwyciężył.

Ofiara katyńska
Gdy wybuchła II wojna światowa Zygfryd Wende, jako przodownik Policji Śląskiej, otrzymał rozkaz ewakuacji na wschód. Najprawdopodobniej, dzięki zdobytym wcześniej kontaktom, znalazł się w Łucku. Według innych źródeł - przebywał w Tarnopolu. Nie wiadomo, gdzie został aresztowany przez sowietów. Wiadomo za to, że jako funkcjonariusz policji, nie miał większych szans na przeżycie.

Osadzono go w obozie w Ostaszkowie. Następnie został wywieziony do Kalinina (dzisiejszy Twer). Tam go zamordowano. Zwłoki śląskiego pięściarza wywieziono do Miednoje i wrzucono do specjalnie przygotowanego dołu.

Nie zapomniano o nim, choć w latach PRL nie można było pisać o miejscu i okolicznościach jego śmierci. Rada Miasta Katowice uchwałą nr XVIII/372/12 z 25 stycznia 2012 r. nadała drodze bocznej od ul. Lwowskiej nazwę „ulica Zygfryda Wende”. Tak uczczono pięściarza, który już na zawsze pozostanie pierwszym polskim uczestnikiem mistrzostw Europy…