Jeden turniej, dwa mistrzostwa, a potem Katyń. Zygfryd Wende był jednym z wielu sportowców, których życie przerwała wojna. Jest też pięściarzem, który na stałe zapisał się w historii dyscypliny. Silny, ambitny, lubił pracę z dziećmi.

Warszawa, początek grudnia 1925 r. W drugich mistrzostwach Polski w boksie padają ostatnie ciosy w kategorii lekkiej. Chwilę później Ślązak Zygfryd Wende zostaje mistrzem kraju, pokonując w finałowej walce, na punkty, Mieczysława Ciężkiego z poznańskiej Warty. W jego obozie radość jest spora. To duży sukces. Ale ambicje Wendego sięgają dalej…

Ówczesne przepisy zezwalały pięściarzom na wyzwanie do pojedynku mistrza z wyższej kategorii. Zygfryd postanowił rzucić rękawicę poznaniakowi, Janowi Arskiemu. Ten przystał na propozycję. Stawką był tytuł w wadze półśredniej.

„Mecz o tytuł mistrza wagi półśredniej z wyzwania Wendego. I trudno określić, po czyjej stronie była przewaga i komu przypadłoby zwycięstwo w razie normalnego ukończenia walki. Z powodu niedozwolonego uderzenia i poprzednich ostrzeżeń sędzia dyskwalifikuje Arskiego. Wobec tego Wende zdobywa, obok uprzednio zdobytego mistrzostwa wagi lekkiej, mistrzostwo wagi półśredniej. Przedstawiciel Warty składa protest i opuszcza stolik sędziowski” - relacjonował później „Przegląd Sportowy” (pisownia oryginalna).

Werdykt z ringu utrzymano. Dyskwalifikacja pięściarza Warty Poznań sprawiła, że Wende zdobył drugi tytuł mistrzowski w jednym turnieju. Przypadek taki nie powtórzył się już nigdy w historii polskiego bosku, a przepis o wyzywaniu zawodnika wyższej kategorii już rok później został cofnięty. Tyle że Zygfryd w dziejach rodzimego pięściarstwa miał zapisać się z jeszcze jednego powodu.

W maju 1925 r. zawodnik wyjechał na mistrzostwa Europy. W Sztokholmie był pierwszym w historii i jedynym wtedy Polakiem, który wziął udział w kontynentalnych zmaganiach. Szybko jednak odpadł z rywalizacji. Ale złego wrażenia nie zostawił.

„Oznaką poprawy naszej klasy pięściarskiej może być honorowy wynik tegoż Wendego - przegrana na punkty z mistrzem Anglji Vine’yem w Sztokholmie, podczas gdy nasi olimpijczycy w Paryżu bądź padali znockout‘owani bądź co gorsze przegrywali przez dyskwalifikację niedalej 1-2 rundy” - ocenił redaktor tygodnika „Stadjon” (pisownia oryginalna).

W jednym tylko roku stał się więc Zygfryd Wende postacią historyczną, przynajmniej ze sportowego punktu widzenia. W 1943 r. znów zapisał się na kartach historii. Tym razem, jako ofiara zbrodni katyńskiej.

Mistrz z Górnego Śląska
Urodził się pierwszego dnia 1903 r. w Roździeniu, dziś dzielnicy Katowic. Dzieciństwo miał dobre. Matka Luiza pracowała jako hafciarka i koronkarka. Ojciec, Emil, był zatrudniony na stanowisku sztygara w kopalni „Ferdynand”. Rodzinie powodziło się dobrze, ale rodzice nie widzieli syna w górnictwie, dlatego tuż po ukończeniu przez niego szkoły podstawowej wysłali go na nauki do piekarzy.

Na początku lat 20. Wende wyjechał do Wrocławia na praktyki czeladnicze. Tam poznał boks. Sport ten tak bardzo przypadł mu do gustu, że rozpoczął regularne treningi. Miał do niego smykałkę. W 1921 i 1922 r. zdobył nawet mistrzostwo południowo-wschodnich Niemiec. Rok później wrócił jednak na Górny Śląsk i zapukał do drzwi klubu sportowego Lechia 06 Mysłowice. Zaproponował działaczom, że w zamian za pracę w zakładzie będzie walczył w barwach tego klubu. Umowę zawarto… i przyszły pierwsze sukcesy. Najpierw lokalne - dwa mistrzostwa Śląska (1923 i 1924).

W 1925 r. Zygfryd dostał powołanie do wojska. Zameldował się w Łucku, ale bokserska przeszłość i duże sportowe umiejętności sprawiły, że przeniesiono go do stolicy, do klubu Cestes Warszawa. W tym czasie na łamach „Polonii” ukazywały się jego listy, w których pacyfikował nastroje środowiska młodzieży śląskiej uciekającej przed poborem na teren republiki weimarskiej. Po odbyciu służby wojskowej znów wrócił w rodzinne strony i przywdział barwy KS 09 Mysłowice. W 1927 r. wywalczył kolejny tytuł mistrza kraju.

Stamm mu nie straszny
Życie pięściarza wywróciło się do góry nogami w 1929 r. Wybuch kryzysu gospodarczego sprawił, że stracił pracę. Wstąpił do policji, a nowe obowiązki mocno wpłynęły na systematyczność treningową. Rok później postanowił zawiesić rękawice na kołku i zajął się tranowanem zawodników. Był pierwszym Ślązakiem, który ukończył kurs trenerski w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie. Został szkoleniowcem w sekcji bokserskiej Policyjnego Klubu Sportowego Katowice. Był także działaczem. Sportową pasję starał się przekazywać najmłodszym, choćby w stowarzyszeniu „Rodzina Policyjna”, gdzie prowadził treningi pływackie dla dzieci. Ożenił się, a jego wybranką była Maria Długajczyk, córka właściciela restauracji przy placu Miarki.

Wende był pięściarzem silnym. Aleksander Reksza, legendarny dziennikarz sportowy, tak o nim pisał:

„Reprezentował on tak zwaną śląską szkołę boksu zasadzającą się na skuteczności, a pozbawioną finezji technicznej. Był to chłopak krępy o spadzistych ramionach, parł do walki z bliska, zadawał ciosy seriami, najczęściej sierpowe i zamachowe. Bił silnie, zabawnie postękując przy uderzeniach”.

Między linami stoczył 150 walk, z czego 131 wygrał, 8 zremisował, a 11 przegrał. Co ciekawe, jego przeciwnikiem - i to dwukrotnie - był twórca potęgi polskiego boksu Feliks Stamm. Zygfryd najpierw z nim zremisował, a później zwyciężył.

Ofiara katyńska
Gdy wybuchła II wojna światowa, Zygfryd Wende, jako przodownik Policji Województwa Śląskiego, otrzymał rozkaz ewakuacji na wschód. Najprawdopodobniej dzięki zdobytym wcześniej kontaktom znalazł się w Łucku. Według innych źródeł przebywał w Tarnopolu. Nie wiadomo, gdzie został aresztowany przez Sowietów. Jako funkcjonariusz policji nie miał większych szans na przeżycie. Osadzono go w obozie w Ostaszkowie, a następnie wywieziono do Kalinina (dzisiejszy Twer) i tam zamordowano. Zwłoki śląskiego pięściarza przetransportowano do Miednoje i wrzucono do specjalnie przygotowanego dołu.

Nie zapomniano o nim, choć w latach PRL nie można było pisać o miejscu i okolicznościach jego śmierci. Rada Miasta Katowice uchwałą nr XVIII/372/12 z 25 stycznia 2012 r. nadała drodze bocznej od ul. Lwowskiej nazwę „ulica Zygfryda Wende”. Tak uczczono pięściarza, pierwszego polskiego uczestnika mistrzostw Europy…