Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Kaplica cmentarna na cmentarzu ewangelickim w Karwinie, fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, domena publiczna
Licencja: , Źródło: Repozytorium Instytutu Polonika
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Widok kaplicy cmentarnej z 21 lipca 1973 (uroczystości 70-lecia cmentarza), fot. 1973, domena publiczna
Licencja:
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Cmentarz ewangelicki w Karwinie Meksyku, fot. 2022, domena publiczna
Licencja: , Źródło: Fundacja Akcja Kultura
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Cmentarz ewangelicki w Karwinie Meksyku, fot. 2022, domena publiczna
Licencja: , Źródło: Fundacja Akcja Kultura
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Fragment dokumentu z zebrania założycielskiego Ewangelickiej Gminy Cmentarnej w Karwinie z 1902 roku, domena publiczna
Licencja:
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Cmentarz ewangelicki w Karwinie Meksyku, fot. Bartłomiej Gutowski, 2022, domena publiczna
Licencja: , Źródło: Fundacja Akcja Kultura
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Cmentarz ewangelicki w Karwinie (dzielnica Doły), fot. 2022, domena publiczna
Licencja:
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Cmentarz ewangelicki w Karwinie (dzielnica Doły), fot. 2022, domena publiczna
Licencja:
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Cmentarz ewangelicki w Karwinie (dzielnica Doły), fot. 2022, domena publiczna
Licencja:
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
Cmentarz ewangelicki w Karwinie (dzielnica Doły), fot. 2022, domena publiczna
Licencja:
Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: CM-000167-P/74434

Cmentarz ewangelicki w Karwinie

Identyfikator: CM-000167-P/74434

Cmentarz ewangelicki w Karwinie

ČESKÁ VERZE TEXTU

 

Cmentarz położony jest w Karwinie w dzielnicy Doły (określanej również jako Kopalnie), która w wyniku szkód górniczych jest obecnie niemal całkowicie opustoszała. Znajdował się w pobliżu kolonii Karwina Meksyk oraz Karwina Nowy Jork. Położony jest na płaskim terenie. Układ alejek jest regularny. Nagrobki usytuowane są równolegle do alejek, w środku kwater układ pomników uległ częściowemu zatarciu. Kaplica o neogotyckich formach umieszczona na środkowej osi cmentarza. Porównanie stany cmentarza ze zdjęciami lotniczymi z lat 60. wskazuje, że niemal wszystkie nagrobki zostały zachowane, jednak w większości w formie destruktów lub są to obiekty silnie zniszczone. W trakcie prac dokumentacyjnych udało się odnaleźć ponad 500 miejsc pochówku, z czego nieco na ponad 1/5 zachowały się napisy. W większości w języku polskim oraz czeskim oraz pojedyncze w języku niemieckim. Na cmentarzu zachowały się pomniki górników, którzy zginęli w górniczych w 1917 roku (Wiktora Szurmana oraz Karola Suchanka)i w 1924 roku (Adolfa Badury, Karola Dziadka i Henryka Tyrlika) oraz Pawła Milereskiego ofiary wypadku z  1912 roku. Niemal wszystkie pomniki poprzedzone są płytami lub opaskami. Elementy pionowe to przede wszystkim stele rzadziej krzyże na cokole oraz pojedyncze aedicule. Większość pomników o zmodernizowanych formach. Na pojedynczych zachowane fotografie na porcelanie. Wykonane są w większość z betonu / żelbetonu lub lastryko. Elementy pionowe wykonane są również z piaskowca, ze śląskich marmurów (zazwyczaj tablice lub detale pojedyncze jak  Anny i Adolfa Lange czy rodziny Witoszków są w całości marmurowe) oraz granitu.

Plan cmentarza (rys. Bartłomiej Gutowski, 2022)

 

ČESKÁ VERZE TEXTU

 

Hřbitov se nachází v Karviné v části Doly (označované také jako Kopalnie), která je dnes v důsledku důlních škod téměř zcela opuštěná. Ležel v blízkosti bývalých kolonií Karviná Mexiko a Karviná New York. Hřbitov je situován na rovném terénu. Rozložení uliček je pravidelné. Náhrobky jsou umístěny rovnoběžně s uličkami, uprostřed parcel je jejich rozmístění částečně setřeno. Kaple novogotické formy se nachází na centrální ose hřbitova. Porovnání stavu hřbitova s leteckými snímky ze 60. let ukazuje, že téměř všechny náhrobky se dochovaly, ale většinou v podobě destrukcí nebo se jedná o silně poškozené objekty. V průběhu dokumentačních prací bylo nalezeno více než 500 hrobových míst, z nichž se na více než pětině dochovaly nápisy. Většinou v polštině a češtině a několik v němčině. Na hřbitově jsou zachovány pomníky horníků, kteří zahynuli při důlních neštěstích v roce 1917 (Wiktora Szurmana a Karola Suchánka) a v roce 1924 (Adolfa Badury, Karola Dziadka a Henryka Tyrlika), a Pawła Milereského, oběti neštěstí v roce 1912. Téměř všechny hroby jsou opatřeny deskami nebo pásy. Vertikální části tvoří především stély, méně často kříže na soklu či edikuly. Většina památek s modernizovanými formami. Na několika náhrobcích dochované porcelánové fotografie zesnulých. Materiálově převažuje beton, železobeton a terrazzo. Vertikální prvky jsou také z pískovce, slezského mramoru (obvykle jsou desky nebo jednotlivé detaily, jako například pamětní desky Anny a Adolfa Lange nebo rodiny Witoszkových, celé z mramoru) a žuly.

 

1902 - schůze výboru pro založení hřbitova
1903 - vysvěcení (19. července) evangelického (luteránského) hřbitova na pozemku zakoupeném od Ewy a Józefa Karinových. Józef Karina (1850-1934) byl kurátorem orlovského kostela
1906 - stavba hřbitovní kaple, jejímž autorem byl stavitel Hugo Königsberg, vybavena byla dvěma zvony z bělské zvonařské dílny Schwalbe. Zvony byly v roce 1983 přemístěny do dřevěné zvonice umístěné u kostela v Karviné. 
1923 - rozšíření hřbitova (nová část byla vysvěcena 23. července)
cca v polovině roku 1970 byl hřbitov uzavřen, část pozůstalých tehdy provedla exhumace
cca 2014 - zřícení střechy kaple
od října 2017 úklidové práce na hřbitově 
od roku 2021 úklidové práce provádí spolek Olza Pro
v roce 2022 prováděla úklidové práce na hřbitově nadace Swietlik a nadace Volens ve spolupráci se spolkem Olza Pro. Byly spolufinancovány Institutem Polonika z dobrovolnického programu (Wolontariat).
      

Czas powstania:

1903

Powierzchnia:

ok. 0,6 ha

Historia:

1902 - zebranie powołujące komitet założycielski cmentarza
1903 - poświęcenie (19 lipca) cmentarza ewangelickiego (luterańskiego) na gruntach kupionych od Ewy i Józefa Karinów. Józef Karina (1850-1934) był kuratorem orłowskiego zboru
1906 - wzniesienie kaplicy cmentarnej zaprojektowanej przez budowniczego Hugo Königsberga i wyposażenie jej dwa dzwony pochodzące z bielskiej firmy Schwalbe. Dzwony zostały w 1983 roku przeniesione do drewnianej dzwonnicy znajdującej się przy zborze w Karwinie. 
1923 - rozbudowa cmentarza (nowa część poświęcona została 23 lipca)
około połowy 1970 roku nastąpiło zamknięcie cmentarza, część osób zdecydowała się wówczas na ekshumacje
ok. 2014 - zawalenie dachu kaplicy
od października 2017 r. prowadzenie prac porządkowych na cmentarzu 
od 2021 prace porządkowe prowadzi Stowarzyszenie Olza Pro
w roku 2022 Fundacja Świetlik oraz Fundacja Volens we współpracy ze Stowarzyszeniem Olza Pro prowadziły prace porządkowe na cmentarzu. Były one dofinansowane przez Instytut Polonika z programu Wolontariat

Słowa kluczowe:

Data wykonania dokumentacji:

2022

Publikacja:

01.08.2022

Ostatnia aktualizacja:

18.10.2025

Karta założona przez:

Bartłomiej Gutowski

Opracowanie / zatwierdzenie:

Bartłomiej Gutowski
rozwiń
Ilustracja i zdjęcia cmentarza ewangelickiego w Karwinie. Zawiera rysunek kaplicy, zdjęcie kaplicy w złym stanie, zdjęcie historyczne i nagrobek z inskrypcjami. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Kaplica neogotycka z czerwoną ceglaną fasadą i drewnianą dzwonnicą na cmentarzu ewangelickim w Karwinie, otoczona drzewami i nagrobkami. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Kaplica cmentarna na cmentarzu ewangelickim w Karwinie, fot. Norbert Piwowarczyk, 2023, domena publiczna
Kaplica neogotycka na cmentarzu ewangelickim w Karwinie z wieżą zakończoną krzyżem. Przed wejściem zgromadzona jest grupa ludzi. Kaplicę otaczają drzewa. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Widok kaplicy cmentarnej z 21 lipca 1973 (uroczystości 70-lecia cmentarza), fot. 1973, domena publiczna
Zniszczony kamienny nagrobek z wyrytym tekstem, otoczony świecami i kwiatami, na trawiastej części cmentarza ewangelickiego w Karwinie. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Cmentarz ewangelicki w Karwinie Meksyku, fot. 2022, domena publiczna
Zarośnięty cmentarz w Karwinie z nagrobkami i tablicą. Drzewa i trawa otaczają teren. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Cmentarz ewangelicki w Karwinie Meksyku, fot. 2022, domena publiczna
Rękopis z 1902 roku opisujący założenie cmentarza ewangelickiego w Karwinie. Tekst w języku polskim, wspomina kluczowe postacie jak Józef Karina i komitet założycielski. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Fragment dokumentu z zebrania założycielskiego Ewangelickiej Gminy Cmentarnej w Karwinie z 1902 roku, domena publiczna
Zarośnięty cmentarz w Karwinie z częściowo zrujnowaną kaplicą neogotycką w tle. Nagrobki rozrzucone po trawiastej powierzchni, niektóre stojące, inne leżące. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Cmentarz ewangelicki w Karwinie Meksyku, fot. Bartłomiej Gutowski, 2022, domena publiczna
Nagrobki na zarośniętym cmentarzu w Karwinie, otoczone drzewami. Niektóre kamienie stoją prosto, inne są pochylone. Wśród nagrobków widoczny jest krzyż. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Cmentarz ewangelicki w Karwinie (dzielnica Doły), fot. 2022, domena publiczna
Nagrobki na zarośniętym cmentarzu ewangelickim w Karwinie, otoczone drzewami. Niektóre kamienie są pochylone, na jednym z pomników widoczny jest krzyż. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Cmentarz ewangelicki w Karwinie (dzielnica Doły), fot. 2022, domena publiczna
Ruiny neogotyckiej kaplicy i nagrobki na cmentarzu ewangelickim w Karwinie, otoczone drzewami i zarośnięte trawą. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Cmentarz ewangelicki w Karwinie (dzielnica Doły), fot. 2022, domena publiczna
Cmentarz ewangelicki w Karwinie z nagrobkami wśród drzew i trawy, z mieszanką światła i cieni. Fotografia przedstawiająca Cmentarz ewangelicki w Karwinie Galeria obiektu +10
Cmentarz ewangelicki w Karwinie (dzielnica Doły), fot. 2022, domena publiczna

Lista obiektów na cmentarzu

118
Pokaż na stronie:

Załączniki

1
  • Plan cmentarza w Karwinie Dołach Zobacz

Projekty powiązane

2
  • Kaplica cmentarna na cmentarzu ewangelickim w Karwinie
    Dokumentacja czeskich cmentarzy 2024 Zobacz
  • Kaplica cmentarna na cmentarzu ewangelickim w Karwinie
    Polskie ślady w Czechach Zobacz