Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000599-P/82581

Cmentarz w Sokalu

Sokal | Ukraina | obwód lwowski | rejon czerwonogrodzki
ukr. Sokalʹ (Сокаль)
Identyfikator: dok-000599-P/82581

Cmentarz w Sokalu

Sokal | Ukraina | obwód lwowski | rejon czerwonogrodzki
ukr. Sokalʹ (Сокаль)
Położony we wschodniej części miasta cmentarz został założony prawdopodobnie w 1 połowie XIX wieku, co można wywnioskować z dat na zachowanych nagrobkach. Najstarsze z nich znajdują się w najbardziej zaniedbanej części zachodniej: pomnik w kształcie piramidy na grobie Franciszki Paiączkowskiej (zm. 1863); kamienny pomnik zwieńczony niskim krzyżem na grobie Antoniego Mussila (zm. 1870) oraz dwa uszkodzone nagrobki bezimienne – jeden z rzeźbą anioła (bez głowy) obejmującego wazon opleciony girlandą, drugi w kształcie pomnika dekorowanego antykizującymi płaskorzeźbami i zwieńczonego ułamaną kolumną. Pozostałe nagrobki są w większości potłuczone i pokryte wysoką trawą.

Dawniej była to rozległa nekropolia z wieloma wartościowymi pomnikami. Obecnie jest nieczynna. Część cmentarza została zlikwidowana po wojnie, w związku z budową osiedla mieszkaniowego w sąsiedztwie. Hauser przypuszcza, że w związku z dalsza rozbudową miasta i obecności w pobliżu dworca autobusowego może zniknąć pozostała część cmentarza. W 1998 roku zastał tam kilkadziesiąt nagrobków. Na cmentarzu przeważają inskrypcje w języku polskim, co stwarza dodatkowe niebezpieczeństwo likwidacji.

Najciekawsze pomniki znajdują się w zachodniej części, około 300 metrów od rynku.

Największym obiektem jest neogotycka grobowiec Turbińskich w kształcie kaplicy z 1923 roku. Jest ona opilastrowana w narożach oraz zwieńczona fryzem arkadowym i dachem dwuspadowym. Według sygnatury wykonał ją L. Olszewski. W jej pobliżu znajduje się okazały grobowiec Tomasza (zm. 1925) i Ahapji z Godowskich (z. 1933) Zołczyńskich herbu Leliwa; grobowiec aptekarza i wieloletniego burmistrza Sokala Eugeniusza Minkowicza Wysoczańskiego (zm. 1913); ks. proboszcza Michała Barona Lewartowskiego (zm. 1930) w formie dwustopniowego pomnika z kamiennym krzyżem.

Hauser wymienia też znajdujące się w lepiej zachowanej części wschodniej: obelisk z czarnego marmuru na grobie doktora Gwidona Wyspiańskiego (zm. 1897); obelisk z różowego kamienia z dwiema kanelowanymi kolumnami na grobie Pohlerów; skałki zwieńczone rzeźbą dziecka pod krzyżem na grobie Wandusi Bieleckiej czy obelisk zwieńczony figurą Matki Bożej z Dzieciątkiem na grobie Maryi Prokopowicz (zm. 1902).

Dla cmentarza wykonana została dokumentacja fotograficzna (przechowywana w MKiDN). Informacje o cmentarzu opublikowane (patrz bibliografia).

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Hauser Zbigniew, „Podróże po cmentarzach Ukrainy”, t. III, „Dawna Małopolska Wschodnia. Województwo lwowskie (część wschodnia)", Kraków 2007, s. 243, 248.

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski, Wiktoria Grabowska
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz