W tekście wspomniany jest krzemieniecki grobowiec, w którym złożono ciała Aleksandry z Dómanowskich oraz Teodora Januszeskiego, a także Salomei Becu, matki Juliusza Słowackiego. Opisane są dokładnie i zacytowane poszczególne napisy nagrobne. Tekst jest opatrzony także rycinami i fotografią grobowca rodzinnego Januszewskich (Źródło: „Ziemia. Tygodnik Krajoznawczy Ilustrowany” Warszawa 1926, nr 9, s. 2-3, za: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa).

Uwspółcześniony odczyt tekstu.

Grobowiec matki Słowackiego.

Ktokolwiek przybędzie do Krzemieńca, czy to zagnany przez los, czy też pragnąc zapoznać się z pamiątkami tego miasta, nie omieszka pomodlić się na grobie Tej, która wydała na świat twórcę „Króla-Ducha”. Na cmentarzu Tunickim, w cieniu płaczącego jesionu stoi skromny pomnik, przedstawiający urnę na wysokim cokole. Tu spoczywają zwłoki tej tak bardzo ukochanej matki. Nie spoczywa sama, ale, jak świadczą napisy, wśród grona najbliższych. Brakuje tam tylko jej syna, choć imię jego także na nagrobku widnieje. Przypatrzmy się bliżej napisom. Pomnik, jak wszystkie nagrobki na cmentarzu, zwrócony jest frontem do ulicy. Na ścianie frontowej znajduje się następujący napis:

D. O. M.
Tu
spoczywają
zwłoki
ALEKSANDRY z DÓ-
MANOTSKICH TE-
ODORA
JANUSZESKICH
Aleks. żyła l. 38
Umarła 11 Listop. 1833 R.
Teodor żył l. 80
Umarł 3 lipca 1837 R.

Są to rodzice Salomei Becu, a dziadkowie Juliusza Słowackiego. Teodor Januszeski, o którym Słowacki często w swych utworach wspomina i na którym niejedną swą postać wzoruje, był generalnym zarządcą dóbr Liceum Krzemienieckiego.
Napis na prawej stronie pomnika brzmi:

JANOWI i JULII
z MICHALSKICH
JANUSZESKIM
Jan żył l. 33
umarł 1831 R.
d. 23 maja
Julia żyła
l. 23, umarła 1832 R.
d. 15 lipca.

Spoczywający tu wraz z żoną Jan Januszeski niedługo cieszył się szczęściem małżeńskim, 27 października 1828 roku ożenił się z Julią z Michalskich, pochodzącą z Wierzchówki na Podolu. W Wierzchówce spędzał Słowacki lato 1826 roku, a na wzór znajdującego się tam gaju, zwanego Julinkami, ukształtował swe Anielinki w „Beniowskim”. Jan Januszeski na wieść o powstaniu w roku 1830 pospieszył na wezwanie ojczyzny i przystał do oddziału Różyckiego. Po rozbiciu tego oddziału zostaje zarąbany przez chłopa danego mu za przewodnika. Po śmierci męża żona jego powiła syna Stasia, o którym wspomina Słowacki w wierszu: „Do Teofila Januszewskiego” i w „Hymnie o zachodzie słońca”. Wkrótce jednak po urodzeniu syna wpada Julia w suchoty i umiera.

Przejdźmy teraz na lewą stronę pomnika i przypatrzmy się napisowi. Oto on:

JULIUSZOWI
SŁOWACKIEMU
który
urodził się
w Krzemieńcu
23 sierpnia 1809 R.
umarł w Paryżu
3 kwietnia 1849 R.
i MELANII
JANUSZESKIEJ
wnukom Teodora
i Aleksandry
Januszeskich.

Wszystkie trzy przytoczone dotychczas napisy są ryte jedną i tą samą ręką literami drukowanymi. Wszystkie trzy pochodzą z jednego czasu, o czym świadczy także ich układ (mówią, ile żył lat i kiedy umarł, a nie podają daty urodzin). Napisy te zdają się wskazywać na to, że pomnik powstał po 3 kwietnia 1849 roku, tj. po śmierci Słowackiego, a wspomnienie o nim i umieszczenie daty jego urodzenia świadczy, że wstawiła ten pomnik Salomea Becu. Nie zapomniała ona o Melanii, córce Teofila Januszeskiego i Hersylii Becu, która zmarła jako małe dziecko. Uderza nas nadto, że we wszystkich tych napisach nazwisko rodziny brzmi Januszescy, a nie Januszewscy, jak pisze Słowacki. Na powyższych opierając się wywodach, możemy przypuszczać, że nagrobek już istniał, kiedy chowano matkę Juliusza Słowackiego, i na ostatniej wolnej, tylnej stronie pomnika umieszczono napis następujący:

SALOMEA z JA-
NUSZEWSKICH
BECU
wdowa po Eu-
zebiuszu
Becu, matka Julio-
sza Słowac-
kiego
żyła lat 65
umarła d. 26 lip-
ca r. 1855.

Napis ten jest późniejszy od poprzednich, ryty inną ręką, literami pisanymi. Nadto nazwisko panieńskie Salomei brzmi tu: Januszewska, a nie jak na poprzednich napisach: Januszeska. Jeszcze jeden ślad zgonu matki Juliusza zachował się w Krzemieńcu. Jest nim wzmianka o jej zgonie w księgach zmarłych kościoła parafialnego. Dzięki uprzejmości dzisiejszego proboszcza ks. prałata Małeckiego, przytaczam ten zapisek w przekładzie polskim, gdyż oryginał jest pisany po rosyjsku:

„1855 roku, 26 lipca, w Krzemieńcu zmarła na cholerę żona radcy stanu Salomea Becu, zaopatrzona św. sakramentami. Była ona żoną zmarłego radcy stanu, profesora Uniwersytetu Wileńskiego, Augusta Becu, miała 64 lata; była parafianką kościoła krzemienieckiego i dawno utraciła potomstwo. Ciało jej pochował na publicznym krzemienieckim cmentarzu proboszcz krzemienieckiej parafii i dziekan powiatowy Józef Szczepanowski 28 lipca tegoż roku”.

Odwiedzających dzisiaj cmentarz Tunicki, aby złożyć hołd matce wieszcza, dziwi, że cmentarz ten jest do dziś prawosławnym. Mimo starań tutejszej parafii, nie udało się uzyskać rewindykacji tego cmentarza, który nie tylko, że był polskim, ale mieści w swej ziemi tak drogie sercu każdego Polaka szczątki.