Jan Henryk Rosen, „Król Jan III Sobieski uczestniczący we mszy św. odprawianej przez legata papieskiego Marka d’Aviano”, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Modyfikowane: tak, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Jan Henryk Rosen, „Król Jan III Sobieski uczestniczący we mszy św. odprawianej przez legata papieskiego Marka d’Aviano”, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Jan Henryk Rosen, „Papież Innocenty XI prosi Boga o pomoc”, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2006
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Jan Henryk Rosen, „Rycerz polski składający chorągiew turecką u stóp św. św. Józefa, Leopolda i Jana Kapistrana”, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Ornamentalne przeszklenie okna wg projektu Jana Henryka Rosena, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Krata zamykająca wejście do kaplicy Jana III Sobieskiego wykonana wg projektu Józefa Mehoffera, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2014
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Kazimierz Smuczak, dekoracja herbowa w kaplicy Jana III Sobieskiego, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2014
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Kazimierz Smuczak, dekoracja herbowa w kaplicy Jana III Sobieskiego, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Kazimierz Smuczak, dekoracja herbowa w kaplicy Jana III Sobieskiego, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
Kazimierz Smuczak, dekoracja herbowa w kaplicy Jana III Sobieskiego, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002540-P/189569

Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu

Identyfikator: POL-002540-P/189569

Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu

Malowidła Jana Henryka Rosena w tzw. kaplicy Jana III Sobieskiego (pw. Aniołów Stróżów) przy kościele pw. św. Józefa na Kahlenbergu (Wiedeń) powstały w roku 1930. Na całościową dekorację malarską wnętrza kaplicy składają się trzy samodzielne obrazy: „Papież Innocenty XI prosi Boga o pomoc” (na ścianie ołtarzowej, naprzeciw wejścia); „Król Jan III Sobieski uczestniczący we mszy św. odprawianej przez legata papieskiego Marca d’Aviano” (na ścianie naprzeciw okna, po lewej od wejścia); „Rycerz polski składający chorągiew turecką u stóp św. św. Józefa, Leopolda i Jana Kapistrana” (ponad wejściem) oraz herby na ścianach i sklepieniu (projekt i wykonanie Kazimierz Smuczak), a także ornamentalne przeszklenie okna według projektu Jana Henryka Rosena.

Według tradycji austriackiej (równolegle funkcjonują dwie - sprzeczne - tradycje i wydaje się, że, wobec nieścisłości źródeł historycznych, które często pozwalają na wielorakie interpretacje, żadnej z nich nie da się autorytatywnie przyznać pierwszeństwa i rozstrzygnąć, gdzie tak naprawdę wydarzenie to miało miejsce) owa msza miała się odbyć w ruinach kościoła na Leopoldsbergu, innym z otaczających Wiedeń wzgórz, które w czasach Sobieskiego nazywano Kahlenbergiem, a jego obecna nazwa ustaliła się dopiero po roku 1683, po wybudowaniu tam kościoła pw. św. Leopolda. Wzgórze noszące obecnie nazwę Kahlenberg nazywało się pierwotnie Schweinberg. W ruinach kościoła na Kahlenbergu (świątyni należącej do istniejącego tam od 1. połowy XVII w. eremu kamedułów, zniszczonej przez oblegających miasto Turków) rankiem 12 września 1683 r., przed decydującą bitwą pod Wiedniem, legat papieski Marco d’Aviano odprawił mszę, do której służył Jan III Sobieski. Celebrans, zamiast zwyczajowego „Ite, missa est” na zakończenie mszy miał wypowiedzieć prorocze słowa: „Ioannes vinces”.

Po roku 1683 do eremu powrócili kameduli, a kościół został odbudowany. Jednakże pod koniec XVIII w., w ramach reform józefińskich, erem rozwiązano, a teren dostał się w ręce prywatne. Dopiero w połowie XIX w. nowi prywatni właściciele odnowili kościół i w roku 1852 dokonano jego powtórnego poświęcenia. 23 marca 1906 r. kościół na Kahlenbergu przejęli rezydujący w Wiedniu Księża Zmartwychwstańcy. Pierwszym rektorem kościoła z ramienia zmartwychwstańców został ks. Jakub Kukliński (1871-1946), który sprawował ten urząd do roku 1923. Z jego inicjatywy kościół, będący w opłakanym stanie, odbudowano. Wtedy też zaplanowano udekorować kaplicę malowidłami ściennymi, które w roku 1911 na życzenie ks. Kuklińskiego zaprojektował Józef Mehoffer (szkice zachowane w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, Oddział Dom Józefa Mehoffera). Oprócz mozaikowych herbów rycerzy, którzy brali udział w bitwie pod Wiedniem, kaplicę miały ozdobić:

„trzy historyczne obrazy nawiązujące do wydarzeń, które miały miejsce w pamiętnym wrześniu 1683 r. Pierwszy z nich przedstawiał króla Jana III przyjmującego Komunię św., w obłokach ponad nim widać postać Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus, a u Ich stóp umieszczono słowa, które legat papieski w zakończeniu Mszy św. miał proroczo wypowiedzieć: «Joannes vinces»; pod obrazem na draperii znajdował się biały orzeł polski. Drugi obraz przedstawiał papieża Innocentego XI modlącego się do św. Józefa o pomyślność oręża zjednoczonych wojsk chrześcijańskich; trzeci - św. Michała Archanioła lewą ręką osłaniającego krzyż na wieży katedry św. Szczepana, a w prawej trzymającego ognisty miecz. Projekty obrazów zostały wystawione w 1912 r. w czasie XXIII Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego”.

Wybuch I wojny światowej uniemożliwił realizację projektów Mehoffera (według jego projektu wykonano jedynie kratę zamykającą wejście do kaplicy), a konieczność dalszych prac remontowych kościoła i późniejsze trudności finansowe odsunęły wykonanie malowideł aż do roku 1930, kiedy to zamówienie to skierowano do Jana Henryka Rosena. Był to już drugi przypadek (obok dekoracji malarskiej katedry ormiańskiej we Lwowie), gdy Rosen zastąpił Mehoffera - po wieloletnich pertraktacjach z zamawiającym (dotyczących przede wszystkim kwestii wynagrodzenia krakowskiego malarza). Jadwiga Mehofferowa pisała z goryczą: „Mehoffer nie przeczuwał, że gdyby w tej chwili szczęśliwego natchnienia mógł był się zrzec polichromii armeńskiej na rzecz Axentowicza, byłby sobie oszczędził przez kilkanaście lat trwających przyszłych starć i zbędnych układów i wreszcie dotkliwego zawodu, jakiego doznał po wykonaniu niezużytkowanego dużego obrazu «Msza na Kahlenbergu». Obraz ten, jak i dekoracja katedry ormiańskiej poszły na marne z powodu podobnych sobie powodów oszczędnościowych. Artyści polscy słusznie uskarżali się na zwykłe sposoby robienia dobrego interesu, gdy wchodziły w grę zamówienia z zakresu sztuki. Rzekomi mecenasi ustalili prawo darmochy zapewniając, że artyści to pracownicy, że ich robota nie jest mniej warta niż inne, a może nawet - o ile jest dobra - wymaga większych wysiłków”.

Rosen wykonał dekorację z pomocą Kazimierza Smuczaka (1906-1996), z którym współpracę - jako wykonawcą partii dekoracyjnych (tzn. niefiguralnych, jak ornamenty, bordiury itp.) oraz większych powierzchni jednolitych teł - rozpoczął ok. 1927 r. przy malowaniu katedry ormiańskiej we Lwowie. Zachował się dokument, który Rosen wydał swojemu pomocnikowi: „Zaświadczam, iż P. Kazimierz Smuczak pracował przy mnie w Katedrze Ormiańskiej we Lwowie od 1927 do 1929 r. gdzie wykonał ornamentykę w prezbiterjum i na tęczy. W 1930 r. wykonał ornamentykę w kaplicy Seminarjum Duch. Łacińskiego we Lwowie i tegoż roku wyjechał ze mną do Wiednia, gdzie wykonał według własnego projektu dekorację herbową w Kaplicy Jana Sobieskiego na Kahlenbergu […]”, datowane: Lwów, 27 lipca 1935 r. (pisownia oryginalna; kserokopia dokumentu ze zbiorów prof. Władysława Kucharskiego z Lublina, otrzymana dzięki uprzejmości ks. prałata Anastazego Nadolnego z Pelplina, w zbiorach Joanny Wolańskiej). Smuczak był etatowym pomocnikiem Rosena aż do wyjazdu tego ostatniego do Stanów Zjednoczonych w listopadzie 1937 r. Malował z nim także w Castel Gandolfo, a dekoracje ornamentalne własnego projektu wykonał ponadto obok malowideł Rosena w baptysterium przy kościele św. Marii Magdaleny we Lwowie (niezachowane) oraz w kościele parafialnym w Krościenku Wyżnym i kaplicy seminaryjnej w Przemyślu. Herby po raz drugi namalował w kościele parafialnym w Lesku, przy okazji ostatniej wspólnej z Rosenem realizacji. Smuczak samodzielnie zaprojektował i wykonał herby, których poprawność heraldyczna i stylizacja spotkały się jednak z druzgocącą krytyką specjalistów.

Prace trwały od lata do późnej jesieni roku 1930. Tematyka malowideł Rosena w zasadzie nie odbiega od programu ikonograficznego dekoracji zaplanowanej w roku 1911 i zaprojektowanej przez Mehoffera. Można więc sądzić, że tematy poddał obu artystom ks. Kukliński.

Kahlenberska kaplica to niewielkie jednoprzęsłowe pomieszczenie na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu o boku około 3,5 m, nakryte sklepieniem krzyżowym. Tylko ściany na lewo od wejścia i naprzeciw niego (ołtarzowa) stanową nieprzerwaną płaszczyznę; ściana po prawej jest przepruta oknem w głębokim rozglifieniu, a wejściowa - szeroką arkadą. Większe sceny figuralne mogły więc ozdobić ścianę ołtarzową oraz ścianę na lewo od wejścia oraz ponad nim; pozostałe płaszczyzny - sklepienie i glify okna - nie nadają się do ukazania monumentalnych kompozycji. Malowidła zdobią ścianę ołtarzową (naprzeciw wejścia „Papież Innocenty XI prosi Boga o pomoc”), ścianę na lewo od wejścia („Król Jan III Sobieski uczestniczący we mszy św. odprawianej przez legata papieskiego Marca d’Aviano”) oraz ponad nim („Rycerz polski składający chorągiew turecką u stóp św. św. Józefa, Leopolda i Jana Kapistrana). Wszystkie obrazy są zaopatrzone w sygnaturę autora i datę, ujęte w stylizowane na barokowe złote kartusze.

Jeśli chodzi o formę, malowidła w kaplicy Sobieskiego prezentują wszystkie charakterystyczne cechy stylu Rosena: wyraźny rysunek połączony z żywymi, nasyconymi kolorami i bogactwo szczegółów, zwłaszcza w dekoracjach strojów czy formie broni, wzorowanych na autentycznych przedmiotach z epoki lub ich wizerunkach (następująco scharakteryzował malowidła Rosena Andrzej Pieńkos: „Ta kameralna realizacja przedstawia sceny związane z bitwą pod Wiedniem w 1683 r. w uproszczonej stylizacji, używając śmiałej kolorystyki i dosadnych symboli. Nie jest to ani malarstwo awangardowe, ani historyzm, ale jedna z wybitniejszych ściennych realizacji nurtu «złotego środka», który w latach 20. i 30. XX w. dochodzi do głosu w wielu krajach Europy”). Tak jest, na przykład, w przypadku zielonej „chorągwi Proroka”, którą polski rycerz składa u stóp trzech świętych patronów (Józefa - patrona kościoła na Kahlenbergu, Leopolda - patrona Austrii i Wiednia oraz Jana Kapistrana - wodza krucjaty antytureckiej w XV w.), bardzo wiernie odtworzonej na podstawie jej szeroko rozpowszechnionych przedstawień graficznych (malarz mógł ją odrysować choćby z ryciny opublikowanej w dziele ks. Kuklińskiego „Kahlenberg. Die Belagerung und der Entsatz Wiens 1683”, s. 69, będącej z kolei, jak o tym świadczą towarzyszące rysunkowi oryginalne opisy, przedrukiem z wcześniejszej publikacji w języku francuskim). Ponadto malarz dwukrotnie zastosował tu swoje ulubione złote tło - wykorzystywane zwłaszcza w odniesieniu do przedstawień nierealistycznych, symbolicznych (jak we wspomnianej wyżej scenie prezentującej trzech świętych czy aluzji do krucjaty Ludwika IX, ukazanej szkicowo w tle „Mszy na Kahlenbergu”). W końcu, swoim zwyczajem, w przedstawionych na malowidłach postaciach sportretował osoby mu współczesne, m.in. swojego pomocnika, Kazimierza Smuczaka (jego rysy ma twarz św. Leopolda). Rosen nie potrafił malować przekonujących fizjonomii „z głowy”, dlatego przy malowaniu twarzy zawsze prosił kogoś o pozowanie (szerzej na temat praktyki malarskiej i techniki Rosena, w tym również stosowanych przez niego pigmentów i spoiw, zob. Joanna Wolańska, „Katedra ormiańska we Lwowie w latach 1902-1938”, passim).

W oknie mieszczącym się w ścianie na prawo od wejścia znajduje się ornamentalny witraż, czy raczej jednotonowe malowidło na miodowym szkle, projektu Rosena, przedsta­wiające herb Rzeczypospolitej w ozdobnym kartuszu z panopliami i rogami obfitości, fundacji Adama Gubrynowicza. Sklepienie oraz powierzchnie ścian pomiędzy wspomniany­mi obrazami, ujętymi w barokowe ramy z profilowanej blachy miedzianej, wypełniają herby ponad stu rodzin, których członkowie wzięli udział w bitwie pod Wiedniem (herby stanowiły rodzaj cegiełek, gdyż ich namalowanie w kaplicy było uzależnione od dotacji pieniężnej potomków uczestników bitwy, dzięki czemu możliwe było sfinansowanie malowideł w kaplicy). W roku 1989 we wnęce okiennej ustawiono figurę Jana III Sobieskiego ocalałą ze zniszczonego podczas II wojny światowej pomnika „wyzwolenia od Turków” („Türkenbefreiungsdenkmal”), wystawionego w katedrze św. Szczepana na jubileusz 200-lecia odsieczy.

Czas powstania:

1930

Twórcy:

Jan Henryk Rosen (malarz; Polska, Niemcy, Francja, USA)(podgląd), Józef Mehoffer (malarz; Polska, Francja)(podgląd), Kazimierz Smuczak (malarz; Polska, Ukraina, Austria)(podgląd)

Bibliografia i archiwalia:

  • J. Kukliński, Krótka historia kościoła św. Józefa i kaplicy króla Sobieskiego na Kahlenbergu, Wiedeń 1931
  • R. Taborski, Wśród wiedeńskich poloników, Kraków 1974, s. 14-15
  • J. Wolańska, „Katedra ormiańska we Lwowie w latach 1902–1938. Przemiany architektoniczne i dekoracja wnętrza”, Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2010
  • V. O. Ludwig, „Leopoldsberg-Kirche Wien”, München-Zürich 1957 (Schnell & Steiner, Kunstführer nr. 657), s. 4
  • J. Wolańska, „Dzieje dekoracji kaplicy Sobieskiego przy kościele na Kahlenbergu w Wiedniu”, „Sacrum et Decorum”, X, 2017, s. 67-86
  • B. Studziżba-Kubalska, „W dialogu z literacką i malarską tradycją. Józefa Mehoffera projekty dekoracji malarskiej kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu”, 1911-1914, „Sacrum et Decorum”, XII, 2019, s. 7-26
  • A. Nadolny, Polacy na Kahlenbergu, „Studia Pelplińskie”, 13, 1982, s. 177-203
  • A. Nadolny, „Polskie duszpasterstwo w Austrii 1801-1945”, Lublin 1994, s. 164-170, 269-282
  • J. Mehofferowa, „Rozwój myśli twórczej Józefa Mehoffera”, t. I (rkps Ossol. 14039/II t. 1), s. 354
  • „Na ciernistych szlakach twórczości. List mistrza Mehoffera”, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1930, nr 295, s. 2
  • M. Brzezicki, „Prof. Kazimierz Smuczak (współtwórca polichromii J. H. Rozena)”, „Biuletyn Koła Lwowian w Londynie”, 24, 1984, nr 47, s. 38-41
  • M. Brzezicki, „Prof. K. Smuczak. Współpracownik J. H. Rozena na Kahlenbergu”, „Biuletyn Koła Lwowian w Londynie”, 24, 1984, nr 48, s. 33
  • H. Polaczkówna, „Uwagi o dekoracji heraldycznej kaplicy na Kahlenbergu”, „Miesięcznik Heraldyczny”, XI, 1932, nr 7-8, s. 137-140
  • J. von Twardowski, „Die neuen Fresken in der Sobieski-Kapelle auf dem Kahlenberg”, „Kirchenkunst”, Jg. 3, 1931, H. 3, s. 77-80
  • „Kaplica Sobieskiego na Kahlenbergu”, „Przewodnik Katolicki”, 1931, nr 8, s. 141
  • S. Wasylewski, „Co trzeba wiedzieć o Kahlenbergu”, „Kurier Poznański”, 1931, nr 8, s. 9
  • W. I. Postępski, „Dookoła Kahlenbergu. (List z Wiednia)”, „Gazeta Kościelna”, 38, 1931 (21 czerwca), s. 295-296
  • J. Kukliński, „Dzieje kościoła św. Józefa i kaplicy króla Sobieskiego na Kahlenbergu”, „Kurier Literacko-Naukowy” (dod. do „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, nr 143 z 2 maja 1931), VIII, 1931, nr 21, s. VII-VIII
  • M. Rożek, „Kahlenberg 1683-1983”, Wiedeń 1982
  • A. Nadolny, „Kahlenberg”, [w:] „Encyklopedia Katolicka”, Lublin 2000, t. VIII, s. 326-327
  • R. Taborski, „Polacy w Wiedniu”, Kraków 2001, s. 26-28, 214-215
  • J. Smirnow, „Kaplica Jana III Sobieskiego na Kahlenbergu - symbolem chwały oręża polskiego”, „Gazeta Lwowska”, 28 lutego 2007, s. 11
  • Por. B. Gradzik-Jedynak, K. Jurkiewicz, „Kazimierz Smuczak współtwórca dekoracji w kaplicy na Kahlenbergu”, „Wisełka”, 1, 1983, s. 33
  • A. Saliger, „Dom- und Diözesanmuseum Wien”, Katalogtexte: W. Kuba-Hauk, A. Saliger, Wien 1987 (Schriftenreihe des Erzbischöfl. Dom- u. Diözesanmuseums Wien. N. F. 10), s. 288-290, nr kat. 176, il. 363
  • E.B. [Ernst Bruckmüller], „Das Türkenbefreiungsdenkmal im Stephansdom”, [w:] „Ostarrîchi - Österreich: österreichische Länderausstellung: 996-1996. Menschen, Mythen, Meilensteine”, hrsg. E. Bruckmüller, Neuhofen an der Ybbs, St. Pölten, Horn 1996, s. 605, nr kat. 14.8.14

Publikacja:

21.02.2025

Ostatnia aktualizacja:

22.03.2025

Opracowanie:

Joanna Wolańska
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Jan Henryk Rosen, „Król Jan III Sobieski uczestniczący we mszy św. odprawianej przez legata papieskiego Marka d’Aviano”, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Jan Henryk Rosen, „Król Jan III Sobieski uczestniczący we mszy św. odprawianej przez legata papieskiego Marka d’Aviano”, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Jan Henryk Rosen, „Papież Innocenty XI prosi Boga o pomoc”, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2006
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Jan Henryk Rosen, „Rycerz polski składający chorągiew turecką u stóp św. św. Józefa, Leopolda i Jana Kapistrana”, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Ornamentalne przeszklenie okna wg projektu Jana Henryka Rosena, 1930, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Krata zamykająca wejście do kaplicy Jana III Sobieskiego wykonana wg projektu Józefa Mehoffera, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2014
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Kazimierz Smuczak, dekoracja herbowa w kaplicy Jana III Sobieskiego, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2014
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Kazimierz Smuczak, dekoracja herbowa w kaplicy Jana III Sobieskiego, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Kazimierz Smuczak, dekoracja herbowa w kaplicy Jana III Sobieskiego, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008
Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Fotografia przedstawiająca Dekoracje kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na Kahlenbergu w Wiedniu Galeria obiektu +9
Kazimierz Smuczak, dekoracja herbowa w kaplicy Jana III Sobieskiego, kościół św. Józefa na Kahlenbergu, Wiedeń (Austria), fot. Joanna Wolańska, 2008

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz