Modernizm zawitał do Stanisławowa dość wcześnie. Jednym z pierwszych przejawów na gruncie stanisławowskim możemy uznać wybudowanie w latach 1928–1929 domu mieszkalnego z inicjatywy Funduszu Kwaterunku Wojskowego. Był to importowany ze stolicy projekt zespołu dwudziestoparoletnich architektów warszawskich: Bohdana Lacherta, Włodzimierza Winklera i Józefa Szanajcy, wybrany przez FKW do realizacji w projekt, pierwotnie przeznaczony dla Krakowa, przyjęty został do realizacji w Stanisławowie i Kowlu. Blok mieszkalny dla podoficerów o gładkich, purystycznych elewacjach reprezentował w Stanisławowie nowy minimalistyczny trend w niezwykle śmiałym i oryginalnym wydaniu.

Decydującym dla rozwoju stanisławowskiego modernizmu było pojawienie się w mieście młodego architekta, absolwenta Politechniki Lwowskiej Stanisława Treli (1892–1950). Stanisław Witold Trela, urodził się we wsi Żurawiczki koło Przeworska. Po zdaniu matury w r. 1911 podjął studia na uniwersytecie we Lwowie, a od r. 1913 na Wydz. Budownictwa Lądowego tamtejszej Szkoły Politechnicznej. Od 1 VIII 1914 służył w armii austro-węgierskiej. Po wojnie kontynuował studia od r. 1921 na Wydz. Architektury Politechniki Lwowskiej. Był uczniem Tadeusza Obmińskiego, Witolda Minkiewicza, Władysława Derdackiego i Jana Boguckiego. W 1924 roku otrzymał tytuł inżyniera architekta i już w czerwcu 1925 wygrał konkurs na projekt kościoła w Stanisławowie, po czym skorzystał z propozycji objęcia stanowiska w dziale budownictwa Wydz. Technicznego Magistratu m. Stanisławowa i zamieszkał w tym mieście.

Najważniejsze modernistyczne realizacje Treli w Stanisławowie to: realizacja zwycięskiego projektu kościoła p. wezw. Chrystusa Króla rozpoczęta w r. 1926. Świątynia powstała w dzielnicy Górka przy ul. Wołczynieckiej jako trzynawowa bazylika z transeptem i kopułą, z elementami tzw. stylu okrętowego; przebudowa w latach 1928–1929 Teatru im. Moniuszki (obecnie siedziba filharmonii), nadająca mu formę kubiczną, z zaokrąglonym narożnikiem ozdobionym długim balkonem, ponownie nawiązującym do tzw. stylu okrętowego; odbudowa zniszczonego ratusza przeznaczonego na muzeum, bibliotekę i archiwum miejskie jako najbardziej widoczny w krajobrazie miejskim obiekt modernistyczny.

Jednym z pierwszych lokalnych moderni¬stycznych obiektów z inwestycji prywatnych możemy nazwać wybudowany w 1929 roku dom mieszkalny z siedzibą biura architektonicznego Leona Lippmana. Prostokątna bryła tego budynku przy placu Mickiewicza 6 ma duże, wydłużone w poziomie okna, pod¬kreślające poziomy ciąg kompozycji fasady, w której obok tego w pełni modernistycz¬nego chwytu obecne są jeszcze klasycyzujące dekoracje w postaci wydatnego gzymsu i zredukowanych do minimum akroterionów w metalowych balustradach balkonów.

Przełomowym wydarzeniem, które sprzyjało rozwojowi nowego stylu stało się przedsięwzięcie pod tytułem Nowe Domy z 1931 roku. Nowe Domy to nazwa osiedla mieszkaniowego zaprojektowanego przez Paula Engelmanna (1891–1965) na zlecenie stanisławowskiej rodziny Liebermannów. Częściowo zrealizowane osiedle składało się z kubistycznych domów o czystych, otynkowanych na biało fasadach, stojących prostopadle do ciągów komunikacyjnych. W 1931 roku czasopismo „Das Neue Frankfurt” wydawane we Frankfurcie nad Menem, zamieściło na kilku stronach materiały dotyczące tego stanisławowskiego projektu.

Wzorce stylistyczne wypróbowane na początku lat trzydziestych zapanowały w architekturze Stanisławowa w ostatnich latach przed rozpoczęciem II wojny światowej. Były one nazywane modernistycznymi lub funkcjonalistycznymi, a gdy umyślnie podkreślano brak odniesień do tradycji - stylem międzynarodowym. Międzynarodowy wymiar tego fragmentu dziedzictwa architektonicznego II RP w wieloetnicznych kresowo-granicznych województwach wschodnich miał szczególny wydźwięk. Zwłaszcza na Pokuciu, gdzie w miastach przeważała ludność żydowska, a na wsi - ukraińska, moda na ten nowy styl padła na podatny grunt. Stanisławów, który w 1939 roku liczył ponad 68 tysięcy mieszkańców i był drugim po Lwowie, co do wielkości miastem w Małopolsce Wschodniej. Przeważała tu ludność żydowska - 46% mieszkańców, Polacy stanowili około 36%, a Rusini (Ukraińcy) - 16% i około 2% mieszkańców reprezentowały inne narodowości.

Dwie trzecie wszystkich pracowników umysłowych, urzędników, nauczycieli i lekarzy w mieście stanowili rzymscy katolicy - czyli Polacy. To oni reprezentowali głównie instytucje państwowe. Natomiast przemysł, handel i rzemiosło pozostawały w rękach ukraińskich i żydowskich. Ukraińcy najczęściej prowadzili zakłady w sferze budowlanej, obróbki drewna i metalu. Natomiast biura architektoniczne prowadzone były w powalającej większości przez inżynierów i architektów wyznania mojżeszowego.

W pełni, jak powiedziano wyżej, modernizm rozwinął się na omawianych terenach w drugiej połowie lat trzydziestych. W ówczesnej Polsce po kryzysie początku lat trzydziestych to czas wzrostu gospodarczego i umocnienia złotego. W Stanisławowie poskutkowało to na rynku nieruchomości zwiększeniem udziału prywatnego kapitału i ogólną poprawą. Znaczącym finansowym i organizacyjnym mechanizmem wzmożonego ruchu budowlanego były tanie kredyty Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), a ich operatorem w mieście był Komitet Rozbudowy Miasta (KRM).

Powstająca wówczas modernistyczna zabudowa o wysokiej jakości wykonania, wpisana w otaczający kontekst pod względem skali i wysokości, zapewniająca komfort mieszkańcom, jest dzisiaj rozpoznawalna jako własna, wyrazista „międzywojenna” twarz Stanisławowa z czasów II RP. Jej podstawowym modułem była forma sześcianu, a najbardziej pożądaną oznaką nowoczesności - płaskie dachy, gładkie ściany bez dekoracji i wielkie okna, dużo przestrzeni, powietrza i światła. Składają się na nią niewielkie gabarytowo, trzy-, czasami czteropiętrowe kamienice oraz usytuowane w samym centrum lub nieopodal dwupiętrowe budynki mieszkalne. Te największe, luksusowo wykończone, i tak pozostały budynkami kameralnymi, przeważnie na dziesięć-dwanaście mieszkań, z jedną klatka schodową, bez oficyn, z reguły na zwartym prostokątnym rzucie, o dużych oknach, pokryte z zewnątrz szlachetnymi tynkami. Ich podwyższone attyki ukrywające konstrukcję dachu wizualnie nawiązują do dachów tarasowych.

Popularnym rozwiązaniem było połączenie kilku sześciennych brył w symetryczną albo asymetryczną kompozycję. Często powtarzającym się elementem były nadwieszone wykusze i ryzality w różnej konfiguracji występujące przed lico, podkreślające symetrię albo asymetrię bryły budynku, jak przy ulicy Roguskiego (obecnie Orłyka 1).

Najbardziej widoczne w ciągach zabudowań były budynki narożne, będące kulminacyjnymi punktami ulic. Jednym z pierwszych urbanistycznych akcentów wprowadzających zdecydowanie nową skalę do XIX-wiecznego śródmieścia stał się budynek przy ulicy Sobieskiego (obecnie Siczowych Strilciw 29) na styku z ulicą Świętego Józefa. Ten nowoczesny dom mieszkalny powstał w 1934 roku na zamówienie Bernarda Harlika i Pesi Höningsberg, na własnym gruncie. Jego obła narożna bryła, otoczona pasami poziomych okien i balkonów, została zróżnicowana pionami półkolistych wykuszy. Boruch (Bendit, Bruno, a ostatecznie Bernard) Harlik (1899–194?), zwykły dentysta (technik dentystyczny w zakładzie dentystycznym doktora Jarosiewicza przy ulicy Sapieżyńskiej 15), mający na utrzymaniu rodzinę i matkę, podjął się budowy całej kamienicy przy niewielkim wsparciu kredytowym udzielonym przez Komitet Rozbudowy Miasta. Tuż obok kamienicy Bernarda Harlika, tworząc z nią jednolity ciąg, w latach 1936–1938 powstał kolejny modernistyczny dom, wybudowany przez adwokata doktora Adolfa Dworskiego, a zaprojektowany przez Jonasza Vogla. W drugiej połowie lat trzydziestych takich ciągów pojawiło się więcej. Wznoszono je zespołowo w śródmieściu, w miejscu ruin po I wojnie światowej, ale także zastępowano nimi starą parterową zabudowę - jak na ulicy Lipowej, (potem Pierackiego, obecnie Szewczenki).

Stojące naprzeciwko siebie dwie modernistyczne kamienice z zaokrąglonymi narożami stworzyły tak zwaną „bramę belwederską”, zamykającą promenadę ulicy Sapieżyńskiej. Z jednej strony, od ulicy Kazimierzowskiej, w 1936 roku stanął budynek Majera i Róży Bertischów, rozpoczynający ciąg modernistycznej zabudowy ulicy Belwederskiej aż do skrzyżowania z ulicą Roguckiego. Z drugiej strony czteropiętrową kamienicę wybudowali w latach 1935–1937 przedstawiciele rodziny Mandlów. W XVIII wieku w tym miejscu stał rawelin - trójkątne w rzucie fortyfikacyjne wzmocnienie bramy Tyśmienieckiej. Po zlikwidowaniu fortyfikacji grunt zakupiła rodzina Mellerów i w XIX wieku postawiła kamienicę mieszczącą hotel Pod Czarnym Orłem. W trakcie I wojny światowej hotel (i cały kwartał) uległ całkowitemu zniszczeniu. Działkę ze zgliszczami kupił Salomon Mandel, którego firma Salomon Mandel i Synowie Stanisławów w latach trzydziestych wzbogaciła się na sprzedaży metali dla przemysłu. Poręcze w nowej kamienicy, obecnie zdewastowane, odlano z drogiego i nietypowego dla wystroju wnętrz materiału - aluminium. Budowę kamienicy rozpoczęli w 1935 roku dwaj synowie Salomona i Chai Mandel: Don Izak Mandel (1887–1942) i Józef Mandel (1888–1942?).

Kamienica Mandlów należy do ciekawszych dzieł stanisławowskiej architektury międzywojennej. Różni się od budynków powstałych według utartych schematów lokalnej produkcji. Jest przykładem modernizmu kręgu lwowskiego. Mogła być dziełem któregoś z lwowskich architektów.

Kolejny ciekawy modernistyczny budynek to dom mieszczący biuro firmy Grünberg i Vogel, który architekci wybudowali w 1938 roku przy ulicy Gillera (obecnie Hordynśkoho 6a). Naprzeciwko, po drugiej stronie ulicy Gillera (obecnie Hordynśkoho 1), stanęła w 1936 roku trzypiętrowa kamienica Hermana Grimmingera, zaprojektowana przez Juliusza Feuermana. Jej front wykończono fasadową zaprawą terrabona. Ten modny wówczas szlachetny kamienny tynk dzięki swoim zaletom słusznie zyskał znakomitą opinię wśród fachowców: zawarte w nim ziarna miki zapewniają wentylację muru. Jest odporny na wilgoć, a jak z czasem się okazało - także trwały, nie kruszy się i nie odpada, i po osiemdziesięciu latach wciąż zaoszczędza właścicielom wydatków na konserwację. Chropowate terrabonowe tynki z domieszką minerałów, różnorodnych łyszczyków, wybłyskują w słońcu geometryczne powierzchnie na elewacjach, gdzieniegdzie tylko ozdobionych ząbkowatym fryzem lub wydatnym gzymsem.

Zdarzały się przypadki budowania według jednego bazowego projektu. Na przykład dwóch kamienic: jednej przy ulicy Sobieskiego (obecnie Siczowych Strilciw 15a), drugiej - przy ulicy Romanowskiego (obecnie Harkuszi 11a), obydwu z lat 1935–1936. Nieco opodal ścisłego centrum powstały całe nowo wytyczone ulice zabudowane wyłącznie kameralnymi modernistycznymi domami: Wysockiego (obecnie Pawłyka), Szajnochy (obecnie Doncowa), Zarzewie (obecnie Drahomanowa), Pańska (obecnie Kupczynskiego).

Modernistyczną zabudowę Stanisławowa lat trzydziestych cechował perfekcyjnie opracowany detal: dobrze wypolerowane drewno, kryształowe szkło do przeszklenia bram wejściowych, mosiężne uchwyty i klamki. Klatki schodowe wylewano lastriko, czyli mieszaniną wody, cementu i grysu, z włoskiego zwanego terazzo. Z jego produkcji zasłynął Dominik Serafini, osiadły w Stanisławowie po I wojnie światowej, który założył tu przedsiębiorstwo budowli betonowych - Pierwszą Krajową Fabrykę Wyrobów Cementowych. Biuro fabryki i sąsiadujące z nim mieszkanie właściciela od 1932 roku znajdowało się przy ulicy Zarwańskiej (obecnie Zakłynśkich 18). Kute żelazo do poręczy i krat produkowali Piotr Jaroszewski (Pierwsza Ślusarnia Artystyczna i Konstrukcji Żelaznych, oraz Fabryka Siatek Drucianych, rok założenia 1902) i Jan Fedorowski w ślusarni przy ulicy Dąbrowskiego 20. Produkcją nielicznych w okresie dwudziestolecia międzywojennego rzeźb architektonicznych zajmował się zakład rzeźbiarsko-kamieniarski Mariana Antoniaka, którego biuro przy ulicy Sapieżyńskiej 69 było zlokalizowane naprzeciwko cmentarza katolickiego, gdyż główną produkcją warsztatu były rzeźba cmentarna i szlifiernia płyt marmurowych na nagrobki.

Oprócz obiektów architektonicznych wykonanych „na wysoki połysk”, z elementami artystycznymi, powstało w tym okresie wiele małych skromniejszych kamienic, domów i domków jednorodzinnych, licznie wznoszonych na kredyt BGK.

Fasady nowych modernistycznych kamienic dopełniły zabudowę prestiżowej ulicy prowadzącej od centrum miasta do parku miejskiego, noszącej najpierw nazwę Lipowa, a od 1934 roku Pierackiego (obecnie Szewczenki). Szczególną ozdobą tej ulicy i kwintesencją modernizmu przed II wojną światową była willa rodziny Margoschesów: biały, gładko otynkowany budynek o czystych kształtach. Usytuowana w końcowym fragmencie ulicy, pod numerem 79, w miejscu, gdzie przechodzi ona w centralną aleję parkową, willa Margoschesa najpełniej wciela w życie estetyczne idee luksusowego domu modernistycznego.

Willa Margoschesów wyróżnia się indywidualnym, nietypowym planem oraz doskonałą jakością detalu. Budynek tworzą swobodnie połączone bryły i powierzchnie: przestronne tarasy, wielkie okna i gładkie płaszczyzny ścian. Rygorystyczna geometria kubistycznego ryzalitu kontrastuje z okrągłym otworem w kompozycji wejścia głównego, który koresponduje z metalowymi pierścieniami bram. Do wykończenia elementów i detali użyto drogich materiałów: marmuru, szkła artystycznego, drogich gatunków metalu i drewna oraz najnowszych technologii, specjalnie dla tego obiektu zaprojektowanych lamp, kominków, drzwi, licznych elementów metalowych, co świadczy o dążeniu do estetycznej doskonałości. Ściany holu wykończono czarno-białymi płytami marmuru. Wewnętrzne drzwi wyposażono w okrągłe okienka, przywołujące na myśl elementy okrętu. Sala kominkowa na piętrze została wykończona drewnianymi panelami, rytmicznie przerywanymi pionowym ciągiem marmurowych pilastrów. Metaloplastyka krat kominkowych współgra z kształtem metalowego żyrandola. Jedną ze ścian tworzą czteroskładowe drzwi; po ich otwarciu sala kominkowa łączy się z dwoma jasnymi pokojami, tworząc wspólną przestrzeń, z wyjściem na południowy taras.

Dzieje stanisławowskiego modernizmu rozpoczynał i symbolicznie zamyka twórczość znakomitego polskiego architekta Bohdana Lacherta. W latach 1937–1938 powstaje projekt gmachu urzędu pocztowego w Stanisławowie i odbywa się jego realizacja. Gładki prostokąt stanisławowskiej poczty, o poziomych wstęgach okien, uniesiony na słu¬pach w partii wejściowej, z płaskim dachem i na wolnym planie, jawnie nawiązywał do słynnych zasad modernistycznej architektury sformułowanych przez pioniera funkcjonalizmu, Le Corbusiera. Otacza pocztę ślepy rustykalny mur, szeroką wstęgą okalający białą bryłę biurowca i wyznaczający granicę wewnętrznego dziedzińca poczty, wokół którego mieściły się garaże, wozownia, składy i transformatory i inne pomieszczenia techniczne, był wizualną odpowiedzią na odczuwalną potrzebę umocnienia granic i wzrostu obronności.

Dobrze zachowana modernistyczna architektura powstająca w dwudziestoleciu międzywojennym, a w zasadzie w latach trzydziestych XX wieku, ukształtowała tkankę urbanistyczną, która przesądziła o nowoczesnym wizerunku miasta i stała się nieodzownym elementem tożsamości współczesnego Iwano-Frankiwska.