Cyprian Kamil Norwid (1821-1883)
Jeden z najwybitniejszych poetów i myślicieli romantycznych, niedostatecznie doceniony za życia, właściwe miejsce w panteonie polskich poetów zajął dopiero kilka dekad po śmierci. Umarł schorowany i osamotniony w prowadzonym przez polskie zakonnice przytułku emigracyjnym w Paryżu. Jego pogrzeb odbył się 25 maja 1883 r. Wieszcz został pierwotnie pochowany na niewielkim cmentarzu w Ivry, zaś po wygaśnięciu koncesji jego szczątki przeniesiono do polskiej zbiorowej mogiły na cmentarzu w Montmorency, a następnie - gdy wygasła 15-letnia koncesja -do zbiorowego grobu domowników Hotelu Lambert.

Cyprian Kamil Norwid herbu Topór urodził się 24 września 1821 r. w mazowieckiej wsi Laskowo-Głuchy. Jako czterolatek został osierocony przez matkę i trafił pod opiekę babki Anny Hilarii Sobieskiej. Jak sam później chętnie podkreślał - jego krewnym po kądzieli był król Jan III Sobieski. Kilka lat później wraz z ojcem i rodzeństwem przeniósł się do Warszawy, w której uczęszczał do gimnazjum. Naukę jednak przerwał, nie ukończywszy piątej klasy i wstąpił do prywatnej szkoły malarskiej. Studiował malarstwo w Krakowie, odbył również liczne zagraniczne podróże, m.in. do Drezna, Florencji i Wenecji, podczas których nie tylko się kształcił, ale nawiązywał liczne kontakty towarzyskie, artystyczne i polityczne. W wieku 21 lat ostatecznie wyjechał z kraju i już nigdy do niego nie powrócił. W Rzymie poznał miłość swojego życia - Marię Kalergis. Choć było to uczucie niespełnione, to mimo stale towarzyszących mu trudności finansowych, podróżował przez lata za ukochaną po Europie. 

Norwid trafił również do Berlina, gdzie uczęszczał na wykłady uniwersyteckie i spotkania miejscowej Polonii. Wskutek niefortunnego splotu okoliczności w 1846 r. trafił do aresztu śledczego o zaostrzonym rygorze, gdzie przebywał w bardzo ciężkich warunkach, co na zawsze odbiło się na jego zdrowiu. Wtedy właśnie zaczęły się jego problemy ze słuchem, pogarszające się później z roku na rok. Po wyjściu z więzienia opuścił Prusy i ponownie udał się w podróż. We Włoszech poznał Adama Mickiewicza i Zygmunta Krasińskiego, w Paryżu spotkał się z bardzo chorym już Juliuszem Słowackim i Fryderykiem Chopinem, co znalazło odzwierciedlenie w jego twórczości. Osiadłszy na początku lutego 1849 r. w stolicy Francji, przebywał tu - z dwuletnią przerwą na emigrację z emigracji, czyli na wyjazd do Ameryki Północnej - do śmierci, to jest ponad 30 lat. Okres paryski w życiu Norwida stanowi najdłuższy i zarazem najtrudniejszy rozdział całej jego biografii. Jego sytuacja przez większość tego czasu była bardzo trudna, nie tylko ze względów materialnych, ale również z powodu zawodu miłosnego, nieprzyjaznych recenzji krytyków i nieporozumień na tle politycznym.

Motywowany skrajną nędzą finansową, w jakiej się znajdował w Paryżu, 12 lutego 1853 r. na pokładzie parowca „Margaret Evans” dotarł jako emigrant ekonomiczny do nabrzeży Nowego Jorku. Udało mu się znaleźć posadę w pracowni graficznej. Doświadczenie amerykańskie wywarło głęboki wpływ na jego życie, o czym może świadczyć dzieło o tytule „Praca”, w którym opisał on rolę pracy zawodowej w życiu człowieka. Na wieść o wybuchu wojny krymskiej (1853-1856), z którą Polacy wiązali nadzieje na odzyskanie niepodległości, pomimo poprawy sytuacji życiowej w połowie 1854 r. wraca przez Londyn do Paryża. Powrót okazuje się jednak pasmem dalszych rozczarowań: nieudany wyjazd do Florencji, z którym wiązał duże nadzieje, ciągłe problemy finansowe, a także męcząca poetę gruźlica powodują, że znacznie podupada na zdrowiu.

Ostatecznie Cyprian Kamil Norwid znalazł schronienie w podparyskim domu św. Kazimierza, przytułku prowadzonym przez siostry zakonne, który został zorganizowany przez filantropkę, Annę z Sapiehów Czartoryską z myślą o polskich sierotach i weteranach, głównie wojskowych, którzy żyli na emigracji w opłakanych warunkach. Norwid, umieszczony w tym ośrodku przez kuzyna Michała Kleczkowskiego 9 lutego 1877 r., spędził w nim prawie pięć lat. Mimo wielu niedogodności poeta do końca swojego życia nie zaprzestawał działalności literackiej i artystycznej, powstały wówczas m.in. nowele, które późniejsi wydawcy nazwali „trylogią włoską”, wśród nich „Stygmat” i „Ad leones” oraz niezwykła, pełna włoskich reminiscencji nowela „Tajemnica lorda Singelworth”. Ostanie lata były dla wieszcza ogromnie smutne: stawał się coraz słabszy, zaprzestawał wychodzenia. Umarł osamotniony 23 maja 1883 r., a jego ostatnie chwile zachowała w pamięci matka przełożona Mikułowska: „Opuszczony był i biedny Norwid, który więcej ze smutku, tęsknoty i zapomnienia o Nim wielu osób, które on w sercu nosił, przyprawiły go o melancholię, która na koniec śmierć sprowadziła, do czego przyczyniła się jeszcze wielce zupełna głuchota, ta odosobniła Go jeszcze więcej od całego świata. Ostatnie momenta jego były bardzo spokojne: raczej zasnął niż umarł, często płakał, ale nigdy nie wynurzał się przed nikim z uczuciami serca swego, i zdaje mi się, że Go to dobiło”.

Cyprian Kamil Norwid nigdy nie zaznał szczęścia rodzinnego domu, jak również nie stworzył własnej rodziny, na emigracji zaś nieustannie zmieniał mieszkania, pracownie, hotele, pensjonaty. Jego życie było zdeterminowane stałym zagrożeniem codziennego bytu, a on sam utrącił sobie rozmaite lepsze szanse, licząc tylko na własną myśl i sztukę, która pozostała z nim do końca. Bywa określany jako „poeta państwowości polskiej”, który świadomie przekraczał konwencje czasu i kultury, w których dane mu było żyć. Był również mistrzem posługiwania się neologizmami. Nie wygrał za życia, a po śmierci jego twórczość była przez wiele lat niedoceniona. Zaledwie niewielka jej część ukazała się za życia poety, pod koniec XIX w. odkrył ją i zaczął publikować literat i krytyk Zenon Przesmycki (Miriam). Pełna edycja wszystkich zachowanych i odnalezionych dzieł Cyprian Kamila Norwida ukazała się dopiero w latach 1971-1976, wśród nich znajdują się m.in. liczne liryki, dramaty, a także nowele. Norwid jako twórca został odrzucony przez współczesnych, by być zrozumianym dopiero przez następne pokolenia „późnych wnuków”.