W tekście opisana jest kaplica św. Kazimierza w katedrze wileńskiej wraz z ołtarzem św. Kazimierza. Nota opisuje fizyczny wygląd całej kaplicy, a także jej historię, związaną z Kazimierzem IV Jagiellończykiem, Zygmuntem Starym oraz Władysławem IV. W kaplicy znajdują się też dwa obrazy Smuglewicza (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1879, Seria 3, T:7, s. 397, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu

Kaplica św. Kazimierza w katedrze wileńskiej

Najwspanialszą z dziesięciu kaplic, zdobiących wnętrze katedry wileńskiej, jest niezaprzeczenie kaplica św. Kazimierza, cała zbudowana z piaskowca szwedzkiego, a wewnątrz wyłożona najpiękniejszym marmurem włoskim. W ołtarzu jej znajduje się obraz nieznanego pędzla, z trzema rękami, z których dwie prawe trzymają lilie, a lewa różaniec. O malowidło tym dochowało się podanie, że gdy artysta jedną rękę zrobił zbyt długą, zatarł ją i malował krótszą, ku sercu skierowaną. Trzecia jednak ręka, mimo pokrywania jej grubymi warstwami farby, ciągle na wierzch wychodziła i dlatego obraz na potomne czasy pozostać musiał trójręcznym.

Nad tym obrazem umieszczono trumnę, obłożoną grubymi srebrnymi blachami, ważącymi podobno do 3 000 funtów, opartą na srebrnych orłach. W niej spoczywają zwłoki św. Kazimierza, syna Kazimierza IV Jagiellończyka.
Powyżej, w kopule - bogate gipsatury i sztukaterie, na ścianach zaś malowidła al fresco. W rogach nad chórem znajdują się dwa obrazy Smuglewicza na płótnie: „Walka z niewiernymi” i „Zwycięstwo nad nimi”. Prócz tego wnętrze pokrywa mnóstwo arabesek i ozdób alegorycznych, z gipsu i piaskowca.

Kaplica ta, wzniesiona pierwotnie przez Kazimierza IV Jagiellończyka, po zniszczeniu zaś w r. 1500 przez Zygmunta Starego podźwignięta, została ostatecznie dokończona przez Władysława IV, pod kierunkiem słynnego architekta i malarza Piotra Danckertsa, zwanego de Ry.

Dnia 14 sierpnia 1636 r., w obecności króla, nuncjusza papieskiego Maryusza Pilonarda oraz znakomitych panów Litwy i Rusi, odbyło się uroczyste przeniesienie do niej zwłok św. Kazimierza.

W podziemiach kaplicy spoczywają serce i wnętrzności Władysława IV, zmarłego w Mereszu, dnia 20 maja 1648.
Godna także uwagi, jako zabytek dawnej wymowy kaznodziejskiej, jest ustawiona w niej mała ambona przenośna, w kształcie kielicha, osadzonego na lecącym orle, z której niegdyś nadworni kaznodzieje przemawiali do rodzin pamiątkowych.