Polonika w Danii układają się w atlas rozproszonych, lecz czytelnych śladów. Od Zelandii przez Lolland-Falster po Jutlandię i Bornholm. Obejmują zarówno wczesnonowożytny obraz Jana Szymona Lobaczyńskiego w Helsingør (1705), jak i architekturę kościelną projektowaną z myślą o polskich wspólnotach (Nakskov, Ringsø, Maribo), pamięć wojenną oraz zbiory muzealne (Hillerød, Kopenhaga). 

W Kopenhadze widać je w kilku „warstwach”: w sztuce (Ny Carlsberg Glyptotek z pracami Elżbiety Jerichau-Baumann), w dziedzictwie klasycystycznym i powojennych rekonstrukcjach (gipsowe modele Thorvaldsena do warszawskich pomników), w kolekcjach Nationalmuseet (etnografia, numizmaty i medalierstwo – od monet po prace Ryszki, Chromego, Markiewicza i Stasińskiego), a także w Krigsmuseet (d. Tøjhusmuseet) – od oznak czapkowych po broń. Interesującym obiektem jest też cykl fotografii prezentujących ślub pary LGBT z Polski.

Poniższe zestawienie porządkuje te wątki i wskazuje tropy do dalszych kwerend: weryfikację atrybucji i proweniencji, uzupełnienie opisów muzealnych, badania ikonografii ) oraz wyjaśnienie otwartych kwestii, jak los popiersia H.C. Andersena autorstwa Adolfa Ryszki włączonego do Brøste’s Samling w 1968 r., którego aktualna lokalizacja nie jest znana.

Obrazy „Jakub z trzodą Labana”
Helsingør
Trzy obrazy są obecnie zawieszone w lewej nawie kościoła, na ściance empory, przekształconej w czasie prac konserwatorskich z początku XX w. Środkowy obraz z przedstawieniem Jakuba i trzody Labana zebranej wokół studni jest sygnowany „Johan Simon Lobaczynskj” i datowany 19 lutego 1705 r. W części górnej znajduje się banderola z nazwiskiem fundatora i medalionem, w którym namalowano scenę walki Jakuba z aniołem; prawdopodobnie biblijne tematy związane z Jakubem mają odniesienie do fundatora pierwotnej (w połowie XVIII w. zmienionej) galerii, Jakobem Arentzenem. Napisy na banderoli, a także na pejzażowych obrazach bocznych (tu putta unoszą tabliczki z napisami) wykonano w języku niemieckim. Stan zachowania jest bardzo zły, deski spękane pionowo. Pochodzący z Lidy (niedaleko Wilna, ob. Białoruś) Lobaczynski miał od 1699 r. obywatelstwo Helsingør, tam się ożenił i zmarł w 1707 r.

Czas powstania: 1705
Dane techniczne: olej na płótnie, 192 x 104 cm
Twórca: Jan Szymon Lobaczyński
Opracowanie informacji: prof. Andrzej Pieńkos

Kościół św. Franciszka
Nakskov
Zaprojektowany przez Henrika Christophera Glahna, wzniesiony w 1921 r. W kościele znajdują się obrazy Drogi Krzyżowej namalowane przez Karen Juncker w 1924 r., posąg św. Franciszka z Asyżu wykonany przez Aksela Thielmanna, a także ołtarz św. Maksymiliana Kolbe.

Czas powstania: 1921
Twórca: Henrik Christopher Glahn
Więcej informacji: Kościół św. Franciszka w Nakskov

Kościół pod wezwaniem św. Michała
Ringsø koło Pindstrup
Kościół wybudowany dzięki polskim wolontariuszom na przełomie lat 20. i 30. XX w.

Czas powstania: przełom lat 20. i 30. XX w.
Więcej informacji: Kościół pod wezwaniem św. Michała w Ringsø koło Pindstrup

Miniatura Fryderyka Augusta I w zamku Frederiksborg
Hillerød
Miniatura namalowana przez nieznanego artystę.

Więcej informacji: Fryderyk August I - Frederiksborg

Sufit kasetonowy w kościele św. Brygidy
Maribo
Architekt Henrik Christopher Glahn zaprojektował kasetonowy sufit prawdopodobnie na zlecenie księdza Edwarda Ortveda, wzorując się na sufitach polskich kościołów, m.in. w Nowym Sączu czy Krużlowej Wyżnej. Element ten miał sprawiać, aby polscy emigranci poczuli atmosferę ojczyźnianych świątyń.

Twórca: Henrik Christopher Glahn
Więcej informacji: Kościół św. Brygidy w Maribo

Polonika w Kopenhadze

„Matka Dania” (1851, olej na płótnie, 149 × 119 cm) to obraz Elżbiety (Elisabeth) Jerichau-Baumann artystki urodzonej w Warszawie, a działającej w Danii stanowi jeden z emblematów kolekcji Ny Carlsberg Glyptotek. Alegoryczna postać z chorągwią Dannebrog na tle nadmorskiego pejzażu łączy język romantycznego patosu z nowoczesną, „obywatelską” ikoną narodu; obraz jest sygnowany i eksponowany w stałej galerii sztuki duńskiej.  

W tym samym muzeum znajduje się także słynna „Syrena” (1873) późna, mroczniejsza wariacja artystki na ulubiony motyw, zakupiona przez Carla Jacobsena; ponadto Glyptotek pokazuje prace Jerichau-Baumann związane rodzinnie i biograficznie (m.in. portret jej męża, rzeźbiarza Jensa Adolfa Jerichaua, zestawiony z jego rzeźbami). To właśnie w Glyptotek „Matka Dania” funkcjonuje jako kluczowy punkt narracji o duńskiej tożsamości XIX wieku.  

Jeśli spojrzeć szerzej na Kopenhagę, dorobek Jerichau-Baumann reprezentuje przede wszystkim Statens Museum for Kunst: „En såret dansk kriger / A Wounded Danish Soldier” (1865), „Valkyrier” (1871), „An Egyptian Pot Seller at Gizeh” (1876–78) oraz „Queen Olga of Greece” (1868). Te płótna dobrze pokazują rozpiętość jej zainteresowań — od obrazów historyczno-patriotycznych po orientalizm wynikający z podróży do Turcji, Grecji i Egiptu.

Polonika w Muzeum Thorvaldsena w Kopenhadze to przede wszystkim oryginalne gipsowe modele warszawskich pomników autorstwa Bertela Thorvaldsena: Mikołaja Kopernika (model A113 oraz wcześniejsze studium A858) oraz księcia Józefa Poniatowskiego (model A123). To właśnie na podstawie zachowanego w Kopenhadze modelu po 1945 r. odlano na nowo pomnik Poniatowskiego, przekazany Polsce jako dar Danii (najpierw ustawiony przy Oranżerii w Łazienkach, od 1964 r. przed Pałacem Prezydenckim), co czyni z tych obiektów kluczowe świadectwa odbudowy warszawskich monumentów po zniszczeniach wojennych. Zasób muzeum obejmuje także dokumentację i korespondencję związaną z warszawskimi komisjami (m.in. listy Stanisława Grabowskiego i Jakuba Tatarkiewicza), pozwalającą śledzić proces powstawania dzieł i ich losy.

Zasób związany z Polską w Muzeum Narodowym Danii (Nationalmuseet) tworzą przede wszystkim fotografie i wybrane obiekty. Cyfrowa kolekcja (dostępna on-line) obejmuje obiekty od kultury materialnej i etnografii, przez numizmatykę i medalierstwo, po fotografie dokumentujące migracje, pamięć II wojny światowej i okres powojenny. 

Trzon stanowią zbiory Den Kgl. Mønt- og Medaljesamling (KMM), archiwalne i etnograficzne (DNT) oraz materiały Muzeum Ruchu Oporu (FHM). W części medalierskiej pojawiają się zarówno monety polskie, jak i prace twórców z Polski w  tym Adolfa Ryszki  czy Bronisława Chromego.

Kolekcja "Czasy nowoczesne w Danii"  obejmuje kilkadziesiąt fotografii, pocztówek, map i innych obiektów prezentujących polską kulturę ludową oraz widoki z Polski. Informacja o obiektach dostępna jest on-line. 

W zbiorach Frihedsmuseet (oddział Nationalmuseet) znajduje się ponad 900 zdjęć związanych z Polską od okresu II wojny światowej aż do końca XX wieku

W zbiorach Duńskiego Królewskiego Towarzystwa Geograficznego (Det Kongelige Danske Geografiske Selskab) również stanowiących oddział Nationalmuseet znajduje się ponad 600 fotografii i pocztówek z widokami z Polski od okresu dwudziestolecia po lata 70. XX wieku.

Tøjhusmuseet to dawna nazwa Duńskiego Muzeum Wojny (Krigsmuseet) będącego oddział Nationalmuseet w Kopenhadze. Siedzibą jest renesansowy arsenał króla Christiana IV na Slotsholmen (Tøjhuset), wzniesiony w latach 1593–1604; w 2018 r. muzeum oficjalnie przemianowano na Krigsmuseetprzechowywane są:

• Czako generała piechoty (Polska), ok. 1810–1840 – czarny plusz jedwabny; niski fason. Denko, daszek i nakarczek ze skóry czarnej; krawędzie daszka i nakarczka obszyte gęstym haftem srebrnym. Kordon pleciony ze sznura srebrnego i zielonego z rozetami i chwastami. Wokół denka szeroki, czarny pas sukienny z haftem w liście dębu. Z przodu blacha z żółtego metalu z ukoronowanym orłem w wieńcu; po bokach ornament roślinny. Powyżej mosiężna tuleja na pióropusz (brak piór).
• Czako szeregowca (kraj nieustalony; możliwie Polska/Włochy/Szwajcaria), ok. 1810–1830 – czarny filc; denko i daszek ze skóry. Podbródek łuskowy z żółtego metalu. Czerwona, wełniana pompon/kitka. Z przodu klamra z żółtego blachy mocująca malowaną kokardę (ciemnoniebieską z czarnym środkiem); poniżej blacha z żółtego metalu z motywem liści laurowych i wolut; w centrum cyfra „1” z białego metalu.
• Oznaki czapkowe (3 egzemplarze), 1918 – tzw. orzełki: ukoronowany orzeł polski z białego metalu, mocowanie szpilkowe na rewersie; przypisywane formacjom powstańczym z 1918 r. (okres walk o niepodległość).
• Cztery strzelby identyfikowane jako pochodzące z Polski (1, 2, 3, 4)
• Karabin maszynowy wyprodukowany w Polsce w 1963 roku

Kolekcja polskich monet od wczesnonowożytnych nominałów, takich jak 3 grosze z 1586 r., po znaleziska notowane w Danii (np. solidus wykonany w Polsce, odkryty w Øster Sundby) znajduje się w  Kolekcji monet i medali (Den Kgl. Mønt- og Medaljesamling).  Obejmuje ponad 600 obiektów. 

W tym samym muzeum znajdują się również współczesne medale:

• Adolf Ryszka, Szczęśliwa Polska
• Józef Markiewicz, Chopin
• Bronisław Chromy, Bitwa o Anglię
• Ewa Olszewska-Borys, Bolesław Leśmian
• Józef Stasiński, Piękna Ogrodniczka

Zbiór poloników w Nationalmuseet nie ma spójnego charakteru. W dziale etnograficznym szczególne miejsce zajmuje krakowska szopka - praca Krystyny Czyż z 1964 r.

Obraz Polski z lat międzywojennych i powojennych utrwalają ręcznie barwione przeźrocza z serii firmy V. Richter – od mapy II Rzeczypospolitej z „polskim korytarzem” po widoki Wawelu i miast takich jak Gdańsk, Toruń czy Kraków. To zestaw slajdów (ok. lata 1920/30-1950).

Do kultury materialnej odnoszą się również pocztówkowe przedstawienia toruńskich pierników czyli miniaturowe „katalogi form” z połowy lat 60., które wprowadzają polski motyw rzemiosła cukierniczego do duńskiej kolekcji (m.in. kareta, trębacze). To drobne, lecz znaczące nośniki ikonografii i pamięci miejsca. 

Szczególnie ważny dla historii emigracji jest fotograficzny zapis polskiej społeczności w Danii: scena uroczystości Związku Robotników Polskich w Danii przed kościołem św. Brygidy w Maribo (1926) dokumentuje instytucjonalizowanie się polskiej obecności i jej symbolikę (sztandary lokalnych oddziałów). To jedno z kluczowych świadectw polskiej diaspor y na duńskich wyspach. 

Narrację domyka warstwa pamięci powojennej i relacji polsko-duńskich: album fotografii z podróży pamięci do Polski (składanie wieńców w Warszawie, wizyta w ekspozycji w Auschwitz) gromadzi kadry z udziałem ówczesnego dyrektora Frihedsmuseet Aage Roussella, spinając polskie miejsca pamięci z duńską kulturą upamiętniania. 

Razem te zbiory pokazują Polskę jako bliskiego sąsiada pamięci: kraj obecny w duńskiej edukacji wizualnej, tradycjach świątecznych, rzemiośle, obiegu pieniądza i sztuce medalierskiej, a także w historii migracji i praktykach upamiętniania wojny. 

W Archiwum Kopenhagi znajduje się kolekcja fotografii  związanych z Polską. W ramach kolekcji prezentowane są trzy fotografie z 2021 roku przedstawiające ślub Weroniki i Agaty. Zdjęcia zostały przekazane w związku archiwalną kolekcją zdjęć i historii ślubów osób LGBTI+ od 1989 roku. 

Teksty o pozostałych polonikach w Danii

Konstrukcja przestrzenna Jerzego Jarnuszkiewicza w Aalborgu

Nagrobki Anny i Lucjana Masłochów na cmentarzu Midelunden i Ryvangen w Kopenchadze

Kościół św. Brygidy w Maribo

Kościół Świętego Krzyża w Nykøbing Falster

Pomnik lotników polskich w Slaglille

Pomnik lotników polskich zestrzelonych w 1943 r.

Pomnik Roepiger - „buraczanych Polek” w Sakskøbing

Portret księdza Ernesta Ch. Boldicha w Helsingør

Portret Stefana Czarnieckiego w zamku Frideriksborg w Hillerød

Rzeźba Mariana Bogusza w Aalborgu

Witraż z przedstawieniem św. Jadwigi Śląskiej w Aakirkeby

W 1968 do Danii sprowadzona zostało brązowe popiersie H.C. Andersena, które zostało włączone do Zbiorów Brøste. Popiersie jest jednym z czterech studiów H.C. Andersena wykonanych przez Adolfa Ryszkę, obecne miejsce jego przechowywania nie jest znane. 

Czas powstania: 1968
Twórca: Adolf Ryszka