KONKURS DZIEDZICTWO BEZ GRANIC ZOBACZ
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Modyfikowane: tak, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002767-P/193199

Zamek w Siesikach

Identyfikator: POL-002767-P/193199

Zamek w Siesikach

Malowniczo położony nad jeziorem Siesiki zamek, a raczej zameczek to przykład renesansowej rezydencji, która choć nie pełniła już stricte obronnych funkcji korzystała nadal z architektonicznego języka średniowiecznych twierdz. W ten sposób budowla akcentowała rycerskość swoich właścicieli - Dowmont-Siesickich, którzy zgodnie z rodową legendą wywodzili się od księcia litewskiego Gedymina.

O malowniczym zamku, czy raczej zameczku w Siesikach nie powstało dotąd naukowe opracowanie, ale autorzy powieści historycznych chętnie sytuują akcję w jego murach, czego przykładem „Emilia Plater” Wacława Gąsiorowskiego. Sam zamek o specyficznym uroku grubych i przysadzistych murów obrósł w legendy, a na jego temat w różnych przewodnikach można znaleźć wiele bałamutnych opowieści. Przede wszystkim należy podkreślić, że niewielki punkt obronny musiał istnieć w tym miejscu jeszcze w XV w., w czasach króla Władysława Warneńczyka (1434-1444), najstarszego syna Władysława Jagiełły. Drewniano-ziemna konstrukcja należała wówczas do Dowmonta (Dowmunta), “książęcia na Ucianie”. Służyła ona nie tylko jako strażnica, ale była też punktem wypadowym na łowy w okolicznych, gęstych wówczas puszczach litewskich.

Na początku XVI w. właścicielem dóbr Siesiki był potomek Dowmonta - Gabriel Dowmont, który nad brzegiem jeziora do 1517 r. wzniósł murowaną siedzibę. Od nazwy miejscowości on sam i jego następcy pisali się Dowmont-Siesiccy herbu Bawola Głowa. Byli oni aktywnymi uczestnikami politycznego życia w powiecie wiłkomierskim, nie zdobywając większego znaczenia. Ich najwybitniejszym przedstawicielem był Kazimierz Władysław (zm. 1691) - marszałek Trybunału Litewskiego w 1676 r. i kuchmistrz wielki litewski, elektor Jana III Sobieskiego.

W kolejnych stuleciach przy zamku podejmowano różnorodne prace modernizacyjne, a w rękach Dowmont-Siesickich majątek pozostawał do początku XVIII w., kiedy to Marianna (Marcjanna), wojewodzianka mścisławska, poślubiła Michała Antoniego Radziwiłła (1687-1721) herbu Trąby. Po bezpotomnej śmierci swoich braci Kazimierza i Stanisława wniosła ona dobra Siesiki w dom męża. Ich syn-pogrobowiec Leon Radziwiłł (1722-1751) w 1745 r., sprzedał zadłużony majątek Dowgiałłom herbu Zadora. Pamięć o Dowmuntach przetrwała jednak w nazwach pobliskich wsi: Dowmuntyszki i Dowmuntowo.

Nowy właściciel - Kazimierz Dowigiałło przebudował pałac zniszczony przez wojska szwedzkie podczas potopu szwedzkiego. Kolejną restaurację w latach 1820-1839 przeprowadził jego wnuk Dominik (1789-1857). Nakazał on m.in. zwieńczenie wież od strony jeziora neogotyckim krenelażem i rozebranie dwóch frontowych. Zbudowano wówczas także klasycystyczną stajnię i spichlerz. Następnym właścicielem był Stanisław Grzegorz Dowgiałło (1822-1905). Z jego inicjatywy w 1904 r. zbudowano w pobliżu neoklasycystyczny budynek zwany Akademią, służący gościom i celom szkolnym miejscowej ludności. Budowla ma dwa portyki zorganizowane na krótszych bokach.

W rękach Dowgiałłów majątek pozostawał do 1940 r., kiedy to Oskar Jan Dowgiałło (1902-1988) wraz z żoną Krystyną z Jezierskiech zostali zmuszeni do jego opuszczenia. Po wojnie osiedli w Sopocie. Po 1945 r. w pałacu umieszczono szkołę, następnie biura kołchozu i mieszkania dla jego pracowników. Od 1972 r. budynek był opuszczony. W 1999 r. rozpoczęto remont, który zakończono kilka lat temu umieszczając w pałacu filię muzeum w Wiłkomierzu.

Zamek wzniesiono nad jeziorem i z trzech stron otoczono fosą. Jest to budowla na planie wydłużonego prostokąta, dwukondygnacyjna, ujęta pierwotnie w czterech narożach przysadzistymi wieżami, wyższymi od korpusu o piętro. Zachowały się tylko dwie z nich, od strony jeziora - jedna na planie koła, a druga na planie czworoboku. Sugeruje to, że nie powstały one w jednym czasie. W kolejnych dekadach pomiędzy wieżami rozciągnięto taras, który umożliwiał podziwianie malowniczej okolicy, ale też spoglądanie na dobra właściciela rozciągające się po horyzont. Budowlę wieńczy wysoki dach. Bryła budowli o różnorodnych rzutach wież, zdobiona arkadkami, płycinami i naprzemiennie różnymi otworami odznaczała się malowniczością. Zamek w Siesikach można zestawić z analogicznymi strażnicami w litewskich Rokanciszkach, czy Narwiliszkach.

W zamku w Siesikach zachowały się stare, kominki i sklepienia z XVI-XVIII w., a częściowo także polichromia oraz ceglana posadzka. Część pomieszczeń była nakryta stropami. Zamek - rezydencję otaczał 3 ha park, którego pozostałości są widoczne do dziś.

Czas powstania:

do 1517 r. (budowa), XVIII-XIX w. (prace modernizacyjne)

Bibliografia i archiwalia:

  • Urbański A., „Memento kresowe”, Warszawa 1929, s. 150-153.
  • J.K. Wilczyński, „Rodowód Dowmont-Siesickich”, Paryż [ok. 1860]

Publikacja:

23.08.2025

Ostatnia aktualizacja:

23.08.2025

Opracowanie:

dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. ucz.
rozwiń
Zamek w Siesikach z czerwonym dachem i białymi ścianami, otoczony drzewami i żwirową ścieżką prowadzącą do wejścia. Przed budynkiem zaparkowane są samochody. W tle widoczne jest jezioro. Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015
Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Fotografia przedstawiająca Zamek w Siesikach Galeria obiektu +13
Zamek w Siesikach, fot. Anna Sylwia Czyż, 2015

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz