Zarys historyczny

Miejscowość położona jest pośród stepów i bagien, 15 kilometrów na południowy zachód od znacznie większej Trembowli. Zazdrość powstała na początku XVIII wieku, a jej nazwa pochodzi od… bocianów. Ptaki te na niektórych gospodarstwach chętniej, a na innych mniej chętnie wiły gniazda. Chłopi, których obejścia były omijane, zazdrościli tym, którzy mieli szczęście gościć przybyszów i… tak właśnie zrodziła się legenda.

Ciekawostką były ogromne głazy nieznanego pochodzenia, których na terenie miejscowości i w okolicach znajdowano sporo. Na miejscu wykopywano również tajemnicze, geometrycznie obrobione kamienie z dziwnymi znakami. Na ten temat jednak, we wszystkich dostępnych źródłach historycznych, ślad się urywa.

Według niektórych źródeł wieś powstała dzięki Franciszkowi Salezemu Potockiemu, do którego miejscowość należała w XVIII stuleciu. Wśród kolejnych właścicieli wymienia się m.in. Rzewuskich, Baworowskich, Gołuchowskich, Dunin-Borkowskich i Dyszkowskich.

Początkowo Zazdrość podlegała pod farę w niedalekim Strusowie, jednak w roku 1936 utworzono tu niezależną jednostkę duszpasterską, która objęła również okoliczne wsie: Nowy Tyczyn i Połapy. Kościół, który powstał początkowo jako kaplica, stał tu już przynajmniej od 1911 roku, kiedy to miała miejsce konsekracja. Równolegle z utworzeniem w Zazdrości parafii, zbudowano plebanię, a w roku 1938 dzwonnicę.

Druga wojna światowa, szczególnie w schyłkowej fazie, przyniosła tragiczne wydarzenia. W latach 1943-1944 ukraińscy nacjonaliści zamordowali w Zazdrości 72 parafian. W roku 1945 ksiądz Lechman opuścił miejscowość, zabierając ze sobą prawie całe wyposażenie kościoła. Ocalali przy życiu Polacy również wyjechali na zachód. Po tych wydarzeniach Sowieci zamknęli obiekt, a w roku 1949 zamienili go na kołchozowy magazyn zboża.

W roku 2006 kościół przebudowano na cerkiew greckokatolicką, jednocześnie zacierając jego pierwotny kształt.

Architektura

Obiekt znajduje się w północno-zachodniej części miejscowości. Składa się z trójprzęsłowej nawy oraz węższej i niższej, zamkniętej ścianą prostą części ołtarzowej, którą skierowano na zachód. Do prezbiterium dołączono zakrystię.

Elewacje ustawiono na cokole ze starannie obrobionego kamienia, a od góry zamknięto profilowanym gzymsem. Do narożników nawy dostawiono niskie przypory. Fasada była trójpolowa, jednokondygnacyjna i zamknięta trójkątnym, schodkowym szczytem.

Nad nawą umieszczono dach dwuspadowy, a nad częścią ołtarzową trójspadowy. Wszystkie pokryto blachą. Wieżyczka na sygnaturkę umieszczona była bezpośrednio za szczytem fasady oraz nakryta wysokim, ostrosłupowym hełmem z gałką i krzyżem.

Artykulacja ścian wewnętrznych przeprowadzona została za pomocą pilastrów. Wnętrza nakryto drewnianymi pseudosklepieniami. W nawie było to sklepienie kolebkowe, a w prezbiterium krzyżowe. Część główną od ołtarzowej oddzielała ostrołukowa arkada tęczy. Większość okien w obiekcie była prostokątna, zamknięta ostrołukowo. Chór muzyczny był drewniany, dostępny schodami pod którym znajdował się schowek wsparty na dwóch drewnianych filarach.

Do najważniejszych elementów związanych z wyposażeniem, otoczeniem i wystrojem obiektu należały:

• Ołtarz główny z drewnianą mensą w stylu neogotyckim, a w nim obraz przedstawiający wizerunek Błogosławionego Józefa Strepa oraz rzeźby gipsowe: Matka Boska z Dzieciątkiem, Święty Józef i Święty Franciszek z Asyżu. W strukturę ołtarza włączone były drzwiczki do zakrystii;
• Obrazy, w tym: Koronacja Matki Boskiej (olej na drewnie), Święty Józef (olej na płótnie);
• Rzeźby, w tym: Chrystus Ukrzyżowany, Chrystus w Grobie, Matka Boska z Lourdes;
• Dzwonnica datowana na rok 1938, z dzwonem ozdobionym plakietką Św. Paweł i napisem „NA CHWAŁĘ BOŻĄ OFIAROWALI | PAWEŁ I ROZALIA JANKOWSCY | CZEŚĆ ICH PAMIĘCI R.P. 1938”

Michał Kurzej w swoim opracowaniu na temat obiektu zwraca uwagę na fakt całkowitego przebudowania kościoła, który w ten sposób zatracił swoją pierwotną formę. Przedmiotów przewiezionych do Polski nie udało się odnaleźć.

Nazwa: Kościół parafialny w Zazdrości

Nazwa funkcjonująca obecnie: Cerkiew greckokatolicka pw. Św. Józefa Oblubieńca

Dział: architektura

Lokalizacja: Ukraina, obwód: tarnopolski, miejscowość: Zazdrość

Autor: Nieznany

Data powstania: 1910-1911 r./ Konsekracja - 1911 r.

Dane techniczne: Obiekt murowany