W tekście opatrzonym ilustracją poglądową opisana jest uroczystość poświęcenia nowego kościoła w Litwinowie w powiecie podhajeckim. Aktu poświęcenia ddokonał ap lwowski, ks. dr B. Twardowski. W dalszej części tekstu skreślony jest przebieg uroczystości oraz krótka historia kościoła litwinowskiego, a także kwestia ufundowania nowego kościoła przez m.in. Helenę Lityńską, obecną właścicielkę Litwinowa (Źródło: „Wschód”, Lwów 1938, nr 103, s. 7, za: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa).

Uwspółczesniony odczyt tekstu.

Nowy kościół w Litwinowie poświęcony przez ks. arcybiskupa dr. Bolesława Twardowskiego.

Licznych wiosek, ale nawet z odleglejszych stron Podola. Niestety, z powodu przeszkód służbowych odpadł zapowiedziany udział dostojników cywilnych i wojskowych z Tarnopola, a ludność pragnąca ujawnić uczucia patriotyczne, zwłaszcza po tak świetnych sukcesach dyplomatycznych i wojskowych przy zajęciu Zaolzia, entuzjastycznie witała obecność oficerów brzeżańskiego garnizonu z p. pułkownikiem Fildorfem na czele. Na naszych kresach dzień poświęcenia nowego kościoła nabiera dla polskiej ludności szczególnego znaczenia, różni się od zwyczajnych uroczystości tym, że nie jest tylko radosnym wydarzeniem, ale także zapoczątkowaniem nowej epoki w życiu narodowym tej ziemi. Po upośledzeniu polskich mieszkańców pod względem religijnym w porównaniu z ludnością wschodniego obrządku, posiadającą w każdej wsi swoją cerkiew, jest takie poświęcenie zapoczątkowaniem równouprawnienia ludności polskiej, dając jej to, co ruska ludność miała oddawna, tj. możność zaspokojenia swych potrzeb religijnych na miejscu, bez potrzeby odbywania kilkunastokilometrowych wędrówek do parafialnego kościoła. Także związanie wszystkich ważniejszych wydarzeń życia każdego mieszkańca, od kolebki do śmierci, z miejscowym kościołem, w którym się one odbywają, jest dla każdego wiernego bezcennym węzłem z kościołem wedle wyrytych na dzwonach słów: „Żywych wołam i umarłych żegnam”. Uroczystość w Litwinowie spotęgowała pamięć dawnej świetności kilkaset lat temu istniejącego w tymże miejscu kościoła, który początkami swymi sięgał zarania dziejów ziemi halickiej, parafia bowiem litwinowska powstała za czasów arcybiskupa lwowskiego bł. Jakuba Strepy. W piętnastym wieku kościół ten uzyskał wspaniałe uposażenie przez przemożny wówczas ród Buczackich, a w roku 1470 doznała ta dotacja powiększenia przez darowiznę Skarbków, właścicieli sąsiednich Sarańczuk, którzy całe uposażenie tej wsi przenieśli na kościół Litwinowa. Kościół ten był zarazem parafialnym, parafia litwinowska graniczyła pierwotnie z parafią Buszcza, a dopiero po założeniu Brzeżan w roku 1530 parafia Litwinowa stała się sąsiadką Brzeżan. W następnym stuleciu, prawdopodobnie w roku 1624, kościół w Litwinowie został w czasie napadów turecko-tatarskich spalony, dzicz tatarska zniszczyła także całe miasto Litwinów wraz z zamkiem i odtąd wszelki słuch zaginął tak o kościele, jak o parafii miejscowej, osada straciła więc dawne znaczenie i dawną świetność. Litwinów przez kilkaset lat pozbawiony był kościoła, a jego ludność polska została przydzielona do kilkanaście kilometrów oddalonej parafii i skutkiem tego powoli, lecz nieuchronnie stopniała. Dopiero obecna właścicielka Litwinowa p. Helena Lityńska zajęła się z niezwykłą w dzisiejszych czasach gorliwością budową nowego kościoła, ofiarowała grunt, ponosiła znaczną część kosztów i cały trud budowy, który wspólnym wysiłkiem miejscowej ubogiej ludności i sumptem, i zabiegami władz oraz zebranymi składkami dobiegł do obecnego stadium, umożliwiającego już poświęcenie świątyni. Dlatego też słusznie ks. Arcybiskup w kazaniu, wygłoszonym w czasie poświęcenia, podniósł zasługi fundatorki i zachęcił ogół ludności polskiej na kresach do dalszej wytrwałości w wykończeniu wewnętrznego upiększenia świątyni.