Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago, Henry Engelbert, 1889-1892, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago (wnętrze), Henry Engelbert, 1889-1892, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago (wnętrze), Henry Engelbert, 1889-1892, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago (wnętrze), Henry Engelbert, 1889-1892, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago
Plan kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago
Lokalizacja kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001796-P/150273

Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago

Identyfikator: POL-001796-P/150273

Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago

Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w przemysłowej dzielnicy Bridgeport jest pierwszą, jaką wydzielono z polskiej parafii św. Wojciecha. Rozwój dzielnicy datujący się od lat 30. XIX w. wiązał się z budową kanału. Polscy imigranci zaczęli osiedlać się w tej okolicy u schyłku lat 60. XIX w.

W 1882 r. zawiązał się komitet organizacyjny parafii, w kolejnym roku dokonano zakupu budynku na rogu ulic Lymon i Farrell, w którym 17 czerwca 1883 r. odprawiona została pierwsza msza święta. Ze względu na niewielką ilość miejsca, w dni powszednie prezbiterium zasłaniano i wnętrze tej prowizorycznie zaaranżowanej świątyni udostępniano szkole parafialnej. Kościół oddalony był od macierzystej placówki o kilka kilometrów. Dystans ten regularnie przemierzał pieszo ks. Adolf Śnigurski, proboszcz u św. Wojciecha, który początkowo sprawował również opiekę duszpasterską w nowej wspólnocie. W 1884 r. zastąpił go ks. Jan Radziejowski – nowy proboszcz parafii św. Wojciecha. Funkcję pomocniczą natomiast pełnił o. Leopold Moczygemba z parafii św. Stanisława Kostki, założyciel pierwszej polskiej osady Panna Maria w Teksasie (1854 r.).

Po erygowaniu parafii w 1886 r., jej pierwszym proboszczem został ks. Jan Żyłła. Pod jego kierunkiem, trzy lata później rozpoczęto wznoszenie murowanego kościoła, zakończone przez następcę, ks. Stanisława Nawrockiego w 1892 r. Inwestycję sfinalizowano bez ciążących na niej długów, co umożliwiło konsekrację świątyni już w 1893 r. Była to tak wyjątkowa sytuacja, że donosił o niej dziennik „The Chicago Tribune”. Zabezpieczone środki pozwoliły na kompletne wyposażenie wnętrza – marmurowy ołtarz główny, organy i ławki oferujące miejsce dla 1200 wiernych. W parafialnej szkole nauczały siostry felicjanki, w 1894 r. zastąpione przez józefinki. Wspólnota rozwijała się. W najlepszym okresie, na początku dekady lat 30. XX w., liczyła 8000 wiernych, a blisko 2000 dzieci uczęszczało do szkoły, gdzie zatrudniano blisko 40 sióstr nauczycielek. Parafia prężnie działała jeszcze do końca lat 60., jednak procesy migracyjne, jakie nastąpiły w kolejnym dziesięcioleciu, doprowadziły do znaczącej zmiany struktury etnicznej mieszkańców.

Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy został wzniesiony według projektu Henry’ego Engelberta. Ten architekt niemieckiego pochodzenia działał głównie na terenie Nowego Yorku i Detroit. Trójnawowa bazylika z transeptem posiada półkoliście zamknięte prezbiterium. Malownicza i monumentalna fasada z jasnego kamienia otoczona jest wysmukłymi wieżami, uskokowo zwężającymi się ku górze. Dekorują ją charakterystyczne fryzy arkadkowe i płyciny zamknięte łukiem pełnym, typowe dla stylu neoromańskiego, w którym kościół został wzniesiony. O niezwykłym charakterze świątyni decydują trzy kopuły umiejscowione nad nawą główną i w miejscu skrzyżowania z transeptem. Stwarzają wrażenie otwarcia przestrzeni we wnętrzu na pozaziemską nieskończoność. Na pendentywach trzech kopuł umieszczone zostały malarskie przedstawienia dwunastu apostołów, co ilustruje ich rolę pośredników między Kościołem na ziemi i Królestwem w niebie. Na ścianie apsydy prezbiterium, na złotym tle imitującym mozaikę, swoje miejsce znaleźli święci patroni Polski: św. Stanisław Kostka, św. Kinga, św. Jan Kanty, św. Wojciech, św. Stanisław Biskup i Męczennik, św. Kazimierz Królewicz, św. Jadwiga Śląska i św. Andrzej Bobola (którego wizerunek zastąpił pierwotnie w tym miejscu umieszczoną postać św. Ignacego Loyoli). Marmurowy ołtarz główny i dwa drewniane ołtarze boczne – Matki Bożej i św. Józefa, należą do pierwotnego wyposażenia świątyni (1893 r.). We wnętrzu znajdują się także dwa inne ołtarze: Matki Bożej Nieustającej Pomocy i Matki Bożej Ostrobramskiej, które powstały zapewne w połowie XX w. W oknach umieszczone są witraże z postaciami świętych na tle kotary, scenami biblijnymi rozgrywającymi się we wnętrzach, symbolami biblijnymi i eucharystycznymi. Pośrodku każdej szyby znajdują się banderole z inskrypcjami, upamiętniające fundacje stowarzyszeń parafialnych i prywatnych donatorów. Dość liczne we wnętrzu figury świętych i grupy rzeźbiarskie pochodzą z cieszącej się do dziś powodzeniem manufaktury Daprato Statuary Company, specjalizującej się w produkcji elementów wyposażenia i dekoracji wnętrz sakralnych w technice polichromowanego odlewu.

Kalendarium

1883 - pierwsza msza święta odprawiona dla nowej wspólnoty w zaadaptowanym budynku

1886 - erygowanie parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy

1889-1892 - budowa kościoła

1893 - konsekracja świątyni

1895 - budowa szkoły im. Tadeusza Kościuszki

1922-1923 - wznoszenie obecnego budynku szkoły

1928 - instalacja nowych organów w kościele

1941 - budowa centrum parafialnego St. Mary Social Center

2001-2002 - milenijny projekt rewitalizacji kościoła

Tekst pierwotnie opublikowany w książce wydanej przez Instytut Polonika 
Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Anna Sylwia Czyż, Jacek Gołębiowski, Bartłomiej Gutowski, Parafie i kościoły polskie w Chicago, Warszawa 2019, s. 117-124.

Czas powstania:

1889-1892

Twórcy:

Daprato Statuary Company (pracownia artystyczna; USA), Henry Engelbert (architekt; USA)

Bibliografia i archiwalia:

  • Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Anna Sylwia Czyż, Jacek Gołębiowski, Bartłomiej Gutowski, „Parafie i kościoły polskie w Chicago”, Warszawa 2019, 117-124.
  • Howe Jeffery, „Houses of Worship: An Identification Guide to the History and Styles of American religious Architecture”, Thunder Bay Press 2003.
  • Johnson Elizabeth, „Chicago Churches: A Photographic Essay”, Uppercase Books Inc. 1999.
  • Kantowicz Edward R., „The Archdiocese of Chicago. A Journey of Faith”, Booklink 2007.
  • Koenig Harry C., „A History of Parishes of the Archidiocese of Chicago”, Chicago 1980..
  • Kociołek Jacek, Filipowicz Stefan, „Kościoły w Chicago. Miejsca modlitw Polonii”, Warszawa-Chicago 2002..
  • Lane George A., „Chicago Churches and Synagogues: An Architectural Pilgrimage”, Loyola Press 1982..
  • McNamara Denis R., „Heavenly City. The Architectural Tradition of Catholic Chicago”, Chicago 2005..
  • Potaczała Genowefa, „Materiały do historii polskich parafii w Chicago”, mps. oprac. 2018.

Opracowanie:

Katarzyna Chrudzimska-Uhera
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Galeria obiektu +5
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago, Henry Engelbert, 1889-1892, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Galeria obiektu +5
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago (wnętrze), Henry Engelbert, 1889-1892, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Galeria obiektu +5
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago (wnętrze), Henry Engelbert, 1889-1892, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Galeria obiektu +5
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago (wnętrze), Henry Engelbert, 1889-1892, fot. Norbert Piwowarczyk, 2017, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Galeria obiektu +5
Plan kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Fotografia przedstawiająca Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Chicago Galeria obiektu +5
Lokalizacja kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Chicago, IL, USA rys. Bartłomiej Gutowski, 2018, wszelkie prawa zastrzeżone

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz