Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Modyfikowane: tak, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Licencja: CC BY-SA 4.0, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001436-P/135375

Ogrody Villa Toeplitz w Varese

Identyfikator: POL-001436-P/135375

Ogrody Villa Toeplitz w Varese

Warianty nazwy:

ob. własność Università degli Studi dell’Insubria

Wzorowane na manierystycznym arcydziele, Villa d’Este w Tivoli, ogrody rodziny Toeplitzów otaczające ich niewielką willę imponują krajobrazowym rozmachem, bogactwem flory, urodą kompozycji architektonicznej. Miejscowa tradycja przypisuje Jadwidze Mrozowskiej właściwe autorstwo koncepcyjne całego tego założenia.

Wybudowana w 1901 r. neorenesansowa willa na północnym przedmieściu Varese stanowiła własność rodziny przemysłowców Frey, następnie niemieckiej rodziny Hannesen. Jej projektantem (lub tylko kierownikiem budowy) był miejscowy inżynier Alfredo Speroni. Całą posiadłość kupił pochodzący z Warszawy bankier Józef Leopold Toeplitz, od 1912 obywatel włoski, współwłaściciel Banca Commerciale Italiana, której od kilku lat był już dyrektorem oddziału w Mediolanie. Wraz z poślubioną w 1918 aktorką, Jadwigą z Mrozowskich, uczynili z Varese swoją główną rezydencję włoską. Fortuna i wpływy Toeplitza, w latach 20. XX w. kierującego największą instytucją finansową faszystowskich Włoch, pozwalały na nieograniczone niemal inwestycje. W świetle obecnych ustaleń nie jest jasne, czy kupiona w 1914 willa została przebudowana od razu, czy dopiero w latach 1920-1926, gdy dodano mansardy, boczną wieżyczkę oraz małe obserwatorium astronomiczne z metalową kopułą. Rozbudowa nie zmieniła jednak charakteru rezydencji jako niewielkiego podmiejskiego pałacyku. W tychże latach paryskie atelier Adam et Collin przeprowadziło wielkie prace nad znacznie powiększonym obszarem parku otaczającego willę. Zgodnie z powszechną w tym czasie modą odwołano się do wzorów ogrodu all’italiana, głównie manierystycznych założeń toskańskich i rzymskich. Centralnej części parku nadano regularną kompozycję z tarasami, kaskadą, fontannami naśladującymi te z Villa d’Este. Na szczycie założenia las cyprysów okala belweder pozwalajacy ogarnąć wzrokiem całość kompozycji. Otaczające tę część arboretum ma bardziej dziki charakter, znalazły się w nim liczne rzadkie gatunki drzew egzotycznych (m.in. sekwoja, cedry libańskie i himalajskie, rozmaite gatunki dębów), wybierane w czasie dalekich podróży przez Jadwigę Mrozowską, która zdobyła dużą wiedzę geograficzną i botaniczną a wyprawom nadawała naukowy charakter. Przypisuje się jej ogólną koncepcję tej części parku, lub też całego kompleksu, nie zostało to jednak potwierdzone. Na przylegającym do posiadłości cmentarzu Sant’Ambrogio znajduje się okazały grobowiec Toeplitzów i Mrozowskich, z malowidłem Jana Rosena. Po II wojnie światowej syn Józefa z pierwszego małżeństwa, Ludwik sprzedał posiadłość braciom Mocchetti, ci zaś w 1972 gminie Varese, która przeznaczyła willę i ogrody na użytek uczelni.

Osoby powiązane:

Czas powstania:

1920-1926

Twórcy:

Jadwiga Mrozowska (aktorka, tancerka, pisarka; Polska, Włochy)(podgląd), Adam et Collin (architekt krajobrazu; Francja)

Bibliografia i archiwalia:

  • M. Janocha, J. Pasierb, Polonica artystyczne w zbiorach watykańskich, Warszawa 2000, s. 365
  • G. Montanari, „Bankier Józef Toeplitz i jego związki z Polską”, w: „Włochy i Polska 1919-2019. Sto lat wspólnej fascynującej podróży”, red. J. Miziołek, Warszawa 2019, s. 76-77, 83

Publikacja:

06.09.2023

Ostatnia aktualizacja:

24.09.2025

Opracowanie:

prof. Andrzej Pieńkos
rozwiń
Willa Toeplitz w Varese, neorenesansowy budynek z okrągłą wieżą i kopułą obserwatorium, otoczony bujną zielenią i drzewami. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Willa Toeplitz w Varese, neorenesansowy budynek z okrągłą wieżą i kopułą obserwatorium, otoczony bujną zielenią i drzewami. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Widok boczny Villa Toeplitz w Varese, z architekturą neoklasyczną, łukowymi oknami i kamienną fasadą. Na pierwszym planie zadbany trawnik z kwietnikiem. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Ogrody Villa Toeplitz w Varese z okrągłą fontanną na pierwszym planie, otoczoną czerwonymi i żółtymi kwiatami. Kamienne schody i bujna zieleń prowadzą do belwederu na szczycie. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Kamienne schody i kanał wodny w ogrodach Villa Toeplitz w Varese, otoczone zielenią i zadbanymi trawnikami. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Kamienne schody z kaskadą wodną w ogrodach Villa Toeplitz w Varese, otoczone wysokimi drzewami, prowadzące do kamiennej struktury z łukami. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Kaskada wodna w ogrodach Villa Toeplitz w Varese, otoczona bujną zielenią i wysokimi cyprysami pod błękitnym niebem. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Kamienny mauzoleum z łukowatymi otworami i krzyżem na szczycie, otoczony drzewami i murem z tablicami pamiątkowymi, znajdujący się w ogrodach Villa Toeplitz w Varese. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007
Fresk przedstawiający postać religijną w ciemnej szacie z aureolą, trzymającą palec na ustach. Po lewej częściowo widoczna jest inna postać w kapturze. Tło zawiera abstrakcyjne wzory. Fotografia przedstawiająca Ogrody Villa Toeplitz w Varese Galeria obiektu +8
Varese - dzielnica Sant’Ambrogio Olona, ogrody Villa Toeplitz, 1920-1926, późniejsze zmiany, atelier Adam et Collin, proj. Jadwiga z Mrozowskich Toeplitz (?), fot. Andrzej Pieńkos, 2007

Projekty powiązane

1
  • Willa Toeplitz w Varese, neorenesansowy budynek z okrągłą wieżą i kopułą obserwatorium, otoczony bujną zielenią i drzewami.
    Katalog poloników Zobacz